Η κρίση πανικού είναι μια κατάσταση έντονου φόβου ή δυσφορίας. Υποχωρεί συνήθως σταδιακά μόνη της εντός 10 λεπτών. Τα συμπτώματα μιας κρίσης πανικού περιλαμβάνουν αίσθημα παλμών, δυσφορία στο στήθος, εφίδρωση, τρόμο, ναυτία, μούδιασμα, δύσπνοια, ζάλη ή αίσθημα λιποθυμίας, ακόμα και φόβο θανάτου. Τα συμπτώματα αυτά είναι απόρροια της έντονης αντίδρασης του οργανισμού σε ένα στρεσογόνο ερέθισμα και το οποίο δεν μπορεί να ελεγθεί από το άτομο.
Σε αντίθεση με τις περιστασιακές και ήπιες ανησυχίες των παιδιών, η διαταραχή πανικού μπορεί να επηρεάσει δραματικά τη ζωή ενός παιδιού, εμποδίζοντάς του από τις καθημερινές του δραστηριότητες. Εκτός από την ίδια την κρίση πανικού, αυτό οφείλεται και στο φόβο που αναπτύσσουν τα παιδιά πως θα τους ξανασυμβεί στο μέλλον. Αυτό έχει σαν αποτέλεσμα να αποφεύγουν μέρη που νομίζουν πως θα μπορούσε να τους συμβεί μια κρίση πανικού και ανησυχούν έντονα μήπως παγιδευτούν σε μέρη όπου δεν θα υπάρχει η δυνατότητα να τους παρασχεθεί κάπου. Αυτή η συμπεριφορά καλείται «διαταραχή πανικού με αγοραφοβία» Οι νέοι με αυτή τη διαταραχή συχνά αποφεύγουν μέρη όπου υπάρχουν πολλοί άγνωστοι, όπως σχολικές αίθουσες, συναθροίσεις και εστιατόρια.
Πολλά παιδιά και έφηβοι βιώνουν μία και μοναδική κρίση πανικού, η οποία και δεν απαιτεί ιατρική παρέμβαση. Ένας μικρότερος αριθμός των παιδιών και των εφήβων θα αναπτύξουν διαταραχή πανικού. Η προδιάθεση για την ανάπτυξη της διαταραχής περιλαμβάνει σύνθετους γενετικούς και περιβαλλοντικούς παράγοντες. Η διαταραχή πανικού προσβάλει το 5% των εφήβων και είναι λιγότερο συχνή στα παιδιά μικρότερης ηλικίας.
Πώς εμφανίζεται η διαταραχή πανικού στους εφήβους και στα παιδιά
Η συγκεκριμένη διαταραχή έχει διαφορετικά συμπτώματα σε αυτές τις ηλικίες απ’ότι στους ενήλικες. Συχνά προβληματίζουν τους άλλους γιατί εμφανίζονται ξαφνικά φοβισμένα και αναστατωμένα, χωρίς να μπορούν να εξηγήσουν το λόγο για τον οποίο αισθάνονται έτσι και έχουν κυρίως την τάση να αναφέρονται κυρίως στα σωματικά τους συμπτώματα παρά στα ψυχολογικά. Τα μεγαλύτερης ηλικίας παιδιά μπορούν πιο εύκολα να περιγράψουν αυτό που βίωσαν, όταν η κρίση πανικού περάσει.
Εάν η διαταραχή πανικού αφεθεί χωρίς θεραπεία, τότε μπορεί να οδηγήσει το παιδί να βάλει πολλούς περιορισμούς στη ζωή του. Αυτοί οι περιορισμοί μπορεί να αφορούν τη σχέση με τους συνομηλίκους του, τη λειτουργία του στο σχολείο, ακόμα και τη σχέση του με τα μέλη της οικογένειας και κατ’επέκταση τη δυσλειτουργία ολόκληρης της οικογένειας. Τα παιδιά αυτά κινδυνεύουν να αναπτύξουν κατάθλιψη.
Συμπεριφορά στο σπίτι
Τα παιδιά με διαταραχή πανικού συνήθως αισθάνονται μικρότερη πίεση στο σπίτι από το σχολείο. Αυτό έχει σαν αποτέλεσμα να μην καταβάλουν ιδιαίτερη προσπάθεια να κρύψουν τα συμπτώματά τους, και έτσι η συμπτωματολογία να φαίνεται πιο αυξημένη μέσα στο οικογενειακό περιβάλλον. Τα συμπτώματα αυτά μπορεί να αποτελούν ένα συνδυασμό από τα παρακάτω:
-Επαναλαμβανόμενα επεισόδια φόβου ή σωματικές ενοχλήσεις που κρατάνε συνήθως λίγο. Μια κρίση πανικού διαρκεί συνήθως 10 λεπτά.
-Συχνές υποτροπές οι οποίες συνοδεύονται από σωματικά συμπτώματα, όπως ταχυκαρδία, δυσκολία στην αναπνοή, δυσφορία στο στήθος, αίσθημα πνιγμού, ζάλη ή τάση για λιποθυμία, τρόμος, εφίδρωση και ναυτία.
-Υποτροπιάζοντα επεισόδια που συνοδεύονται από ψυχολογικά συμπτώματα, όπως ο φόβος απώλειας του ελέγχου, φόβος πως «είναι τρελό», ή φόβο θανάτου.
-Επίμονη ανησυχία για μελλοντικές κρίσεις πανικού.
-Φόβος εγκλωβισμού σε μέρη ή σε καταστάσεις από όπου η διαφυγή θα είναι δύσκολη. Αποτέλεσμα είναι η αποφυγή δημόσιων και πολυσύχναστων χώρων, κλειστών χώρων όπως ανελκυστήρες, αυτοκίνητα και τρένα.
