Σε όσους μου ζητούν μια σύντομη συνταγή για την ανατροφή των παιδιών τους, τους υπενθυμίζω τον κανόνα των τριών σίγμα: Σοβαρότητα, Σταθερότητα και Συνέπεια.
Δηλαδή κατά πρώτον, πρέπει να αντιμετωπίζουν τα παιδιά τους με Σοβαρότητα, σαν να είναι μεγάλοι, ενήλικες. Να μην τα αντιμετωπίζουν σαν όντα που δεν γνωρίζουν και δεν δικαιούνται να μαθαίνουν την αλήθεια του κόσμου: Όντα που μπορούμε να τα ξεγελάμε με παραμύθια και ψέματα.
Όταν αποκαλυφθούν κάποια ψέματα, που τους είπαμε, θα καταρριφθεί στα μάτια τους όλη η διδασκαλία που τους κάναμε. Άλλωστε μην ξεχνάμε ότι ο ρόλος του γονέα είναι να διαμορφώσει το παιδί, ώστε να μπορέσει αυτό να βγει στην κοινωνία προετοιμασμένο. Έτσι δεν έχει λόγο να του μιλάμε για μυθικές καταστάσεις και συνθήκες, που δεν υφίστανται. Είναι άλλωστε ανέντιμο για τα παιδιά μας να τα μεγαλώνουμε σε έναν ψεύτικο κόσμο, με αρχές που δεν έχουν αντίκρισμα έξω από το σπίτι και την οικογένεια.
Τα παιδιά διαθέτουν εξαιρετική κρίση και ωριμότητα, πολύ περισσότερη από ό,τι εμείς μπορούμε να φανταστούμε. Μην ξεχνάμε ότι τα παιδιά μας στα πρώτα χρόνια τους, πραγματοποιούν τεράστιες προόδους. Έχουν έρθει στον κόσμο μας, χωρίς να γνωρίζουν τίποτε και ταχύτατα μαθαίνουν τα πάντα. Είναι λάθος μας λοιπόν, να τροφοδοτούμε με ψεύτικα δεδομένα τον υπολογιστή του μυαλού τους. Έτσι απλώς, θα μάθει να βγάζει λάθος συμπεράσματα. Αν δηλαδή τους μάθουμε ότι ο κακός λύκος πάντα τιμωρείται, είναι επόμενο στην υπόλοιπη ζωή τους να περιμένουν απόλυτη δικαιοσύνη, κάτι που δυστυχώς δεν υπάρχει.
Και κάτι ακόμα. Ό,τι πληροφορία τους δώσουμε στην αρχή, στα πρώτα χρόνια, που διαμορφώνουν και αυτά τις αξίες τους, πρέπει να γνωρίζουμε ότι δύσκολα αλλάζει στο μέλλον. Μάλιστα οι πρώτες εκτιμήσεις, οι αρχικές αξιολογήσεις, για τα περισσότερα κεφάλαια του κόσμου, αποτελούν τους άξονες, πάνω στους οποίους θα κινηθούν τα παιδιά στην υπόλοιπη ζωή τους. Έτσι αν οι γονείς για παράδειγμα, απλώς για να φάνε το φαί τους τα παιδιά, τα φοβίσουν με τους «κακούς Τσιγγάνους που θα τα κλέψουν» και άλλα παρόμοια, ανυπόστατα τερατουργήματα, τα παιδιά δύσκολα στο μέλλον θα μπορέσουν να ανατάξουν αυτήν τη στρέβλωση, στις πεποιθήσεις τους για τους Τσιγγάνους.
Σταθερότητα σημαίνει να είμαστε σταθεροί, σε αυτά που λέμε και κάνουμε στα παιδιά μας. Δεν είναι σωστό να τους απαγορεύουμε κάτι και σε λίγο να τους το επιτρέπουμε. Είτε επειδή ο μικρός γκρίνιαξε ή έκλαψε, είτε επειδή ήρθε ο φίλος του και θέλουμε να φανούμε χαλαροί και γαλαντόμοι στους τρίτους, είτε τέλος γιατί σκεφτήκαμε ότι είναι καλύτερα να πάει να παίξει και να μας αφήσει ήσυχους. Αυτή η αλαλούμ και ασυντόνιστη συμπεριφορά μας, δίνει το μήνυμα στο παιδί μας, ότι όλα τα πράγματα είναι διαπραγματεύσιμα. Δηλαδή μπορεί να ανατρέψει τις αποφάσεις και τους κανόνες που του βάζουμε, μετερχόμενος διάφορες στρατηγικές.
