Πόση ευθύνη έχουν οι γονείς για τα κιλά των παιδιών τους;
Η παιδική παχυσαρκία δεν αποτελεί μόνο μια κατάσταση που έρχεται σε αντίθεση με τις επιταγές της σωματικής καλαισθησίας. Σχετίζεται άμεσα με τη σωματική αλλά και με την ψυχική υγεία του παιδιού. Η διαδικασία της διατροφής συνδέεται με διαφορετικές ψυχολογικές διεργασίες, ανάλογα με το αναπτυξιακό στάδιο στο οποίο βρίσκεται το παιδί.
Κατά τη βρεφική ηλικία, η διαδικασία της διατροφής συνδέεται με την ανάπτυξη του δεσμού ανάμεσα στο βρέφος και τη μητέρα του.
Κατά τη νηπιακή ηλικία , η διαδικασία της διατροφής συνδέεται με τον αναπτυσσόμενο αρνητισμό του παιδιού.
Κατά την προεφηβική και εφηβική περίοδο, η διαδικασία της διατροφής σχετίζεται άμεσα με την αυξανόμενη τάση του παιδιού για επίτευξη αυτονομίας, η οποία οδηγεί συχνά σε συγκρούσεις με τους γονείς του.
Η παχυσαρκία μπορεί να είναι αποτέλεσμα διαφόρων παραγόντων, όπως είναι η κληρονομικότητα ή να αποτελεί συνέπεια κάποιου συνδρόμου (όπως π.χ. του συνδρόμου Prader-Willi) ή να σχετίζεται με την ύπαρξη κάποιου άλλου οργανικού προβλήματος. Εκτός από τους παραπάνω παράγοντες όμως, εξέχοντα ρόλο στην εμφάνιση παιδικής παχυσαρκίας παίζει η συμβολή των γονιών.
Στη χώρα μας, στοιχεία δείχνουν ότι η παιδική παχυσαρκία σχετίζεται με την υπερπροστατευτική συμπεριφορά των γονέων καθώς και με την τάση τους να ταΐζουν τα παιδιά ακόμη και όταν αυτά δεν πεινάνε αλλά και με τον τρόπο ζωής που υιοθετεί η οικογένεια.
Εκτός αυτών, η στάση των ίδιων των γονέων προς το παιδί, επηρεάζει τόσο την αυτοεκτίμηση τους όσο και την τάση για υπερφαγία. Aν για παράδειγμα ένας γονιός νιώθει ντροπή που το παιδί του είναι παχύσαρκο, μπορεί άθελά του να του μεταφέρει αυτά τα συναισθήματα απαξίωσης, κάτι που γίνεται συχνά με την κριτική ή με τη βίαιη απαγόρευση των «κακών» τροφών από το σπίτι, ή ακόμα χειρότερα όταν η απαγόρευση επιβάλλεται μόνο στο συγκεκριμένο παιδί (και όχι π.χ. στα αδέλφια του ή στα άλλα μέλη της οικογένειας ).
Αυτό δυσχεραίνει ακόμα περισσότερο την άσχημη συναισθηματική κατάσταση του παιδιού.
Επομένως, το σωστό πρόγραμμα διατροφής για την καταπολέμηση της παιδικής παχυσαρκίας, πρέπει να εφαρμόζεται σε συνδυασμό με τη σωστή αντιμετώπιση και συμπεριφορά προς το παιδί μας. Οι γονείς οφείλουν να αφιερώσουν χρόνο, ώστε κατ’ αρχήν να εντοπίσουν πότε και υπό ποιες συνθήκες το παιδί τους καταφεύγει στην τροφή ή πότε άρχισε να παίρνει συστηματικά βάρος. Τα στοιχεία αυτά μπορεί να τους βοηθήσουν στην περαιτέρω διερεύνηση των βαθύτερων αιτιών της υπερφαγίας γιατί ίσως συνδέονται με κάποιο στρεσογόνο γεγονός που θα πρέπει να διερευνηθεί περαιτέρω.
Στρεσογόνα γεγονότα που πολλές φορές παρατηρείται να συνδέονται με την εμφάνιση της παχυσαρκίας στα παιδιά είναι το διαζύγιο, το πένθος, ο ερχομός ενός νέου μέλους στην οικογένεια και οι έντονοι καυγάδες στο οικογενειακό περιβάλλον. Επιπροσθέτως, θα μπορούσαμε να πούμε ότι οι υψηλές προσδοκίες που έχουν οι γονείς από τα παιδιά τους, δημιουργούν έντονο άγχος στα παιδιά με αποτέλεσμα η τροφή να αποτελεί για αυτά μια μορφή επιβράβευσης σε ένα αρκετά κοπιαστικό πρόγραμμα δραστηριοτήτων που πρέπει να διεκπεραιώσουν.
Έχει διαπιστωθεί πώς η λειτουργικότητα της οικογένειας δεν επηρεάζει απλώς το επίπεδο της παχυσαρκίας αλλά συντελεί ουσιαστικά τόσο στην πρόληψη όσο και στην αντιμετώπιση της παχυσαρκίας. Αποδιοργανωμένες οικογένειες, οι οποίες δεν αναγνωρίζουν τις ανάγκες του παιδιού τους συχνά προωθούν το αίσθημα της χαμηλής αυτοεκτίμησης καθώς επίσης και την απεριόριστη κατανάλωση φαγητού.
Η αντιμετώπιση της παχυσαρκίας σε ένα παιδί, είναι πιο δύσκολη από ότι σε έναν ενήλικα. Εκτός από τη συνδρομή του διαιτολόγου και του παιδιάτρου εξαιρετικά σημαντικό είναι και το υποστηρικτικό έργο του ψυχολόγου στην προσπάθεια των παιδιών να αδυνατίσουν. Επειδή το παιδί δεν έχει την ωριμότητα να κατανοήσει τους λόγους για τους οποίους πρέπει να ακολουθήσει ένα ορισμένο πρόγραμμα διατροφής οι δυσκολίες είναι αρκετές αλλά ευτυχώς είναι αντιμετωπίσιμες.
