Παιδική παχυσαρκία: 4 στα 10 Ελληνόπουλα είναι ήδη παχύσαρκα και υπέρβαρα με σαφή αυξητική τάση σε σχέση με παλιότερες επιστημονικές εκτιμήσεις.
Στο παρελθόν το υπερβάλλον βάρος και η παχυσαρκία αποδιδόταν κυρίως σε γενετικούς παράγοντες ενώ τα τελευταία 10-20 χρόνια όμως παρόλο που τα γονίδια παραμένουν τα ίδια η παχυσαρκία αυξήθηκε με ταχείς ρυθμούς και συνεχίζει να έχει ανησυχητικά ανοδική τάση.
Ποια είναι τα αίτια της παχυσαρκίας;
Κληρονομικότητα
Η κληρονομικότητα που σχετίζεται με την παιδική παχυσαρκία αφορά γονίδια που κληρονομεί από τους γονείς το παιδί και τα οποία το καθιστούν πιο «ευάλωτο» στο να αναπτύξει ένα συγκεκριμένο τύπο σώματος.
- Αν ο ένας γονιός είναι παχύσαρκος το παιδί έχει 40% πιθανότητες να γίνει παχύσαρκο
- Αν και οι δύο γονείς είναι παχύσαρκοι τότε υπάρχει 80% πιθανότητα ανάπτυξης παχυσαρκίας
- Αυτό που κληρονομείται είναι μία τάση για παχυσαρκία: Η παχυσαρκία θα εκδηλωθεί μόνο εάν υπάρχει το κατάλληλο περιβάλλον
Διατροφή
Η αυξημένη πρόσληψη θερμίδων, κυρίως από λίπος και ζάχαρη, καθώς και η ανισορροπία στην κατανομή των γευμάτων κατά τη διάρκεια της ημέρας και η κατανάλωση τροφών κακής ποιότητας, αποτελούν διατροφικούς παράγοντες που συμβάλλουν στην αύξηση του βάρους. Τα παιδιά του σήμερα τρώνε πολύ συχνά φαγητά απ΄ έξω, τα οποία συνήθως έχουν υψηλή συγκέντρωση σε κορεσμένο λίπος και πολύ χαμηλή θρεπτική αξία.
Έρευνα σε 4211 μαθητές έδειξε ότι
- το 60% περίπου καταναλώνει γλυκά και σοκολάτες μία ή περισσότερες φορές την ημέρα
- το 80% περίπου καταναλώνει αναψυκτικά μία ή περισσότερες φορές την ημέρα
- το 62% τρώει τηγανητές πατάτες μία ή περισσότερες φορές την ημέρα
Έλλειψη άσκησης
Τα περισσότερα παιδιά στις μέρες μας έχουν αντικαταστήσει το παιχνίδι (κυνηγητό, κρυφτό) με την τηλεόραση και τα ηλεκτρονικά παιχνίδια ενώ όλο μειώνεται ο αριθμός των παιδιών που γυμνάζονται ή ασχολούνται με κάποιο άθλημα. Έχει μάλιστα αναφερθεί ότι οι πιθανότητες για να γίνει ένα παιδί παχύσαρκο είναι πενταπλάσιες όταν αυτό παρακολουθεί 5 ώρες τηλεόραση ημερησίως από όταν αυτό παρακολουθεί από 0 εως 2 ώρες τηλεόραση ημερησίως.
Άγνοια – Έλλειψη ενημέρωσης
Έρευνα σε 2287 παιδιά στην Ελλάδα δείχνει:
- 7 στους 10 γονείς υπέρβαρων ή παχύσαρκων παιδιών θεωρούσαν ότι το βάρος των παιδιών τους ήταν φυσιολογικό.
- το 37% των μητέρων υποτιμούν το βάρος των παιδιών τους
Επιπτώσεις της παχυσαρκίας στην παιδική ηλικία
- Ψυχοκοινωνικά: Όλοι γνωρίζουμε ότι τα παιδιά είναι οι πιο αυστηροί κριτές. Άρα είναι αυτά που κρίνουν τους φίλους τους. Έχουμε ακούσει αρκετές φορές παιδιά να σταματάνε το αποκάλεσε « χοντρό» – παχουλό με αποτέλεσμα να κλείνονται στον εαυτό τους όλο και περισσότερο και να καταφεύγουν στο φαγητό.
- Προβλήματα υγείας- αυξημένη νοσηρότητα: Τα παχύσαρκα παιδιά έχουν αυξημένο κίνδυνο για καρδιαγγειακές νόσους, που συνδέεται με δυσλιπιδαιμία (αυξημένα επίπεδα χοληστερόλης, λιπιδίων και λιποπρωτεϊνών στο αίμα) και υπέρταση που σχετίζεται με αυξημένη συσσώρευση κοιλιακού λίπους.
- Διαταραγμένος μεταβολισμός γλυκόζης και αντίσταση της ινσουλίνης: Για πρώτη φόρα καταγράφηκαν περιστατικά παιδιών τα οποία υπέφεραν από το διαβήτη των ενηλίκων.
- Ορθοπεδικές επιπλοκές: Είναι πλέον γεγονός ότι τα παχύσαρκα παιδιά εμφανίζουν ορθοπεδικές διαταραχές και έχουν αυξημένη ευαισθησία για διαστρέμματα του αστραγάλου.
- Άλλες επιπλοκές, όπως: Ηπατικές και γαστρεντερικές διαταραχές, άπνοια στον ύπνο και ενδοκρινικές διαταραχές.
Η πιο σημαντική μακροπρόθεσμη συνέπεια της παιδικής παχυσαρκίας είναι η διατήρησή της κατά την ενήλικη ζωή.
