Ερώτημα αναγνώστριας
Έχω ένα πλέον σοβαρό θέμα με τον μικρό μου γιο 13 ετών σχεδόν. Δεν με αφήνει να τον αγκαλιάσω και να τον φιλήσω.
Αν κάθεται δίπλα μου στον καναπέ τον αγκαλιάζω ή τον χαϊδεύω στην πλάτη στα χέρια, το κεφάλι. Δυσανασχετεί, ρουθουνίζει έντονα και αρχίζει να διαμαρτύρεται πως τάχα τον γρατζούνισα ή τον έσφιξα και πόνεσε ή θα τον έπνιγα. Υπερβολικά αντιδραστικός για να με αποτρέψει να τον αγκαλιάζω, πράγμα που δεν το κάνω συχνά. Όλη μέρα στη δουλειά είμαι έτσι κι αλλιώς. Τις προάλλες αγανάκτησα και ύψωσα τον τόνο της φωνής μου θέλοντας να μου πει τι του έχω κάνει και δεν θέλει να του κάνω μια αγκαλιά. Γιατί δεν νιώθει την ανάγκη να έρθει στη αγκαλιά μου να δώσω ένα χάδι κι ένα φιλί; Παράπονο το ‘χω και αναρωτιέμαι. Το μόνο που μου είπε είναι πως δεν του αρέσει να τον αγγίζουν. Υπάρχει περίπτωση να μη με αγαπάει;
Αρχικά οφείλω να σας καθησυχάσω όσο αφορά την συμπεριφορά του γιου σας και κατόπιν να σας βοηθήσω να την κατανοήσετε. Δεν χρειάζεται λοιπόν καθόλου να ανησυχείτε για το γεγονός ότι ο γιος σας αποσύρεται από τις αγκαλιές και τα χάδια σας. Η αρχή της εφηβείας είναι η αναπτυξιακή φάση όπου τα παιδιά απομακρύνονται σταδιακά από ό,τι τα συνδέει με την παιδική ηλικία, με την παιδικότητα και την έκφρασή της. Με άλλα λόγια, η δουλειά του δεκατριάχρονου γιου σας είναι να μεγαλώσει. Η μαμά που τον χαϊδεύει και τον αγκαλιάζει τον κάνει να αισθάνεται ακόμα παιδί και γι’ αυτό πολύ σωστά της αρνείται αυτού του είδους την προσέγγιση.
Ο άλλος εξίσου σημαντικός παράγοντας που παίζει ρόλο στην σωματική απομάκρυνση των παιδιών σε αυτές τις ηλικίες είναι η πρώτη αφύπνιση της σεξουαλικότητας. Ο νεαρός έφηβος αρνείται την σωματική έκφραση τρυφερότητας προς τον γονέα του άλλου φύλου γιατί βρίσκεται στην μεταβατική φάση που τον οδηγεί σταδιακά στην έκφραση της σεξουαλικότητάς του. Έτσι, ακόμα και αν ο ίδιος ο έφηβος δεν αντιλαμβάνεται σε συνειδητό επίπεδο την ανάγκη για σωματική απομάκρυνση από τον γονέα του άλλου φύλου, αυτή η απόσυρση είναι σίγουρα αναπτυξιακά αναμενόμενη, υγιής και λειτουργική.
Τι να κάνετε; Χρησιμοποιείστε αυτή την άρνηση του γιου σας για σωματική εκδήλωση τρυφερότητας ως ευκαιρία για να διερευνήσετε τα συναισθήματά σας για την είσοδο του γιου σας στην εφηβεία και τις αντιδράσεις σας στο μεγάλωμά του. Πώς νιώθετε που το παιδί σας μεγαλώνει; Αναζητήστε μέσα σας τα συναισθήματά σας και μην φοβάστε το ενδεχόμενο αντικρουόμενων συναισθημάτων. Είναι φυσιολογικό δηλαδή μαζί με την χαρά και την περηφάνια να νιώθετε ταυτόχρονα και φόβο, άγχος, ανασφάλεια, αλλά και λύπη για την απώλεια της παιδικότητας. Η δική σας δουλειά είναι να αποχαιρετήσετε την παιδικότητα χωρίς να επιχειρήσετε να γυρίσετε το παιδί σας σε συμπεριφορές που αναπτυξιακά ταιριάζουν σε μικρότερες ηλικίες. Θα πρέπει λοιπόν να αναζητήσετε νέους τρόπους έκφραση της τρυφερότητας προς το παιδί σας, τρόπους που να μην κάνουν τον γιο σας να αισθάνεται άβολα και να μην εμποδίζουν την αναπτυξιακή του πορεία προς την ωρίμανση. Αφήστε του το περιθώριο να αναζητήσει ο ίδιος την προσέγγιση με τρόπους που να του