Η επίσκεψη στον οφθαλμίατρο, ακόμη και από τα πρώτα χρόνια της ζωής ενός παιδιού, είναι πολύ σημαντική και πρέπει να γίνεται έστω και προληπτικά. Για παράδειγμα υπάρχουν πολλοί νέοι γονείς που ανησυχούν όταν βλέπουν τα ματάκια του παιδιού τους να αλληθωρίζουν λίγο και δεν γνωρίζουν τι πρέπει να κάνουν. Στο επιστημονικό άρθρο που θα διαβάσετε θα ενημερωθείτε πλήρως για την παιδική όραση και το “τεμπέλικο” μάτι, τι είναι ο στραβισμός στα παιδιά και πως μπορεί να θεραπευτεί.
Του Γεωργίου Παπαδέδε
χειρουργού οφθαλμιάτρου
Τα πρώτα χρόνια της ζωής ενός παιδιού είναι ιδιαίτερα κρίσιμα για την ανάπτυξη της όρασης του. Υπάρχουν διάφορες αιτίες που μπορεί να οδηγήσουν σε μειωμένη όραση,δηλαδή σε αμβλυωπικό ή γνωστότερο ως ‘τεμπέλικο μάτι’.Υψηλή μυωπία,υπερμετρωπία ή αστιγματισμός για παράδειγμα αποτελούν διαθλαστικές ανωμαλίες που εάν δεν γίνουν γρήγορα αντιληπτές μπορεί να εμποδίσουν την ανάπτυξη της όρασης. Ο Στραβισμός επίσης αποτελεί σύνηθες αίτιο μειωμένης όρασης στα παιδιά.
Οι γονείς πρέπει να γνωρίζουν ότι το όποιο αποτέλεσμα στην ανάπτυξη της όρασης από μία ηλικία και μετά δυστυχώς είναι μόνιμο και μη αντιστρέψιμο.Η προληπτική εξέταση λοιπόν των παιδιών είναι πολύ σημαντική ώστε να αποκλειστεί παράγοντας μειωμένης όρασης ή να αντιμετωπισθεί το συντομότερο,όπου αυτός υπάρχει.
Στραβισμός – Αμβλυωπία
Τι σημαίνει – Σε ποιες μορφές τον συναντάμε;
Ο Στραβισμός ή αλλιώς το “αλλήθωρο” ματάκι σημαίνει ένα μάτι που δεν είναι σε παράλληλη ευθεία με το άλλο. Η παρέκκλιση του ενός ματιού μπορεί να είναι προς τα:
– μέσα
– έξω,
– πάνω ή
– κάτω.
Μπορεί επίσης να είναι παροδική ή ακόμη και μόνιμη.
Μπορεί να το συναντήσουμε σε παιδιά αλλά και σε μεγαλύτερες ηλικίες και πολλές φορές το πρόβλημα δεν είναι μόνο αισθητικό. Στα παιδιά ο στραβισμός μπορεί να παρουσιαστεί σε πολύ μικρή ηλικία,συχνά και στο πρώτο εξάμηνο της ζωής.Στην συντριπτική πλειοψηφία των περιπτώσεων δεν βρίσκουμε ανησυχητική παθολογία.Ανάλογα με τον τύπο του στραβισμού ενδέχεται να αντιμετωπισθεί με διορθωτικά γυαλάκια ή χειρουργείο.Ένα συχνό φαινόμενο όμως που ξεγελά τους γονείς είναι ο ψεύδοστραβισμός.
Ο Ψεύδοστραβισμός είναι συχνός σε πολύ μικρές ηλικίες. Η πλατιά βάση της μύτης του παιδιού δημιουργεί συχνά την εντύπωση ότι το ματάκι του παιδιού “φεύγει” προς τα μέσα. Υπάρχουν διάφορες αιτίες ψευδοστραβισμού, που σχετίζονται με ανατομικά στοιχεία του προσώπου ή των οφθαλμών. Σε μία τέτοια περίπτωση δεν χρειάζεται καμμία θεραπεία ενώ μία απλή εξέταση με Οφθαλμίατρο λύνει όποια αμφιβολία.
Η Αμβλυωπία όπως αναφέραμε σημαίνει μειωμένη όραση χωρίς εμφανή οργανική βλάβη στο μάτι και είναι γνωστή ως “τεμπέλικο μάτι”.Η ανάπτυξη της όρασης ολοκληρώνεται περίπου στα πρώτα 9 χρόνια της ζωής.Τα πρώτα 5 χρόνια όμως είναι τα πιο σημαντικά.Στην ιδαίτερα ευάλωτη-για την όραση-αυτή ηλικία οποιοδήποτε εμπόδιο στη δημιουργία ευκρινούς ειδώλου στον αμφιβληστροειδή οδηγεί σε μειωμένη όραση,που εάν δεν αντιμετωπισθεί άμεσα μπορεί να συνοδεύει το παιδί στο υπόλοιπο της ζωής του. Η αμβλυωπία έχει διάφορα αίτια, με τις υψηλές διαθλαστικές ανωμαλίες όμως και το στραβισμό να αποτελούν τα συχνότερα.Σπανιότερα αίτια αποτελούν ο συγγενής καταρράκτης και σοβαρές παθήσεις του βυθού που χρήζουν άμεσης αντιμετώπισης.
Τι πρέπει να προσέχουν οι γονείς – Πρόληψη
Να εξετάσουν το παιδί σε παίδοφθαλμίατρο προληπτικά σε ηλικία 2 ετών ώστε εάν υπάρχει διαθλαστική ανωμαλία (μυωπία, υπερμετρωπία ή αστιγματισμός) ή άλλη παθολογία να αντιμετωπισθεί το συντομότερο. Η διάγνωση μίας υψηλής διαθλαστικής ανωμαλίας προυποθέτει χρήση σκιασκοπίας, με σταγόνες κυκλοπληγίας,που αποτελεί το μόνο αντικειμενικό τρόπο εξέτασης, ιδιαίτερα στα παιδιά μικρής ηλικίας με αμφίβολη συχνά συνεργασία.Η χορήγηση των γυαλιών γίνεται και σε πολύ μικρή ηλικία και αντιμετωπίζει το πρόβλημα με εξαιρετικά αποτελέσματα.
Ο Στραβισμός όπως αναφέραμε έχει διάφορες μορφές, άλλες απλούστερες και εύκολα αντιμετωπίσιμες και άλλες πιο σύνθετες και πιο σοβαρές.Είναι αυτονόητο ότι οι γονείς εάν δούν το μάτι του παιδιού να “αλληθωρίζει” σε όποια ηλικία πρέπει να αναζητήσουν άμεσα τη συμβουλή του παίδοφθαλμίατρου. Ακόμα και από την ηλικία των 6 μηνών μπορεί να γίνει ασφαλής εκτίμηση για το αίτιο του στραβισμού και εάν χρειάζεται να αντιμετωπισθεί χειρουργικά.
Είναι λοιπόν πολύ σημαντική η εκτίμηση του Οφθαλμίατρου νωρίς-εάν οι γονείς αντιληφθούν οτιδήποτε μη φυσιολογικό-ώστε να αποκλειστεί παράγοντας μειωμένης όρασης ή να αντιμετωπισθεί το συντομότερο όπου αυτός υπάρχει.
Γεώργιος Παπαδέδες,MD
