Συχνά – πυκνά διαπιστώνω πόσο απέχει η θεωρία από την πράξη. Και το διαπιστώνω με τον τρόπο τον σκληρό. Ενώ έχω γράψει μια ωραιότατη ανάρτηση με θέμα την αρμονική σύνδεση με το παιδί ακόμα και στις δύσκολες ώρες του εκνευρισμού και της γκρίνιας, όταν αυτή η ώρα έρχεται, τι κάνω; Πολλές φορές παρασύρομαι και πέφτω στην παγίδα της φωνής, της κατηγόριας και της ενοχής.
Γι΄αυτό έχω έναν “μπούσουλα” σε ετοιμότητα για τις δύσκολες αυτές ώρες. Για να βοηθάω τον εαυτό μου, ανατρέχοντας σ΄αυτόν, όταν τα νεύρα και η κούρασή μου είναι στο μάξιμουμ. Ας είναι καλά η εξαιρετική Δρ Laura Markham, που έχει στη διάθεση των γονιών πολύ πλούσιο υλικό “πρώτων βοηθειών”.
Σύμφωνα με την Markham, τρεις είναι οι βασικές αρχές πάνω στις οποίες θα στηρίξουμε την επικοινωνία με το παιδί: Σύνδεση, Ενσυναίσθηση και Αναζήτηση λύσης. Το ιδανικό είναι να λειτουργούμε και με τις τρεις, αλλά – τέλος πάντων – και σε μία απ΄αυτές τις κατευθύνσεις να κινούμαστε κι αυτό καλό είναι.
1. ΣΥΝΔΕΣΗ
Ό,τι κι αν πάει στραβά, ξεκινάμε με τη Σύνδεση. Οι καυγάδες, οι τριβές και οι γκρίνιες δείχνουν πως λείπει η Σύνδεση. Τι κάνουμε λοιπόν;
– Όταν, ας πούμε η κόρη σου δεν δίνει σημασία στα λόγια σου και σε αγνοεί : Αντί να βάλεις τις φωνές, μείνε ήρεμη και δοκίμασε να την αγγίξεις απαλά στο μπράτσο, να συναντηθούν οι ματιές σας και να της πεις “εδώ είμαι γλυκιά μου…”
– Όταν το παιδί γκρινιάζει μπεμπεκίζοντας, αντί να υψώσεις φωνή λέγοντας “πότε θα ωριμάσεις επιτέλους;”, άνοιξε τα χέρια σου και πες: “Νιώθεις χάλια, έτσι δεν είναι; Όλα σου πάνε στραβά αυτή τη στιγμή… Νομίζω πως σου ‘χουν λείψει οι αγκαλίτσες. Για να δούμε τι μπορούμε να κάνουμε γι΄αυτό…”
– Όταν τα παιδιά μαλώνουν, μπες ανάμεσά τους, βάλε το χέρι σου γύρω από το καθένα για να συνδεθείς σωματικά μαζί τους και πες: “Ας πάρουμε όλοι μια βαθιά αναπνοή για να ηρεμήσουμε”.
2. ΕΝΣΥΝΑΙΣΘΗΣΗ
Δεν είναι αποδεκτές όλες οι συμπεριφορές, μα όλα τα συναισθήματα επιτρέπονται. Όλοι οι άνθρωποι, από τη στιγμή που θα νιώσουν πως δεν κατακρίνονται για τα συναισθήματά τους, γίνονται αυτομάτως πιο συνεργάσιμοι.
– Όταν το παιδί θέλει κάτι που δεν επιθυμείς να δώσεις, χρειάζεται να του “επιτρέπεις” να έχει το συναίσθημα της επιθυμίας, ενώ ταυτόχρονα δεν συναινείς στην πράξη. Εκεί του λες: “Θέλεις πολύ να πάρεις αυτό το παιχνίδι… Όχι σήμερα όμως…”. Αυτή η κουβέντα είναι εντελώς διαφορετική από την: “Εχεις ήδη ένα σωρό παιχνίδια, μην ζητάς κι άλλα!” ή από την “σου είπα ότι δεν υπάρχουν χρήματα για παιχνίδια αυτή την εποχή, γι΄αυτό σταμάτα να κλαις και να ζητάς!”
