Από το μακρινό 1978, οπότε και γεννήθηκε το πρώτο «παιδί του σωλήνα», όπως ονομάστηκε τότε, η Louise Brown, έχει κυλήσει πολύ νερό κάτω από τ’ αυλάκι και εκατομμύρια υπογόνιμα ζευγάρια σε όλον τον κόσμο είχαν τη ευτυχία να τεκνοποιήσουν χάρη στην εξωσωματική γονιμοποίηση.
Οι μέθοδοι της εξωσωματικής γονιμοποίησης εξελίσσονται συνεχώς και έχουμε φτάσει πλέον σε ένα σημείο, στο οποίο οι επιτυχίες, που σημειώνονται είναι σημαντικές. Επίσης, οι διάφορες παρενέργειες των χορηγουμένων φαρμάκων έχουν περιοριστεί στο ελάχιστο.
Του Μενέλαου Κ. Λυγνού Μαιευτήρα Χειρουργού Γυναικολόγου
Παρ’ όλη όμως την πρόοδο των τεχνικών μέσων, η διαδικασία της εξωσωματικής γονιμοποίησης παραμένει μια δοκιμασία για το ζευγάρι και κυρίως για τη γυναίκα. Χωρίς να παραβλέπουμε το οικονομικό κόστος, η δοκιμασία αυτή είναι τόσο σωματική, όσο και ψυχική.
Το υπογόνιμο ζευγάρι, στο οποίο συστήνεται η εξωσωματική γονιμοποίηση, έχει συνήθως δοκιμάσει επί μακρόν να αποκτήσει παιδί τόσο με φυσιολογικό τρόπο, όσο και με άλλες μεθόδους υποβοηθούμενης αναπαραγωγής. Επομένως, η εξωσωματική γονιμοποίηση είναι για τους ανθρώπους αυτούς η τελευταία εναλλακτική, προκειμένου να αποκτήσουν παιδί. Η αίσθηση αυτή της «τελευταίας εναλλακτικής» είναι ανθρώπινο να τους προκαλεί μεγάλο άγχος.
Ένας παράγων, που επιβαρύνει την ψυχολογία αυτών των υπογόνιμων ζευγαριών είναι και η άγνοια των πιθανοτήτων επιτυχίας της εξωσωματικής γονιμοποίησης. Η πρώτη ερώτηση, που απευθύνουν στον θεράποντα ιατρό είναι «τι πιθανότητες επιτυχίας έχουμε;». Είναι εντυπωσιακό το ότι, ακόμα και αν οι πιθανότητες για απόκτηση παιδιού είναι αρκετά χαμηλές, τα περισσότερα ζευγάρια δείχνουν αποφασιστικότητα και δηλώνουν ετοιμότητα να υποβληθούν στη διαδικασία.
Σήμερα ο υπολογισμός των πιθανοτήτων απόκτησης παιδιού μέσα από την εξωσωματική γονιμοποίηση βασίζεται σε ειδικούς πίνακες. Οι πίνακες όμως αυτοί αφενός δεν δίνουν παρά μία κατά προσέγγισιν ιδέα των πιθανοτήτων και αφετέρου περιλαμβάνουν λίγες μεταβλητές και οι υπολογισμοί δεν γίνεται να εξατομικευθούν.
Η Κοινότητα για τις Τεχνολογίες Υποβοηθούμενης Αναπαραγωγής (Society for Assisted Reproductive Technology), ένας οργανισμός, που εδρεύει στις Η.Π.Α. και στόχο έχει την εξασφάλιση της παροχής του βέλτιστου επιπέδου υπηρεσιών στον τομέα της υποβοηθούμενης αναπαραγωγής, δημιούργησε ένα εργαλείο υπολογισμού των πιθανοτήτων αυτών.
Ο σχεδιασμός του εργαλείου αυτού βασίστηκε σε στοιχεία, που συλλέχθηκαν από το 1992 και περιλαμβάνουν περισσότερους από 1.000.000 κύκλους εξωσωματικής γονιμοποίησης, στους οποίους υπεβλήθησαν περισσότερες από 300.000 γυναίκες. Το 1992 είναι η αφετηρία της συλλογής των σχετικών στοιχείων, διότι από τότε κι έπειτα όλες οι μονάδες υποβοηθούμενης αναπαραγωγής των Η.Π.Α. υποχρεώθηκαν να δηλώνουν ανελλιπώς τα ποσοστά επιτυχίας τους.
Σε αυτό το φιλικό προς το χρήστη εργαλείο εισάγονται σωματομετρικά στοιχεία της γυναίκας και η ηλικία της, καθώς και ο αριθμός προηγούμενων κυήσεων και τελειόμηνων κυήσεων, αλλά και η αιτία της υπογονιμότητας του ζευγαριού.
Τέλος ζητείται να δηλωθεί, αν θα χρησιμοποιηθούν ίδια ωάρια, ή αν θα γίνει δωρεά ωαρίων. Με βάση τα στοιχεία αυτά υπολογίζεται η πιθανότητα επιτυχίας μετά από έναν, δύο ή τρεις κύκλους εξωσωματικής γονιμοποίησης, καθώς και η πιθανότητα απόκτησης ενός η δύο παιδιών, ανάλογα με τον αριθμό των εμβρύων, που θα εμφυτευθούν.
Οι δημιουργοί του ειδικού αυτού εργαλείου δηλώνουν πως δουλεύουν συνεχώς, για να το αναβαθμίσουν, διότι για παράδειγμα επί του παρόντος δεν υπολογίζει τις πιθανότητες επιτυχίας μετά από κατάψυξη εμβρύων.
Αυτό το εργαλείο λοιπόν είναι πολύ χρήσιμο στην κατάρτιση του πλαισίου, μέσα στο οποίο θα κινηθεί η συζήτηση του θεράποντος ιατρού με το ζευγάρι, όσον αφορά τις πιθανότητες απόκτησης παιδιού μέσα από την εξωσωματική γονιμοποίηση.
Δρ ΜΕΝΕΛΑΟΣ ΚΩΝ. ΛΥΓΝΟΣ, MSc, PhD
ΜΑΙΕΥΤΗΡ ΧΕΙΡΟΥΡΓΟΣ ΓΥΝΑΙΚΟΛΟΓΟΣ
Master of Science University College London
Διδάκτωρ Μαιευτικής Γυναικολογίας
E-mail: [email protected]
