Τη σημερινή εποχή τα ποσοστά των διαζευγμένων έχουν αυξηθεί σε σχέση με τα παντρεμένα ζευγάρια. Ο κύκλος ζωής της οικογένειας, ξεκινάει με την ένωση του ζευγαριού με το γάμο όπου ζωτικής σημασίας είναι η αφοσίωση στο νέο σύστημα, τη νέα οικογένεια. Οι διεργασίες που συντελούνται εδώ, είναι η διαμόρφωση του συζυγικού συστήματος και η αναδιαμόρφωση των σχέσεων με την εκτεταμένη οικογένεια και τους φίλους, ώστε να συμπεριληφθεί και ο σύντροφος. Το αμέσως επόμενο μεταβατικό στάδιο, έρχεται με την έλευση των νέων μελών της οικογένειας, των παιδιών, όπου και θα πρέπει να συντελεστεί η αποδοχή των νέων μελών στο σύστημα της οικογένειας. Το παραπάνω, συνίσταται στη διαμόρφωση του συζυγικού συστήματος με τον ερχομό των παιδιών και στην ανάληψη των γονεϊκών ρόλων.
Ένα διαζύγιο πολλές φορές προκύπτει στο παραπάνω μεταβατικό στάδιο της οικογένειας, όπου και πρέπει οι σύζυγοι να αναλάβουν τον γονεϊκό ρόλο που πολλές φορές συνεπάγεται ευθύνες και άγχος. Όταν ο ένας από τους δύο δεν είναι έτοιμος να δεχτεί αυτή την αλλαγή από την ανεξαρτησία στην τροποποίηση του καθημερινού του προγράμματος με βάση τις ανάγκες του παιδιού, τότε έρχεται η ρήξη. Όποια όμως και αν είναι η αιτία ενός διαζυγίου (απιστία, δυσκολία στην επικοινωνία, διαφορετικές ανάγκες και θέλω κλπ), το παιδί βιώνει όλες τις αλλαγές σε μη λεκτικό επίπεδο πολύ πριν οι γονείς του αποφασίσουν να του μιλήσουν. Συνεπώς, όσο και αν προσπαθεί το ζευγάρι να δείχνει «προς τα έξω» ότι όλα πάνε καλά και να προσπαθεί να ξεγελάσει ακόμα και ο κάθε σύζυγος τον εαυτό του, το παιδί έχει τόσο ευαίσθητες «κεραίες» που έχουν εντοπίσει ήδη την αλλαγή στην ατμόσφαιρα.
Επίσης, πολλοί σύζυγοι μπαίνουν στο δίλλημα αν πρέπει να χωρίσουν ή αν πρέπει να μείνουν μαζί για «χάρη του παιδιού». Όταν τίθεται τέτοιο δίλλημα, αυτό που θα μας ξεμπλοκάρει και θα μας δώσει την απάντηση, είναι να αναρωτηθούμε πώς θα είναι το παιδί μας πιο ευτυχισμένο: σε ένα οικογενειακό κλίμα που θα επικρατεί «ψύχρα» και ένταση έστω και αν δεν είναι λεκτική ή σε ένα κλίμα όπου μπορεί να μη μένουν μαζί οι γονείς αλλά το κλίμα είναι ήρεμο και ήπιο και το παιδί να μεγαλώνει χωρίς εντάσεις;
Όταν τελικά η απόφαση για το διαζύγιο ληφθεί, καλό είναι να έχουμε υπόψη μας ότι το παιδί μας θα βιώσει τη διαδικασία περνώντας από τα στάδια του πένθους:
α) Άρνηση της πραγματικότητας και απομόνωση. Πρόκειται για έναν μηχανισμό άμυνας που μας επιτρέπει να μειώσουμε την έντονη αρχική φάση του πόνου. Είναι μία προσωρινή ψυχολογική αντίδραση,