-Δυσκολία στο να περιγράψουν το λόγο που εμφανίζουν τις παραπάνω συνήθειες, την αποφυγή δηλαδή συγκεκριμένων χώρων.
-Αναπτύσσουν χαμηλή αυτοεκτίμηση και συχνά απομονώνονται από τους συμμαθητές τους και εμφανίζονται απρόθυμα να συμμετάσχουν σε ποικίλες δραστηριότητες.
-Εκδηλώνουν κατάθλιψη και κάνουν σκέψεις πως δεν θέλουν να συνεχίσουν να ζουν, ειδικά όταν πιστεύουν πως δεν υπάρχουν λύσεις στο πρόβλημά τους.
Συμπεριφορά στο σχολείο
Ένας μαθητής με διαταραχή πανικού πιθανόν να πάθει κρίση πανικού στο σχολείο αλλά σίγουρα θα προσπαθήσει να κρύψει τα συμπτώματα.
Ο συνδυασμός των συμπτωμάτων στο χώρο του σχολείου αφορά κάποια από αυτά που περιγράφονται παρακάτω.
-Ξαφνική διακοπή των δραστηριοτήτων του, χωρίς σαφή εξήγηση του λόγου που εμφανίζεται επαναλαμβανόμενα.
-Χαμηλή αυτοεκτίμηση σε κοινωνικές και ακαδημαϊκές δραστηριότητες.
-Δυσκολία συγκέντρωσης λόγω της επίμονης ανησυχίας.
-Απροθυμία να πάνε στο σχολείο να βγουν να παίξουν με άλλα συνομήλικα παιδιά.
-Άλλες διαταραχές όπως υπερκινητικότητα ή ελλειμματική προσοχή μπορεί να συνυπάρχουν και να επιδεινώνουν τις μαθησιακές δυσκολίες.
Στην περίπτωση που αναγνωρίσετε στο παιδί σας κάποια από τα παραπάνω συμπτώματα, καλό θα είναι να επισκεφτείτε έναν ειδικό ψυχικής υγείας. Αυτός θα συζητήσει μαζί σας αλλά και με το παιδί και θα εκτιμήσει τη συνολική κατάσταση. Θα διαπιστώσει αν πρόκειται πραγματικά για κρίσεις πανικού ή για κάποια άλλη διαταραχή και θα εκτιμήσει το πόσο έχει επηρεαστεί η λειτουργικότητα του παιδιού και θα προσδιορίσει και την υποκείμενη αιτία των συμπτωμάτων.
Τα συμπτώματα έχουν διαφορετική έκφραση ανάλογα με την ηλικία εκδήλωσης της διαταραχής και αλλάζουν όσο το παιδί μεγαλώνει.
Παθολογικές καταστάσεις που μπορεί να σχετίζονται με τις κρίσεις πανικού είναι ο υπερθυρεοειδισμός, ο υπερπαραθυρεοειδισμός, καρδιολογιά προβλήματα, κτλ…
Πώς αντιμετωπίζεται
Η διαταραχή πανικού μπορεί να θεραπευτεί με τη συνεργασία των γονέων, των δασκάλων και του γιατρού.
-Απαραίτητη κρίνεται η παρακολούθηση του παιδιού από ειδικό. Γενικά συνίσταται η ατομική ψυχοθεραπεία αλλά και η γνωσιακή θεραπεία της συμπεριφοράς.
-Οι γονείς μπορούν να συμμετάσχουν σε κάποιες συνεδρίες κατά τις οποίες θα τους δοθεί καθοδήγηση για τη λειτουργία τους μέσα στην οικογένεια.
-Χρήσιμη είναι και η ομαδική ψυχοθεραπεία
-Σχολικοί σύμβουλοι με τη δική τους παρέμβαση θα μπορούσαν να μειώσουν το άγχος και τους φόβους του παιδιού στο χώρο του σχολείου.
-Τα άτομα που φαίνεται να μην έχουν θεαματική βελτίωση με τη βοήθεια της ψυχοθεραπείας πιθανόν να χρειαστεί να λάβουν φαρμακευτική αγωγή. Σαφώς θα πρέπει να ληφθούν υπόψη οι περιορισμοί που ισχύουν για τις ευαίσθητες αυτές ηλικίες. Θα πρέπει να γνωρίζετε πως τα φάρμακα αμβλύνουν τα συμπτώματα αλλά δεν τα εξαλείφουν.
Πώς μπορείτε να βοηθήσετε
-Το βασικό βήμα είναι να κατανοήσετε την ασθένεια.
-Μάθετε να ακούτε το παιδί και αφήστε το να σας μιλήσει για τα συναισθήματά του.
-Παραμείνετε ψύχραιμη την ώρα της κρίσης και παρηγορήστε το παιδί.
-Προβλέψτε τους χώρους και τα πρόσωπα που είναι πιθανό να προκαλέσουν νέα κρίση.
-Μάθετε και διδάξτε και στο παιδί τεχνικές χαλάρωσης.
-Επαινέστε το παιδί για τον αγώνα που κάνει για να διαχειριστεί τη δύσκολη κατάσταση.
Σημαντικό παραμένει πάντα να έχετε την προσοχή σας στραμμένη στο παιδί ώστε να αναγνωρίσετε γρήγορα τις προβληματικές συμπεριφορές και να αναζητήσετε άμεσα βοήθεια. Όσο ποιο γρήγορα παρέμβετε στο πρόβλημα, τόσες περισσότερες πιθανότητες έχετε να παραμείνει το παιδί σας λειτουργικό σε βασικούς τομείς της ζωής του, κάτι που αφορά και το μέλλον του.
Πηγή: boro.gr
