Η συμβουλευτική επίσκεψη της γυναίκας στο μαιευτήρα της πριν την εγκυμοσύνη θα της δώσει τη δυνατότητα ανίχνευσης των ιατρικών παθολογικών καταστάσεων που περνά τώρα ή είχε περάσει στο παρελθόν και τα οποία πιθανόν θα μπορούν να επηρεάσουν την υγεία του εμβρύου και της μητέρας σε μελλοντική εγκυμοσύνη. Μαζί με ένα λεπτομερή ιστορικό της γυναίκας και του συντρόφου της που όμως αναλυτικά θα δούμε παρακάτω έχουμε πολλά να συζητήσουμε, είναι βασικό και ένα υπέρηχο έσω γεννητικών οργάνων (πλήρης έλεγχος σχήματος μήτρας ,αποκλεισμός ινομυωμάτων, πολύποδων, πλήρης έλεγχος εξαρτημάτων δεξιάς και αριστερής ωοθήκης προς αποκλεισμό κύστεων)
Δύο έλεγχοι που θα πρέπει να γίνουν ρουτίνα στη ζωή της γυναίκας που θα γίνει αύριο μητέρα.
- Συμβουλευτική επίσκεψη πριν την εγκυμοσύνη.
- Προγεννητικός έλεγχος κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης
Σημαντικές ενδείξεις για συμβουλευτική επίσκεψη πριν την εγκυμοσύνη είναι:
- Σακχαρώδης διαβήτης και άλλα μεταβολικά και ενδοκρινολογικά νοσήματα.
- Υπέρταση.
- Κάποιες λοιμώξεις όπως έρπητας, κονδυλώματα, HIV ιός του AIDS.
- Έκθεση σε φάρμακα, κάπνισμα.
- Κακή διατροφή μητέρας, παχυσαρκία, αλκοόλ.
- Χρόνιο ιατρικό πρόβλημα (καρδιολογικό νόσημα, νεφρική ανεπάρκεια, επιληψία).
- Κίνδυνος για γενετική ανωμαλία (ηλικία μητέρας, οικογενειακό ιστορικό χρωματοσωματικών ανωμαλιών).
- Προηγούμενο ιστορικό με πολλαπλές αποβολές ή εξωμήτριο κύηση.
- Προηγούμενος πρόωρος τοκετός, παιδί με υπολειπόμενη ανάπτυξη.
- Προηγούμενη κακή εμπειρία τοκετού.
Ένας σημαντικός αριθμός γυναικών αναζητούν συμβουλή πριν από την εγκυμοσύνη με ερωτήσεις που αφορούν την δίαιτα, το κάπνισμα, το αλκοόλ, τα φάρμακα και την άσκηση. Η χρησιμοποίηση του φολικού οξέος στο διάστημα που προσπαθεί να συλλάβει όπως και στο πρώτο τρίμηνο της εγκυμοσύνης ελαττώνει τον κίνδυνο εμφανίσεως ανωμαλιών του νευρικού συστήματος.
ΠΡΟΓΕΝΝΗΤΙΚΟΣ ΕΛΕΓΧΟΣ ΚΑΤΑ ΤΗ ΔΙΑΡΚΕΙΑ ΤΗΣ ΕΓΚΥΜΟΣΥΝΗΣ
Η μεγάλη συνεισφορά της υπερηχογραφίας στην παρακολούθηση των εγκύων γυναικών , της ανάπτυξης των εμβρύων ,τη διάγνωση των παθολογικών καταστάσεων τόσο στις έγκυες όσο και στα έμβρυα άλλαξε τελείως τον τρόπο της Μαιευτικής αντιμετώπισης .Απο τότε που για πρώτη φορά διαπιστώθηκαν γενετικές ανωμαλίες στον υπερηχογραφικό έλεγχο προγεννητικά του 1970 ο αριθμός των ανωμαλιών που μπορούν να διερευνηθούν πρίν τη γέννα έχει αυξηθεί πάρα πολύ.
Από το ξεκίνημα της εγκυμοσύνης μέχρι και τον τοκετό η έγκυος γυναίκα αναμένεται να επισκέπτεται το γιατρό της περίπου μία φορά το μήνα ,εκτός αν υπάρχουν ειδικές καταστάσεις δίδυμος , τρίδυμος κύηση ή επιπλοκή.
Τα βασικά υπερηχογραφήματα θα μπορούν να διαχωριστούν σε τέσσερα.
Το πρώτο περί την 6 εβδομάδα της εγκυμοσύνης.
- για να επιβεβαιώσουμε την κύηση με την ύπαρξη του εμβρυικού σάκου μέσα στη μήτρα και να αποκλείσουμε την πιθανότητα για εξωμήτριο κύηση.
- Να διαπιστώσουμε την ύπαρξη της καρδιακής λειτουργίας που αυτό θα δώσει μεγαλύτερη ασφάλεια στην έγκυο που στην αρχή της εγκυμοσύνης δεν έχει άλλο τρόπο να ξέρει ότι η εγκυμοσύνη προχωράει καλά εφόσον το έμβρυο είναι μικρό και δεν το αισθάνεται όπως αργότερα.