Πιο συγκεκριμένα, στην παιδική ηλικία έχουμε υπερπλαστική παχυσαρκία ενώ στους ενήλικες συμβαίνει υπερτροφική παχυσαρκία. Η διαφορά είναι ότι στα παιδιά μεγαλώνει ο αριθμός των λιποκυττάρων ενώ κατά την ενήλικη ζωή αυξάνει μόνο το μέγεθος αυτών( υπερτροφία). Με απλά λόγια ένα παχύσαρκο παιδί που δε θα αντιμετωπίσει το πρόβλημα έγκαιρα είναι καταδικασμένο να γίνει ένας παχύσαρκός ενήλικας.
Ένα άρθρο από τους επιστημονικούς συνεργάτες του babyradio.
Βιβλιογραφία
Farajian, P., Panagiotakos, D. B., Risvas, G., Karasouli, K., Bountziouka, V., Voutzourakis, N. and Zampelas, A. (2013) “Socio-economic and demographic determinants of childhood obesity prevalence in Greece: the GRECO (Greek Childhood Obesity) study,” Public Health Nutrition. Cambridge University Press, 16(2), pp. 240–247. doi: 10.1017/S1368980012002625.
Kosti, Rena I et al., 2008. Parental Body Mass Index in association with the prevalence of overweight/obesity among adolescents in Greece; dietary and lifestyle habits in the context of the family environment: the Vyronas study. Appetite, 51(1), pp.218–222.
Anna Patsopoulou, 2015. The investigation of the prevalence of obesity in adolescents in Greece: a literature review. Ellīniko Periodiko tīs Nosīleutikīs Epistīmīs, 8(2), pp.15–23.
Hassapidou, M. et al., 2006. Energy intake, diet composition, energy expenditure, and body fatness of adolescents in northern Greece. Obesity (Silver Spring, Md.), 14(5), pp.855–62.
Grigoris Risvas, Ivi Papaioannou, Demosthenes B. Panagiotakos, Paul Farajian, Vasiliki Bountziouka, Antonis Zampelas, Perinatal and family factors associated with preadolescence overweight/obesity in Greece: The GRECO study, Journal of Epidemiology and Global Health, Volume 2, Issue 3, 2012, Pages 145-153, ISSN 2210-6006, https://doi.org/10.1016/j.jegh.2012.06.002.
Alexandra Veltsista, Jaana Laitinen, Ulla Sovio, Eleftheria Roma, Marjo-Ritta Järvelin, Chryssa Bakoula, Relationship between Eating Behavior, Breakfast Consumption, and Obesity Among Finnish and Greek Adolescents, Journal of Nutrition Education and Behavior, Volume 42, Issue 6, 2010, Pages 417-421, ISSN 1499-4046, https://doi.org/10.1016/j.jneb.2009.12.004.
Meropi D. Kontogianni, Anastasia-Eleni Farmaki, Nikoletta Vidra, Stavroula Sofrona, Flora Magkanari, Mary Yannakoulia, Associations between Lifestyle Patterns and Body Mass Index in a Sample of Greek Children and Adolescents, Journal of the American Dietetic Association, Volume 110, Issue 2, 2010, Pages 215-221, ISSN 0002-8223,
https://doi.org/10.1016/j.jada.2009.10.035.
de Ruyter, J.C. et al., 2012. A Trial of Sugar-free or Sugar-Sweetened Beverages and Body Weight in Children. The New England Journal of Medicine, 367(15), pp.1397–1406.
Hutchinson, J., Emerick, J. & Saxena, H., 2016. The Future of Pediatric Obesity. Primary care, 43(1), pp.1–17.
Ελληνική Ιατρική Εταιρεία Παχυσαρκίας
Papadimitriou, A. et al., 2006. Prevalence of obesity in elementary schoolchildren living in Northeast Attica, Greece. Obesity (Silver Spring, Md.), 14(7), pp.1113–7.
Parkinson, K.N. et al., 2011. When do mothers think their child is overweight? International journal of obesity (2005), 35(4), pp.510–6.
M Yannakoulia et al., 2004. Nutrition-related habits of Greek adolescents. European Journal of Clinical Nutrition, 58(4), pp.580–6.
Maria N. Hassapidou, Elena Fotiadou (2001) Dietary intakes and food habits of adolescents in Northern Greece, International Journal of Food Sciences and Nutrition, 52:2, 109-116,DOI: 10.1080/09637480020027000-6
Kosti, Rena I et al., 2007, Dietary habits, physical activity and prevalence of overweigh/obesity among adolescents in Greece: The Vyronas study, Med Sci Monit 2007; 13(10): CR437-444
Lifshitz F. Obesity in children. J Clin Res Pediatr Endocrinol. 2008;1(2):53–60. doi:10.4008/jcrpe.v1i2.35
Manios, Y., Kondaki, K., Kourlaba, G., Vasilopoulou, E. and Grammatikaki, E. (2009) “Maternal perceptions of their child’s weight status: the GENESIS study,” Public Health Nutrition. Cambridge University Press, 12(8), pp. 1099–1105. doi: 10.1017/S1368980008004412.
Yannis Manios, George Moschonis, Evangelia Grammatikaki, Anastasia Anastasiadou, Theodoros Liarigkovinos, Determinants of Childhood Obesity and Association with Maternal Perceptions of Their Children’s Weight Status: The “GENESIS” Study, Journal of the American Dietetic Association, Volume 110, Issue 10, 2010, Pages 1527-1531, ISSN 0002-8223, https://doi.org/10.1016/j.jada.2010.07.004.