β) Θυμός. Όταν η άρνηση της αλήθειας αρχίζει να υποχωρεί, η πραγματικότητα και ο πόνος που κουβαλάει μαζί της επιστρέφουν, αλλά δεν βρίσκουν τον άνθρωπο έτοιμο να τον αποδεχθεί. Σε αυτό το σημείο κάνει την εμφάνισή του ο θυμός – ένας θυμός ο οποίος ενδέχεται να στραφεί προς τους γονείς ή/και στο ίδιο το παιδί,
γ) Ενοχές. Οι ενοχές καταλαμβάνουν το άτομο κυρίως στην τρίτη φάση του πόνου. Το παιδί αρχίζει να αναρωτιέται αν φταίει εκείνο για το διαζύγιο ή τι θα μπορούσε να είχε κάνει για να το αποτρέψει. Αυτό το στάδιο, ενδέχεται να ακολουθήσει η κατάθλιψη και
δ) Αποδοχή. Μετά την καταθλιπτική φάση τα συμπτώματα αρχίζουν να υποχωρούν και το παιδί τείνει να επιστρέψει στην φυσιολογική του κατάσταση. Η διάρκεια της αποδοχής διαφέρει σημαντικά από παιδί σε παιδί και δεν υπάρχει κάποιο προκαθορισμένο χρονικό διάστημα σε σχέση με το πόσο καιρό θα παραμείνει σε καθένα από αυτά τα στάδια.
Ο θυμός και τα συναισθήματα απόρριψης που βιώνουν τα παιδιά έχουν σαν αποτέλεσμα να επηρεάζουν και άλλες πλευρές της ζωής του παιδιού, όπως την επίδοση του στο σχολείο. Τα συναισθήματα αυτά επιτείνονται όταν οι γονείς επιτίθενται ή εξευτελίζουν ο ένας τον άλλον. Επιπλέον, σύγχυση και αβεβαιότητα βιώνουν τα παιδιά και πριν την ανακοίνωση του διαζυγίου όταν έχουν αρχίσει να αντιλαμβάνονται τη διαφορετική ατμόσφαιρα στην οικογένεια.
Από τι έχουν ανάγκη τα παιδιά; Αρχικά πρέπει να έχουν τη δυνατότητα ελεύθερης επικοινωνίας και με τους δύο γονείς. Να μπορούν δηλαδή να τηλεφωνούν ή να βλέπουν οποιονδήποτε από τους γονείς τους χωρίς τον φόβο του άλλου γονέα και χωρίς να αναγκάζονται να διαλέξουν. Επιπλέον, τα παιδιά θέλουν συνέπεια και σταθερότητα για να νιώθουν ασφάλεια και σιγουριά. Καλό θα είναι οι γονείς να έχουν παρόμοιους κανόνες ως προς το μεγάλωμα του παιδιού και να εφαρμόζονται είτε το παιδί είναι στο ένα σπίτι είτε στο άλλο. Η συνεπής στάση εξασφαλίζει στα παιδιά ισορροπία και τα βοηθάει να προσαρμοστούν στην κατάσταση που δημιουργείται με το διαζύγιο. Τέλος, τα παιδιά πρέπει να ξέρουν ότι και οι δύο γονείς συμμετέχουν ακόμα στη ζωή τους. Οι γονείς δεν παίρνουν διαζύγιο από τα παιδιά τους.Τα παιδιά έχουν ανάγκη να συμμετέχουν και οι δύο γονείς ενεργά στη ζωή των παιδιών τους.
Τέλος, δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι οι επιπτώσεις του διαζυγίου σε κάποιες περιπτώσεις μπορεί να διαρκούν χρόνια. Το παιδί να μην έχει καταφέρει να εξωτερικεύσει και να διαχειριστεί τα δύσκολα και επώδυνα συναισθήματα του, με αποτέλεσμα η πληγή που άφησε το διαζύγιο να είναι νωπή ακόμα και για χρόνια μετά στο μυαλό του παιδιού.
Μαρίνα Κρητικού
Ψυχολόγος Υγείας – Συστημική Σύμβουλος
Πηγή φωτογραφίας: e-ptolemeos.gr
Πηγή:thekids.gr
