Αλλάζει η ώρα την Κυριακή, ίσως για τελευταία φορά
Η φετινή εναλλαγή θερινής-χειμερινής ώρας ενδέχεται να είναι η τελευταία καθώς βρίσκονται σε εξέλιξη διαδικασίες αναθεώρησης του ισχύοντος καθεστώτος – Σε δημόσια διαβούλευση, το 84% των πολιτών ζήτησε να σταματήσει η αλλαγή της ώρας
Σύμφωνα με τις ευρωπαϊκές ρυθμίσεις για τη θερινή ώρα, η ώρα πρέπει να αλλάζει δύο φορές τον χρόνο, ώστε να λαμβάνεται υπόψη η μεταβαλλόμενη διάρκεια του φωτός της ημέρας και να αξιοποιείται η διαθέσιμη ηλιοφάνεια κατά τη διάρκεια συγκεκριμένης περιόδου. Τα περισσότερα κράτη μέλη της Ευρωπαϊκής Ενωσης εφαρμόζουν εδώ και πολύ καιρό τις ρυθμίσεις για τη θερινή ώρα, οι οποίες χρονολογούνται, ως επί το πλείστον, από τον πρώτο και τον δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο ή την πετρελαϊκή κρίση της δεκαετίας του 1970. Την εποχή εκείνη, οι ρυθμίσεις για τη θερινή ώρα στόχευαν κυρίως στην εξοικονόμηση ενέργειας. Ωστόσο, υπήρχαν και άλλοι παράγοντες, όπως η οδική ασφάλεια, οι αυξημένες δυνατότητες αναψυχής χάρη στη μεγαλύτερη διάρκεια της ημέρας ή απλά η εναρμόνιση των εθνικών πρακτικών με αυτές των γειτονικών χωρών ή των κυριότερων εμπορικών εταίρων.
Η διατήρηση ή κατάργηση της θερινής ώρας είναι ένα ζήτημα, που απασχολεί έντονα το τελευταίο διάστημα τα όργανα της Ευρωπαϊκής Ενωσης με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να καλείται να δώσει απάντηση στο ψήφισμα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου αναφορικά με το αν θα πρέπει να αναθεωρηθεί το υφιστάμενο καθεστώς. Σε αυτό το πλαίσιο, δύο είναι οι κύριες εναλλακτικές επιλογές πολιτικής κατά την Ευρωπαϊκή Επιτροπή. α)διατήρηση των ισχυουσών ρυθμίσεων της ΕΕ για τη θερινή ώρα ή β)κατάργηση της ισχύουσας εξαμηνιαίας αλλαγής της ώρας σε όλα τα κράτη μέλη και απαγόρευση των περιοδικών αλλαγών.
Για το λόγο αυτό τον περασμένο Ιούλιο και έπειτα από σειρά αιτημάτων, που απηύθυναν πολίτες, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και ορισμένα κράτη μέλη της ΕΕ, η Επιτροπή αποφάσισε να εξετάσει τη λειτουργία των ισχυουσών ρυθμίσεων της ΕΕ για τη θερινή ώρα και να εκτιμήσει κατά πόσον πρέπει να αλλάξουν. Μεταξύ των χωρών αυτών, η Φινλανδία, η οποία ζήτησε να καταργηθεί η εξαμηνιαία αλλαγή της ώρας και η Λιθουανία, η οποία ζήτησε να επανεξεταστεί το ισχύον σύστημα ώστε να λαμβάνει υπόψη τις περιφερειακές και γεωγραφικές διαφορές. Ακολούθησε δημόσια διαβούλευση για τη διατήρηση ή όχι της θερινής ώρας με το σχετικό ερωτηματολόγιο να συγκεντρώνει συνολικά 4,6 εκατομμύρια απαντήσεις και από τα 28 κράτη μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης στις 16 Αυγούστου 2018 όταν και ολοκληρώθηκε η διαβούλευση.
Το 84% των πολιτών ζήτησαν να σταματήσει η αλλαγή της ώρας. Από τα αποτελέσματα της διαβούλευσης προκύπτει επίσης ότι το 76% όσων απάντησαν θεωρούν ότι η αλλαγή της ώρας δύο φορές το χρόνο είναι μια “αρνητική” ή “πολύ αρνητική εμπειρία”. Για να δικαιολογήσουν δε την κατάργηση της αλλαγής της ώρας προέβαλαν ζητήματα σχετικά με τις αρνητικές επιπτώσεις στην υγεία, την αύξηση των οδικών ατυχημάτων ή τη μη εξοικονόμηση ενέργειας.
