Όλοι ξέρουμε ότι ο ερχομός ενός μωρού στη ζωή μας μπορεί να φέρει τα πάνω κάτω και σε πολλές νέες μητέρες, η γέννηση ενός μωρού μπορεί να ανοίξει την πόρτα σε νέες ανησυχίες και σε πρωτόγνωρους φόβους. Για μια μερίδα γυναικών όμως, η μητρότητα μπορεί να φέρει, εκτός των άλλων, και επιλόχειο ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή.
Συγκεκριμένα, σύμφωνα με πρόσφατες έρευνες, ένα ποσοστό 2-4% των νέων μητέρων αναπτύσσει για πρώτη φορά ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή στη διάρκεια της εγκυμοσύνης ή της λοχείας. Η εκδήλωση της ιδεοψυχαναγκαστικής διαταραχής-μια νευροψυχιατρική διαταραχή η οποία περιλαμβάνει βασανιστικές ιδεοληψίες και καταναγκασμούς- συχνά πυροδοτείται από ψυχοπιεστικά γεγονότα. Η γέννηση ενός παιδιού θεωρείται από τα πλέον ψυχοπιεστικά γεγονότα στη ζωή ενός ατόμου. Φαίνεται όμως ότι η επιλόχειος ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή συνήθως εμφανίζεται σε γυναίκες που έχουν μια παθολογικά αυξημένη αίσθηση ευθύνης και τελειοθηρία.
Δεδομένης της ευάλωτης φύσης ενός βρέφους, είναι αναμενόμενο μια γυναίκα που γίνεται μητέρα για πρώτη φορά να νιώθει αυξημένο αίσθημα ευθύνης για το νεογέννητό της. Αυτή η ανησυχία όμως συνήθως καταλαγιάζει και υποχωρεί με το πέρασμα του χρόνου και καθώς η νέα μητέρα αισθάνεται πιο σίγουρη με τον νέο της ρόλο. Για τη νέα μητέρα με ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή, ωστόσο, τα πράγματα είναι εντελώς διαφορετικά αφού αυτή κατακλύζεται από μια παθολογικά αυξημένη αίσθηση ευθύνης και ανυποχώρητη ανησυχία ότι μπορεί, ηθελημένα ή άθελά της, να βλάψει το νεογέννητό της.
Και αυτό γιατί η πλειοψηφία των νέων μητέρων με ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή βασανίζεται από επίμονες και επαναλαμβανόμενες τρομακτικές σκέψεις, εικόνες ή παρορμήσεις, οι οποίες περιλαμβάνουν τις ίδιες να βλάπτουν το νεογέννητο μωρό τους-είτε ηθελημένα είτε άθελά τους- και οι οποίες έρχονται σε πλήρη αντίθεση με το αυξημένο αίσθημα ευθύνης που νιώθουν προς το μωρό τους. Είναι δηλαδή σαν να έχουν στο μυαλό τους συνεχώς το ίδιο θρίλερ με πρωταγωνιστή τον ίδιο τους τον εαυτό! Για παράδειγμα, μια νέα μητέρα με ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή είχε επαναλαμβανόμενες εικόνες, οι οποίες περιλάμβαναν την ίδια να ρίχνει κάτω βίαια ή να κατακρεουργεί το μωρό της, με αποτέλεσμα να φοβάται ότι επρόκειτο να το κάνει στα αλήθεια. Μια άλλη μητέρα βασανιζόταν από ένα τυραννικό αίσθημα αμφιβολίας μήπως έλκεται σεξουαλικά από το μωρό της και από τον φόβο μήπως το παρενοχλήσει σεξουαλικά.