ταιριάζουν και να εκφράζουν τη φάση ζωής στην οποία βρίσκεται. Συχνά οι έφηβοι μπορεί να εκφράσουν την αγάπη και την τρυφερότητά τους μέσα από μια κίνηση φροντίδας, μέσα από ένα βλέμμα, μέσα από την ανταλλαγή ενός αστείου, μέσα από μια χειρονομία. Δώστε τέτοιου είδους ευκαιρίες στο παιδί σας και φροντίστε να είστε εσείς η ίδια ενήμερη και συντονισμένη προς τους εναλλακτικούς τρόπους συναισθηματικής έκφρασης του παιδιού σας. Ψάξτε μέσα στην καθημερινότητά σας ένα νέο λεξιλόγιο τρυφερότητας στο οποίο μπορεί να έχει αρχίσει να εξασκείται ο γιος σας και το οποίο μπορείτε από πλευράς σας να ενισχύσετε. Μπορεί ο γιος σας να μην θέλει πια αγκαλιές, μήπως όμως σας έριξε ένα πεταχτό χαμόγελο, μήπως σας επιβεβαίωσε με ένα βλέμμα του ή μήπως σας άφησε ένα σημείωμα στο τραπέζι; Μήπως ακόμα είναι αυτές κινήσεις που εσείς θα πρέπει να εισάγετε προκειμένου μαζί με το παιδί σας να διαμορφώσετε έναν κώδικα συναισθηματικής επικοινωνίας που να ταιριάζει στην ηλικία του;
Θα σας πρότεινα επίσης να χρησιμοποιήσετε την άρνηση του γιου σας για σωματική εκδήλωση τρυφερότητας ως ευκαιρία να αναρωτηθείτε μήπως υπάρχουν και άλλες δικές σας συμπεριφορές που δεν είναι συντονισμένες στη φάση ανάπτυξης που διανύει το παιδί σας. Μήπως άθελά σας του φέρεστε με τρόπους που ταιριάζουν σε παιδιά μικρότερης ηλικίας; Είναι σημαντικό να διερευνήσετε αυτό το ενδεχόμενο ώστε να μπορέσετε να προσαρμόσετε τη συμπεριφορά σας και να προσεγγίσετε τον γιο σας ως έφηβο και όχι ως παιδί. Είναι απαραίτητο για τους γονείς να κάνουν αυτά τα βήματα προς την αναγνώριση και κατανόηση της αναπτυξιακής φάσης του παιδιού τους ώστε να ανταποκρίνονται με συντονισμένο τρόπο στις νέες ψυχοσυναισθηματικές απαιτήσεις της μεταξύ τους σχέσης. Ιδιαίτερα στην περίοδο της εφηβείας, είναι κρίσιμης σημασίας προκειμένου να διατηρήσουμε την επικοινωνία μας, να έχει ό έφηβος το αίσθημα ότι τον κατανοούμε.
Τέλος, μην συγχέετε τα συναισθήματα που έχει για σας ο γιος σας με τον τρόπο με τον οποίο τα εκφράζει. Όπως σας είπα ήδη, ο γιος σας χρειάζεται και αναζητά νέους τρόπους να εκφράζει τα συναισθήματά του λόγω του ότι μεγαλώνει. Αν έχετε άλλες ενδείξεις ότι ο γιος σας δεν σας αγαπά, αυτό είναι κάτι που θα πρέπει να διερευνήσετε ανεξάρτητα από το θέμα της σωματικής τρυφερότητας μεταξύ σας. Με άλλα λόγια, είναι ο γιος σας επιθετικός ή προσβλητικός στις εκδηλώσεις του απέναντί σας; Είναι αποσυρμένος και κλειστός στην προσέγγιση και την επικοινωνία; Αν ναι, θα πρέπει να αναζητήσετε τα συναισθηματικά αίτια για αυτές τις εκδηλώσεις. Αν όχι, δεν χρειάζεται να ανησυχείτε. Αυτό που χρειάζεται να κάνετε είναι να συντονίσετε τα συναισθήματα και τις εκδηλώσεις σας προς την αναπτυξιακή φάση που διανύει ο γιος σας.
Και επειδή η πορεία προς την ενηλικίωση περιλαμβάνει και αμφιθυμικά συναισθήματα για την απώλεια της παιδικότητας, ιδιαίτερα στην αρχή της εφηβείας, μην εκπλαγείτε αν ο γιος σας αναζητήσει και πάλι την αγκαλιά σας όπως έκανε σε μικρότερες ηλικίες. Απλά χρειάζεται να αποδεχθείτε ως φυσιολογικό και αυτονόητο ότι αυτό δεν θα γίνεται πια με την ίδια συχνότητα.
