Έχετε αναρωτηθεί γιατί ο “Άγιος Βασίλης έρχεται αλλά δεν μας καταδέχεται”;
Πρέπει να ομολογήσουμε ότι τα λόγια από τα κάλαντα της Πρωτοχρονιάς δεν βγάζουν πολύ νόημα. Γιατί άραγε; Τι εννοεί όταν λέει « Άγιος Βασίλης έρχεται, και δεν μας καταδέχεται»;
Η ιστορία έχει ρίζες από την βυζαντινή αυτοκρατορία. Εκείνη την εποχή, οι απλοί πολίτες, κάτοικοι της Κωνσταντινούπολης δεν επιτρεπόταν να απευθύνουν τον λόγο στην αυτοκρατορική οικογένεια, παρά μόνο για ευχές στις διάφορες γιορτές. Ένας νέος λοιπόν, απλός πολίτης, είχε ερωτευθεί σφόδρα μία κοπέλα, μέλος της αυτοκρατορικής οικογένειας και βρήκε αυτόν τον πρωτότυπο τρόπο να της εκδηλώσει τον έρωτά του , συγχρόνως με τους στίχους με το θρησκευτικό περιεχόμενο.
Η εξήγηση λοιπόν είναι απλή: Στους στίχους των καλάντων που ακολουθούν οι μονοί στίχοι είναι οι στίχοι που αναφέρονται στον Άγιο Βασίλειο, που γιορτάζει την Πρωτοχρονιά και οι ζυγοί στίχοι είναι αυτοί που απευθύνονται στην κοπέλα. Διαβάστε τους εναλλάξ και θα βγάλετε νόημα:
Αρχιμηνιά και αρχιχρονιά (θρησκευτικός στίχος)
Ψηλή μου δέντρο λιβανιά ( εσύ δηλαδή που είσαι ψηλή σαν δένδρο)
και αρχή καλός μας χρόνος (θρησκευτικός ευχετικός στίχος)
εκκλησιά με το άγιο θόλος (εσύ που είσαι όμορφη με το καπέλο σου, σαν εκκλησιά με τον τρούλο της)
Αρχή που βγήκε ο Χριστός άγιος και πνευματικός (θρησκευτικός στίχος)
στη γή να περπατήσεις και να μας καλοκαρδήσεις (βγές έξω από το παλάτι να περπατήσεις για να ευφρανθούμε όταν σε δούμε)
‘Αγιος Βασίλης έρχεται (θρησκευτικός στίχος)
και δεν μας καταδέχεται (δεν καταδέχεται να του μιλήσει η κοπέλα)
απο την Καισαρεία (θρησκευτικός στίχος)
συ είσαι αρχόντισσα κυρία (εσύ ανήκεις στην αυτοκρατορική οικογένεια)
Βαστάει εικόνα και χαρτί (θρησκευτικός στίχος)
ζαχαροκάντιο ζυμωτή (είναι γλυκιά σαν κάποιο παραδοσιακό γλύκισμα)
χαρτί και καλαμάρι (αναφέρεται στο Μ. Βασίλειο και την ενασχόλησή του με τα γράμματα)
δες και με το παλληκάρι (ρίξε μια ματιά σε μένα το παλικάρι)
Το καλαμάρι έγραφε
την μοίρα του την έλεγε (τη μοίρα του παλληκαριού, την ατυχία του)
και το χαρτί ομιλεί
άγιε μου, Άγιε μου καλέ Βασίλη (εδώ περιπλέκει την ακολουθία που είχε παραπάνω και εννοεί πως το καλαμάρι έγραφε την μοίρα του ερωτοχτυπημένου νέου, δηλαδή ότι ούτως ή αλλιώς είναι ατελέσφορη η προσπάθεια του νέου, ενώ το χαρτί (δηλαδή τα συγγράμματα) μιλούν από μόνα τους για την εκκλησιαστική προσωπικότητα του Βασιλείου.
Αυτό λοιπόν το βυζαντινό τραγουδάκι διατηρήθηκε και τραγουδάμε μέχρι σήμερα, ενώ η ιστορία ξεχάστηκε στα βάθη των αιώνων. Την επόμενη φορά λοιπόν που θα ακούσετε , ή, θα πείτε τα κάλαντα θα ξέρετε ακριβώς τι εννοούν.
Πηγή: alimosonline.gr