- Να διαπιστώσουμε εάν πρόκειται για ένα έμβρυο ή πολύδυμη κύηση.
Το δεύτερο υπέρηχο που είναι βασικό για τον προγεννητικό έλεγχο της εγκύου είναι ο έλεγχος για το Σύνδρομο Down στο τέλος του πρώτου τριμήνου.
Αυτό πραγματοποιείται μεταξύ της 11 και 13 εβδομάδας κυήσεως και βοηθά να υπολογίσουμε την πιθανότητα που έχει η γυναίκα να φέρει ένα παιδί που πάσχει από σύνδρομο Down (μογγολισμό).Το σύνδρομο Down είναι μία μη αναστρέψιμη βλάβη που οφείλεται στην ύπαρξη ενός επιπλέον χρωμοσώματος στο έμβρυο κάτι που συμβαίνει τυχαία τη στιγμή της σύλληψης και δεν ευθύνονται σε τίποτα οι γονείς.
Ο έλεγχος αυτός περιλαμβάνει δύο πράγματα.
- Την υπερηχογραφική μέτρηση της αυχενικής διαφάνειας του εμβρύου -ύπαρξη ρινικού οστού.
- Τη λήψη αίματος από τη μητέρα για την μέτρηση της ειδικής πρωτείνης του πλακούντα της PAPP-a και της ελεύθερης β-χοριακής γοναδοτροπίνης.
Η ηλικία της μητέρας και η ακριβής ηλικία εγκυμοσύνης είναι απαραίτητη προυπόθεση για την ορθή εκτίμηση των αποτελεσμάτων του screening για χρωματοσωμική ανωμαλία.Επίσης στο υπερηχογράφημα αυτό μπορεί να γίνει ο πρώτος έλεγχος ανωμαλιών εγκεφάλου ,καρδιάς ,διαφραγματοκήλης,νεφρών όπως και σπονδυλικής στήλης και άνω και κάτω άκρων.
Το τρίτο υπέρηχο είναι το αναλυτικό υπερηχογράφημα Β’ ΕΠΙΠΕΔΟΥ που γίνεται στο δεύτερο τρίμηνο της της εγκυμοσύνης μεταξύ 20 και 22 εβδομάδας και πρόκειται για το πιο λεπτομερές υπερηχογράφημα του εμβρύου. Γίνονται μετρήσεις σε όλες τις λειτουργικές περιοχές του εμβρύου όπως το κρανίο, ο εγκέφαλος, αυχένας, κοιλιά, νεφροί, άνω και κάτω άκρα.Γίνεται έλεχγος της καρδιάς, των πνευμόνων, του προσώπου,του γαστρεντερικού σωλήνα ,της σπονδυλικής στήλης όπως και το φύλο του παιδιού. Γίνεται έλεγχος με DOPPLER της ροής του αίματος στον ομφάλιο λώρο και την μητριαία αρτηρία για να επιβεβαιώνουμε την καλή αιμάτωση του πλακούντα. Σε αυτόν τον υπέρηχο μπορεί να γίνει έλεγχος για το μήκος του τραχήλου της μήτρας ώστε να εκτιμηθεί ο πιθανός κίνδυνος πρόωρου τοκετού.
Τελευταίο είναι το υπερηχογράφημα τρίτου τριμήνου -βιοφυσικό προφίλ εμβρύου.
Μετά την 28 εβδομάδα κυήσεως ο υπερηχογραφικός έλεχγος πραγματοποιείται προκειμένου να επιβεβαιώσουμε τη σωστή ανάπτυξη και το βάρος του εμβρύου δίνοντας προσοχή στην καρδιακή λειτουργία ,στην κινητικότητα του και στις αναπνευστικές κινήσεις του.Επιβεβαιώνουμε τη θέση του εμβρύου όπως και την οριστική θέση του πλακούντα και την ποσότητα του αμνιακού υγρού.
Γιούλη Μπαχταλιά
Σπούδασε Ιατρική στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης
Απόκτηση τίτλου ειδικότητας Μαιευτικής -Γυναικολογίας από Ελλάδα και Αγγλία
Διαδοχική εργασία στα ακόλουθα Νοσοκομεία της Αγγλίας ως επιμελήτρια :
King’s College Hospital LondonGay‘s &St. Thomas’s Hospital London
Princess Alexandra Hospital Harlow&Women’s Hospital LiverpoolHospital London
Στο King’s College και Gay’s Hospital του Λονδίνου απέκτησε εμπειρία στο Maternity unit σε υψηλού ρίσκου κυήσεις (σακχαρώδης διαβήτης , υπέρταση, καρδιακά νοσήματα) και εξειδικεύτηκα σε προγεννητικό έλεγχο (υπέρηχοι και αμνιοπαρακεντήσεις ).
Εργάστηκε στο Reproductive unit του King’s College και Alexandra Hospital ως επιμελήτρια στα τμήματα υπογονιμότητας και αναπαραγωγής.
Το 2001 επέστεψε στην Ελλάδα και συνεργάζεται με τα Μαιευτήρια Ιασώ και Μητέρα