Οι μητέρες με ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή συνήθως κάνουν υπεράνθρωπες προσπάθειες για να διώξουν αυτές τις φρικιαστικές εικόνες ή σκέψεις, εις μάτην δυστυχώς αφού αυτή τους η προσπάθεια όχι μόνο δεν τις διώχνει αλλά αντίθετα τις πολλαπλασιάζει γεωμετρικά. Αποφεύγουν επίσης να βρίσκονται μόνες με το μωρό τους ή να έρχονται σε επαφή με διάφορα, εν δυνάμει επικίνδυνα, αντικείμενα (π.χ., μαχαίρια). Μπορεί ακόμη να επιζητούν από τους οικείους τους να τις διαβεβαιώνουν ξανά και ξανά ότι δεν είναι επικίνδυνα άτομα. Και είναι αλήθεια ότι τα άτομα με ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή κάθε άλλο παρά επικίνδυνα άτομα είναι, αφού μέχρι στιγμής δεν έχει υπάρξει κανένα καταγεγραμμένο περιστατικό βίας διεθνώς, στο οποίο κάποιο άτομο με ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή να έκανε πράξη κάποια ιδεοληψία του! Αντίθετα, τα άτομα με ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή έχουν τις ίδιες πιθανότητες να ενδώσουν στις ιδεοληψίες τους και να γίνουν βίαια προς άλλα άτομα, όσες πιθανότητες έχει ένα άτομο που έχει φοβία για τα ύψη να πηδήξει από ένα ψηλό κτίριο!
Ευτυχώς η ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή αντιμετωπίζεται επιτυχώς στην πλειοψηφία των περιπτώσεων με την ενδεδειγμένη θεραπεία. Ιδιαίτερα δε για τις νέες μητέρες είναι πολύ σημαντικό η διάγνωση και η θεραπεία να γίνονται έγκαιρα ώστε η νέα μητέρα να μπορεί να είναι πρακτικά και συναισθηματικά διαθέσιμη για το μωρό της, περιορίζοντας όσο το δυνατόν τη ζημιά που μπορεί να γίνει στη δημιουργία ενός υγιούς συναισθηματικού δεσμού ανάμεσα στη μητέρα και το βρέφος και τις μακροχρόνιες συνέπειες που αυτό μπορεί να έχει στην ψυχοσυναισθηματική ανάπτυξη του παιδιού.
Δύο είναι οι κύριες μέθοδοι θεραπείας για την ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή: η Ψυχοθεραπεία και η Φαρμακευτική Αγωγή, οι οποίες σε πολλές περιπτώσεις συνδυάζονται με επιτυχία. Σε ό,τι αφορά την ψυχοθεραπεία, τα άτομα με ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή ωφελούνται περισσότερο από ένα είδος θεραπείας που ονομάζεται Γνωσιακή-Συμπεριφοριστική Θεραπεία, η οποία τα διδάσκει νέους τρόπους να αντιμετωπίζουν τις ιδεοληψίες και τους καταναγκασμούς που χαρακτηρίζουν την ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή.
Το άτομο με τη διαταραχή μαθαίνει δηλαδή να έρχεται αντιμέτωπο με τους φόβους του μέσω μιας ψυχολογικής μεθόδου, η οποία ονομάζεται Έκθεση με Παρεμπόδιση της Αντίδρασης (ή Ε.μΠ.Α για συντομία). Η Ε.μΠ.Α περιλαμβάνει δύο μέρη: (α) την σταδιακή έκθεση του ατόμου στις καταστάσεις που του προκαλούν το αίσθημα της αμφιβολίας και της απειλής, και (β) την παρεμπόδιση της αντίδρασης, δηλαδή την παρεμπόδιση της εκτέλεσης των καταναγκαστικών πράξεων ή της αποφυγής. Πρόκειται για μια εξειδικευμένη μέθοδο ψυχοθεραπείας και ως εκ τούτου ο ψυχοθεραπευτής είναι απαραίτητο να έχει ειδική εκπαίδευση και εμπειρία πάνω σε αυτήν τη μέθοδο, ώστε να μπορεί να την εφαρμόζει επιτυχώς σε άτομα με ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή.
Πηγή: iatronet.gr