Τις αποτελεσματικές στρατηγικές θα τις επαναλαμβάνει και θα τις κάνει μέρος των καθημερινών προγραμμάτων του, δηλαδή αυτού που λέμε χαρακτήρα, ή προσωπικότητα. Αν για παράδειγμα με τη γκρίνια, καταφέρνει να μας τουμπάρει, δηλαδή να ανατρέπει τις αποφάσεις μας, πρέπει να γνωρίζουμε ότι πρακτικά τον προτρέπουμε να γίνει γκρινιάρης στη ζωή του. Δηλαδή να προσπαθεί με τη γκρίνια να λύνει τις διαφορές του με τη μελλοντική του σύζυγο, με τον προϊστάμενό του και γενικά με όσους έχει προβλήματα.
Η εμπειρία έχει δείξει ότι τα παιδιά, όσο και μικρά να είναι, έχουν τρομακτικές αντοχές στη διεκδίκηση των αιτημάτων τους. Δεν παραιτούνται καθόλου εύκολα από αυτό που ζητούν. Κλαίνε μέχρι να γίνει το δικό τους, μέχρι να τους εκπληρώσουμε τις επιθυμίες τους. Ήδη από την πρώτη μέρα που θα έρθει το μωρό από το μαιευτήριο στο σπίτι, μπορεί να κλαίει σπαρακτικά και για παρατεταμένο διάστημα, που εμάς μπορεί να μας φανεί αιώνας, προκειμένου να φάει, την ώρα που αυτό επιθυμεί. Ας αναλογιστούμε όμως ότι στο μαιευτήριο, τάιζαν το μωρό μας συγκεκριμένες ώρες και βέβαια καμιά υπάλληλο στην αίθουσα νεογνών, δεν τη συγκινούσε η χορωδία κλαμάτων-διαμαρτυριών που άκουγε. Εάν δείξουμε και εμείς την ίδια συνέπεια στις ώρες φαγητού και διατηρήσουμε τη σταθερή στάση μας, τότε ακόμα και το μωρό θα καταφέρει να συντονίσει τις ανάγκες του, στις απαιτήσεις του περιβάλλοντος. Αντίθετα αν κάθε φορά που κλαίει, τρέχουμε και του προσφέρουμε αυτό που ζητά, τότε από μωρό, θα βάλει βαθιά στο μυαλό του, ότι μπορεί να έχει ό,τι ζητήσει. Αρκεί να το ζητήσει με έντονο τρόπο!
Αυτός βέβαια, όπως καταλαβαίνει κανείς, είναι ο καλύτερος τρόπος για να εκπαιδεύσουμε ένα αντικοινωνικό άτομο, που στο μέλλον θα θεωρεί διαπραγματεύσιμους τους κοινωνικούς νόμους, όπως διαπραγματεύσιμοι ήταν και οι οικογενειακοί κανόνες στο σπίτι του.
Το τελευταίο σίγμα, αυτό της Συνέπειας, έχει βέβαια άμεση σχέση με το προηγούμενο. Δηλαδή αν υποσχεθούμε κάτι είτε θετικό είτε αρνητικό, πρέπει να είμαστε σε θέση να το πραγματοποιήσουμε. Δυστυχώς πολλές φορές λέμε λόγια στα παιδιά, χωρίς να υπολογίζουμε καλά τις συνέπειές τους. Θα πρέπει με τις υποσχέσεις που δίνουμε στα παιδιά μας, να είμαστε πολύ πιο προσεκτικοί, ακόμα και από τις υποσχέσεις που δίνουμε στον επαγγελματικό μας χώρο.
Δεν μπορείτε να φανταστείτε πόσο μεγάλη απογοήτευση αισθάνεται ένα παιδί, που ενώ του έχουμε τάξει κάτι, αργότερα δεν πραγματοποιήσουμε το τάξιμό μας. Είναι φυσικό να αναλογισθεί, ότι και όλοι οι κώδικες και οι αξίες που του μάθαμε, δεν έχουν μια συνέπεια στην εφαρμογή τους, αλλά υπόκεινται σε επιλεκτική εφαρμογή. Όλο το οικοδόμημα των σχέσεων του παιδιού με το περιβάλλον του, χάνει τη συνέπειά του.
