Το σύνδρομο Τουρέτ (Tourette) είναι μια διαταραχή που περιλαμβάνει επαναλαμβανόμενες κινήσεις ή ανεπιθύμητους ήχων (δηλαδή αυτά που είναι ευρέως γνωστά ως “τικ”), που δεν μπορούν να ελεγχθούν εύκολα από το άτομο. Για παράδειγμα, μπορεί κάποιος να ανοιγοκλείνει συνεχώς τα μάτια του, να ανασηκώνει τους ώμους του, να παράγει ασυνήθιστους ήχους, ή να κάνει μιλάει συνεχώς με επαναλαμβανόμενες (συνήθως προσβλητικές) λέξεις.
Το σύνδρομο Τουρέτ γίνεται αντιληπτό κυρίως μέσα από αυτά τα τικ, τα οποία συνήθως εμφανίζονται σε ηλικία 2-15 χρόνων, με μέσο όρο περίπου τα 6 χρόνια. Τα αγόρια είναι περίπου τρεις έως τέσσερις φορές πιο πιθανό να αναπτύξουν σύνδρομο Tourette.
Αν και δεν υπάρχει συγκεκριμένη θεραπεία για το σύνδρομο Τουρέτ, υπάρχουν διάφορες αγωγές διαχείρισης των συμπτωμάτων. Πολλοί άνθρωποι με σύνδρομο Tourette δεν χρειάζονται θεραπεία, όταν τα συμπτώματα δεν είναι ενοχλητικά και δεν τους εμποδίζουν στην καθημερινότητά τους. Τα τικ συχνά μειώνονται ή τίθενται υπό έλεγχο μετά από τα εφηβικά χρόνια του ατόμου.
Συμπτώματα
Τα τικ, δηλαδή οι ξαφνικές, σύντομες, διαλείπουσες κινήσεις ή ήχοι, είναι το “σήμα κατατεθέν” του συνδρόμου Τουρέτ. Μπορεί να κυμαίνονται από ήπια έως σοβαρά. Τα σοβαρά συμπτώματα ενδέχεται να επηρεάσουν σημαντικά την επικοινωνία του ασθενούς με τους γύρω του, την καθημερινή του λειτουργία και την ποιότητα της ζωής του.
Τα πιο συχνά κινητικά τικ που σχετίζονται με το σύνδρομο Τουρέτ είναι:
- Ανοιγοκλείνει γρήγορα και με μεγάλη συχνότητα τα μάτια του
- Αγγίζει ή μυρίζει διαρκώς τα αντικείμενα γύρω του
- Κουνάει σπασμωδικά το κεφάλι του
- Επαναλαμβάνει/αντιγράφει τις κινήσεις που παρατηρεί σε άλλους
- Ανασηκώνει συνεχώς τους ώμους του
- Έχει διάφορες “τελετουργίες” σε καθημερινές κινήσεις (πχ όταν τρώει)
- Κάνει συνεχώς άσημες/προσβλητικές χειρονομίες
- Κουνάει συνεχώς την μύτη του
- Κουνάει συνεχώς το στόμα και τα χείλη του
- Χοροπηδάει χωρίς λόγο
Τα πιο συχνά ηχητικά/φωνητικά τικ που σχετίζονται με το σύνδρομο Τουρέτ είναι:
- Ρουθούνισμα χωρίς λόγο
- Επαναλαμβάνει συνεχώς λέξεις ή φράσεις δικές του
- Βήχει χωρίς λόγο
- Επαναλαμβάνει λέξεις ή φράσεις κάποιου τρίτου
- “Καθαρίζει” συνεχώς τον λαιμό του
- Χρησιμοποιεί διαρκώς χυδαίες, άσεμνες, ή προσβλητικές λέξεις
Επιπλέον, τα τικ που εμφανίζει ένα άτομο με σύνδρομο Τουρέτ μπορεί να:
- Διαφέρουν ως προς το είδος, τη συχνότητα και τη σοβαρότητα που εκδηλώνονται
- Επιδεινωθούν εάν το άτομο ασθενήσει και εάν έχει αυξημένο άγχος, κούραση, ή ενθουσιασμό
- Εμφανίζονται κατά τη διάρκεια του ύπνου
- Αλλάζουν με την πάροδο του χρόνου
- Επιδεινωθούν κατά τα πρώτα χρόνια της εφηβείας και να βελτιωθούν μετά την ενηλικίωση
Πριν από την στιγμή που θα κάνει το χαρακτηριστικό του τικ, ο ασθενής βιώνει συνήθως μια δυσάρεστη σωματική αίσθηση (πρόδρομη παρόρμηση), όπως φαγούρα, κνησμό ή ένταση. Η καθεαυτή πράξη του τικ, του φέρνει ανακούφιση.
Αίτια
Η ακριβής αιτία του συνδρόμου Tourette δεν είναι γνωστή. Είναι μια σύνθετη διαταραχή που πιθανόν προκαλείται από έναν συνδυασμό κληρονομικών (γενετικών) και περιβαλλοντικών παραγόντων. Χημικές ουσίες στον εγκέφαλο που μεταδίδουν νευρικά ερεθίσματα (νευροδιαβιβαστές), συμπεριλαμβανομένης της ντοπαμίνης και της σεροτονίνης, μπορεί να παίζουν κάποιο ρόλο.
Επιπλοκές
Τα άτομα με σύνδρομο Τουρέτ συχνά διάγουν μια κατά τ’ άλλα υγιή και δραστήρια ζωή. Ωστόσο, το σύνδρομο αυτό συνεπάγεται συμπεριφορικές και κοινωνικές δυσκολίες, κάτι που μπορεί τους κάνει να νιώθουν άσχημα.
Ασθένειες/παθήσεις που συχνά σχετίζονται με το σύνδρομο Τουρέτ:
- Διαταραχή ελλειμματικής προσοχής και υπερκινητικότητας
- Ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή
- Διαταραχή εντός του φάσματος του αυτισμού
- Μαθησιακές δυσκολίες
- Διαταραχές του ύπνου
- Κατάθλιψη
- Αγχώδεις διαταραχές
- Πόνο που σχετίζονται με τικ, ιδιαίτερα πονοκέφαλοι
- Προβλήματα διαχείρισης θυμού