Η πιο ολοκληρωμένη προσέγγιση είναι να αναγνωρίσουμε το συναίσθημά του και να αναζητήσουμε κάποια δημιουργική λύση που θα είναι καλή για όλους: “Θέλεις στ’ αλήθεια πολύ αυτή την κούκλα… Βλέπω πόσο σου αρέσει. Για να δούμε αν υπάρχει τρόπος να την αποκτήσεις από το χαρτζηλίκι σου. Μήπως θα την ήθελες δώρο στα γενέθλιά σου; Εχεις χρόνο να το σκεφτείς μέχρι τότε”.
Προσοχή: Ό,τι λέμε το εννοούμε. Αν το παιδί θέλει αυτό το παιχνίδι όταν έρθουν τα γενέθλιά του, θα τηρήσουμε το λόγο μας!
– Όταν ο μεγάλος αδελφός σπρώχνει και μαλώνει με την αδελφή φωνάζοντας “σε μισώ, θα δεις τι θα σου κάνω!”, αντί να τον ξυλοφορτώσουμε επί τόπου για τη συμπεριφορά του, αφού φροντίσουμε το πληγωμένο παιδί, γυρίζουμε και λέμε ψύχραιμα στον θυμωμένο: “Είσαι πολύ θυμωμένος αυτή τη στιγμή. Μην ανησυχείς. Δεν θα σ΄αφήσω να κάνεις κακό στην αδελφή σου. Μέσα σου υποφέρεις πολύ. Είμαι εδώ και θα κρατήσω κι εσένα και την αδελφή σου ασφαλείς”.
3. ΑΝΑΖΗΤΗΣΗ ΛΥΣΕΩΝ, ΧΩΡΙΣ ΚΑΤΗΓΟΡΙΕΣ
– Όταν τα παιδιά ερίζουν, αντί να βάλεις την καθιερωμένη φωνή “σταματήστε επιτέλους να μαλώνετε!”, κάνε ένα βήμα προς τη λύση: “Σήμερα θα είναι η σειρά του… και αύριο βράδυ η σειρά της αδελφής σου, καμιά άλλη διαμάχη γι΄αυτό!” ή “βλέπω ότι και οι δυο σας θέλετε το ίδιο πράγμα, πώς μπορούμε να βρούμε μια λύση;”, ώστε να μπουν τα παιδιά σε μια διαδικασία “διαπραγμάτευσης”, που θα τα βοηθήσει να αντιληφθούν ότι στη ζωή είναι αναγκαίο να σέβεσαι και τις ανάγκες των άλλων.
– Όταν το παιδί καθυστερεί να ετοιμαστεί το πρωί για το σχολείο, αντί να πάθεις για άλλη μια φορά νευρική κρίση δίνοντας διαταγές του τύπου “βάλε επιτέλους τα παπούτσια σου γιατί αλλιώς θα…..!”, διατηρείς συνειδητά την ψυχραιμία σου και ενθαρρύνεις τον αργοπορημένο λέγοντας: “Είναι ώρα να φεύγουμε… Βλέπω πως έχεις φορέσει τα ρούχα σου… Τι άλλο χρειάζεται να κάνεις;”
– Όταν η κόρη σου έχει ξεχάσει κάτι, αντί να την αποκαλέσεις “ξεχασιάρα”, “ανεύθυνη”, “απρόσεκτη” κλπ, βοήθησέ τη να βρει λύση στο όποιο πρόβλημα δημιουργήθηκε:”Χμμμ… Εδώ έχουμε ζήτημα… Ποιος είναι ο πιο σωστός τρόπος για να το αντιμετωπίσουμε; Τι προτείνεις;”
Με ανακούφιση διαπιστώνω ότι η προσέγγιση της Markham λειτουργεί. Το παν είναι να κρατήσω εγώ την ψυχραιμία μου και να είμαι παρούσα και συνειδητή, εφαρμόζοντας το τρίπτυχο “Σύνδεση-Ενσυναίσθηση-Αναζήτηση λύσεων χωρίς κατηγόριες”.
Πηγές: 1. Dr Laura Markham, Peaceful Parent, Happy Kids: Ηow to Stop Yelling and Start Connecting (Perigee Trade, 2012)
2. http://www.ahaparenting.com/
