Μελέτη: Η θρησκεία κάνει τα παιδιά πιο εγωιστικά
Τα παιδιά που προέρχονται από θρησκευόμενες οικογένειες είναι λιγότερο γενναιόδωρα, συγκριτικά με τα παιδιά που προέρχονται από μη θρησκευόμενες οικογένειες.
Συμβουλές υγείας και φροντίδας για βρέφη και παιδιά
[babyPostAd]Σε αυτό το συμπέρασμα καταλήγει μελέτη στην οποία συμμετείχαν 1170 παιδιά ηλικίας 5 -12 ετών, από έξι χώρες (ΗΠΑ, Καναδάς, Κίνα, Ιορδανία, Τουρκία και Νότια Αφρική). Το 24% των παιδιών προερχόντουσαν από χριστιανικές οικογένειες, το 43% από μουσουλμανικές, και το 28% από μη θρησκευόμενες οικογένειες.Η μελέτη πραγματοποιήθηκε από τον καθηγητή Jean Decety, νευροεπιστήμονα από το Πανεπιστήμιο του Σικάγο, ο οποίος δεν είχε στόχο αρχικά να συγκρίνει την ηθική συμπεριφορά των παιδιών. Όπως σημειώνεται στο Forbes, ο καθηγητής Decety λέει: “Ενδιαφερόμουν περισσότερο για το αν θα βρούμε διαφορές στην εμπάθεια, ανάλογα με την κουλτούρα”.
Σύμφωνα με τη μελέτη, η οποία δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Current Biology, η ανατροφή των παιδιών διαμορφώνει την ηθική νωρίς στη ζωή τους. Αυτή περιλαμβάνει τον αλτρουισμό.
Τα παιδιά μαθαίνουν τις θρησκευτικές αξίες και πεποιθήσεις από την οικογένεια και την κοινότητα τους, μέσα από τελετουργίες, όπως η επίσκεψη στην εκκλησία. Αν η θρησκεία προωθεί την ηθική, τα παιδιά από τις θρησκευόμενες οικογένειες θα έπρεπε να έχουν ισχυρότερες αλτρουιστικές τάσεις, ήταν η υπόθεση των ερευνητών.
Αξιολόγηση γενναιοδωρίας
Η ερευνητική ομάδα κάλεσε τα παιδιά να συμμετάσχουν σε ένα παιχνίδι. Σε κάθε παιδί δόθηκαν 30 αυτοκόλλητα τα οποία έπρεπε να μοιραστεί με άλλα παιδιά, που προερχόντουσαν από το ίδιο σχολείο και παρόμοια εθνική ομάδα, αλλά τα οποία δεν γνώριζε προηγουμένως.
Αυτό το πείραμα, σύμφωνα με τους ερευνητές, αντανακλά τις επιλογές στην οικολογία, όταν χρειάζεται κατανομή περιορισμένων πόρων, και τα αποτελέσματα χρησιμοποιήθηκαν για να συγκεντρωθεί το “σκορ γενναιοδωρίας”.
Τα αποτελέσματα έδειξαν πως τα παιδιά που προέρχονταν από μη θρησκευόμενες οικογένειες, μοιράστηκαν περισσότερα αυτοκόλλητα με άλλα παιδιά, συγκριτικά με τα παιδιά χριστιανικών ή μουσουλμανικών οικογενειών. Τα παιδιά που προέρχονταν από μουσουλμανικές οικογένειες φάνηκαν να είναι λιγότερο γενναιόδωρα από τα παιδιά που προέρχονταν από τις χριστιανικές οικογένειες, χωρίς ωστόσο η διαφορά να είναι στατιστικά σημαντική.
Και στις τρεις ομάδες παιδιών (από μη θρησκευόμενες, χριστιανικές και μουσουλμανινές οικογένειες) η γενναιοδωρία μειωνόταν όσο ανέβαινε η ηλικία, αλλά σε κάθε περίπτωση, τα παιδιά που προέρχονταν από θρησκευόμενες οικογένειες δεν ήταν τόσο γενναιόδωρα, γεγονός που υποδηλώνει, κατά τους ερευνητές, ότι η παρατεταμένη έκθεση στη θρησκεία οδηγεί σε λιγότερο αλτρουισμό.