Οι ρυθμίσεις για τη θερινή ώρα σε επίπεδο ΕΕ ισχύουν από τη δεκαετία του 1980 με τη σχετική οδηγία να καθορίζει την υποχρέωση των κρατών μελών να περνούν στη θερινή ώρα την τελευταία Κυριακή του Μαρτίου και να επανέρχονται στη χειμερινή ώρα την τελευταία Κυριακή του Οκτωβρίου. Στόχος της νομοθεσίας της ΕΕ για τη θερινή ώρα ήταν να ενοποιηθούν οι διαφορετικές εθνικές ημερομηνίες μετάβασης στη θερινή ώρα. Οσον αφορά στην αποτελεσματικότητα των ρυθμίσεων για τη θερινή ώρα, έχουν πραγματοποιηθεί κατά το παρελθόν διάφορες μελέτες με τα διαθέσιμα στοιχεία, που είναι αναρτημένα στην επίσημη σελίδα της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, να δείχνουν τα εξής:
“Εσωτερική αγορά: στο παρόν στάδιο, από τα διαθέσιμα στοιχεία προκύπτει μόνο ένα συμπέρασμα: η μη συντονισμένη αλλαγή της ώρας από τα κράτη μέλη θα ήταν επιζήμια για την εσωτερική αγορά καθώς θα είχε ως συνέπεια υψηλότερο κόστος για το διασυνοριακό εμπόριο, προβλήματα στις μεταφορές, τις επικοινωνίες και τα ταξίδια, καθώς και χαμηλότερη παραγωγικότητα στην εσωτερική αγορά αγαθών και υπηρεσιών.
Ενέργεια: παρά το γεγονός ότι η ενέργεια αποτελεί έναν από τους κυριότερους παράγοντες που οδήγησαν στη θέσπιση των ισχυουσών ρυθμίσεων, η έρευνα δείχνει ότι η συνολική εξοικονόμηση ενέργειας ως αποτέλεσμα της θερινής ώρας είναι οριακή. Επίσης, τα αποτελέσματα τείνουν να διαφέρουν ανάλογα με άλλους παράγοντες όπως η γεωγραφική θέση.
Υγεία: οι ρυθμίσεις για τη θερινή ώρα εκτιμάται ότι έχουν θετικό αντίκτυπο που συνδέεται με τη δυνατότητα περισσότερων υπαίθριων δραστηριοτήτων αναψυχής. Από την άλλη πλευρά, τα αποτελέσματα χρονοβιολογικών ερευνών δείχνουν ότι οι επιπτώσεις στο ανθρώπινο βιορυθμό μπορεί να είναι σοβαρότερες απ΄ό, τι θεωρείτο στο παρελθόν. Τα στοιχεία σχετικά με τις συνολικές επιπτώσεις στην υγεία (δηλαδή με βάση τη στάθμιση των θετικών και αρνητικών επιπτώσεων) παραμένουν ασαφή.
Οδική ασφάλεια: τα στοιχεία παραμένουν ασαφή όσον αφορά τη σχέση μεταξύ των ρυθμίσεων για τη θερινή ώρα και της συχνότητας τροχαίων ατυχημάτων. Κατ’ αρχήν, η στέρηση ύπνου λόγω του ότι γυρίζουμε τα ρολόγια μία ώρα μπροστά την άνοιξη, θα μπορούσε να αυξήσει τον κίνδυνο ατυχημάτων. Ταυτόχρονα, οι περισσότερες ώρες με φως της ημέρας τα καλοκαιρινά βράδια θεωρείται ότι έχουν θετικό αντίκτυπο στην οδική ασφάλεια. Ωστόσο, είναι γενικά δύσκολο να καθοριστεί ο άμεσος αντίκτυπος των ρυθμίσεων σχετικά με τη θερινή ώρα στα ποσοστά ατυχημάτων σε σύγκριση με άλλους παράγοντες.
Γεωργία: οι ανησυχίες που διατυπώνονταν στο παρελθόν σχετικά με τις διαταραχές του βιορυθμού των ζώων και τις αλλαγές στις ώρες αρμέγματος λόγω της μεταβολής της ώρας φαίνεται να έχουν σε μεγάλο βαθμό εξαλειφθεί χάρη στη χρήση νέου εξοπλισμού, τεχνητού φωτισμού και αυτοματοποιημένων τεχνολογιών. Επίσης, μία επιπλέον ώρα με φως το καλοκαίρι μπορεί να αποτελεί ένα ιδιαίτερα θετικό στοιχείο δεδομένου ότι επιτρέπει την επιμήκυνση των ωρών απασχόλησης σε υπαίθριες δραστηριότητες, όπως η δουλειά στα χωράφια και η συγκομιδή”.