Αξιολόγηση δικαιοσύνης και ηθικής
Στη συνέχεια, η ερευνητική ομάδα κάλεσε τα παιδιά να συμμετάσχουν σε ακόμη μια δραστηριότητα, στα πλαίσια της οποίας αξιολογήθηκε η δικαιοσύνη και η ηθική ευαισθησία. Τα παιδιά παρακολούθησαν ένα video στο οποίο κάποιος έσπρωχνε ήπια κάποιον άλλον. Μετά το video, η ερευνητική ομάδα κάλεσε τα παιδιά να πάρουν μία απόφαση και να βαθμολογήσουν το επίπεδο της ποινής που πρέπει να επιβληθεί στον δράστη.
Σε σύγκριση με τις άλλες δύο ομάδες, τα παιδιά που προέρχονταν από μουσουλμανικές οικογένειες θεωρούσαν τη δράση πιο επιβλαβή ενέργεια, και έθεσαν αυστηρότερες ποινές. Τα παιδιά που προέρχονταν από χριστιανικές οικογένειες αξιολόγησαν τη δράση αυστηρότερα από τα παιδιά από μη θρησκευόμενες οικογένειες, ωστόσο και οι δύο αυτές ομάδες επέβαλαν παρόμοιες κυρώσεις.
Συνολικά, τα παιδιά που προέρχονταν από θρησκευόμενες οικογένειες ήταν λιγότερο ανεκτικά και έθεσαν πιο αυστηρές ποινές. Τα παραπάνω αποτελέσματα, όπως σημειώνουν οι ειδικοί, είναι σύμφωνα με τον φονταμενταλισμό, δηλαδή την αντίληψη των πράξεων ως καλών ή κακών, χωρίς ενδιάμεση διαβάθμιση.
Η οπτική των γονέων
Σε επόμενη φάση, η ερευνητική ομάδα κάλεσε τους γονείς να αξιολογήσουν τα παιδιά τους, σχετικά με την ενσυναίσθηση, την ευαισθησία και την αδικία. Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι οι ενήλικες θρησκευόμενοι άνθρωποι πιστεύουν ότι τα παιδιά τους έχουν ισχυρές ηθικές τάσεις, κάτι που έρχεται σε αντίθεση με τα αποτελέσματα των ανωτέρω πειραμάτων.
Ο καθηγητής Decety εξηγεί πως “υπάρχει ένας παράγοντας, ένα ψυχολογικό φαινόμενο γνωστό ως (σε ελεύθερη μετάφραση) ‘ηθική της υπερβολικής ελευθερίας’ (moral licensing), σύμφωνα με το οποίο ένα άτομο θα δικαιολογήσει κάτι κακό ή ανήθικο -όπως τον ρατσισμό- διότι έχει κάνει κάτι καλό, όπως το να προσευχηθεί. Είναι μία ασυνείδητη προκατάληψη”.
“Οι μη θρησκευόμενοι είναι πιο ηθικοί”
Σύμφωνα με τον κοινωνιολόγο Vern Bengston οι μη θρησκευόμενες οικογένειες, παρόλο που πιστεύεται από πολλούς ότι είναι δυσλειτουργικές και λιγότερο άξιες εμπιστοσύνης επειδή “δεν διαθέτουν την ασφάλεια της θρησκείας”, στην πραγματικότητα, είναι πιο ηθικές από τις θρησκευόμενες οικογένειες.
“Πολλοί μη θρησκευόμενοι γονείς είναι πιο πιο παθιασμένοι με τις ηθικές αρχές από μερικούς θρησκευόμενους γονείς… Η συντριπτική πλειοψηφία [των μη θεησκευόμενων] εμφανίζεται να ζει με στόχο τη γεμάτη ζωή που χαρακτηρίζεται από ηθική κατεύθυνση και την αίσθηση της ζωής που έχει έναν σκοπό”, λέει.
“Η ηθική και η θρησκεία είναι δύο διαφορετικά πράγματα: η θρησκεία κατασκευάστηκε από τους ανθρώπους, ενώ η ηθική είναι μέρος της βιολογίας μας”, προσθέτει ο Decety. “Δεν χρειάζεται να είσαι θρησκευόμενος για να είσαι καλός άνθρωπος. Η κοσμικότητα -το να έχεις νόμους και κανόνες βασισμένους στη λογική σκέψη, αντί των ιερών βιβλίων- είναι καλύτερη για όλους”, καταλήγει.
