Η Μαρία Μοντεσσόρι αποτελεί αναμφίβολα μία από τις πλέον εμπνευσμένες γυναίκες και παιδαγωγούς του περασμένου αιώνα που κατάφερε να αιχμαλωτίσει τις καρδιές γονιών και δασκάλων σε όλο τον κόσμο με τις καινοτόμες ιδέες της. Φιλοσοφία της υπήρξε ανέκαθεν ότι σκοπός των μεγάλων είναι να «ανάψουν τη σπίθα» στο μυαλό των παιδιών και να τους δώσουν έμπνευση ώστε, μεγαλώνοντας, να γίνουν άνθρωποι επιτυχημένοι, χαρούμενοι και με βαθιά κίνητρα για ζωή. Μεταξύ των πολλών σπουδαίων και πρωτοποριακών που είπε και έγραψε η κορυφαία παιδαγωγός κρατήσαμε την παρακάτω λίστα: Έναν εξαιρετικό Δεκάλογο Διαπαιδαγώγησης που κάθε γονιός αξίζει να διαβάσει, να αποστηθίσει και να εφαρμόσει στο παιδί του.
1Ποτέ μην αγγίζετε το παιδί παρά την θέλησή του.
Αυτό που εννοεί η παιδαγωγός είναι ότι δεν θα πρέπει να σηκώνετε, να σπρώχνετε, να πιάνετε το χέρι ενός παιδιού αν δεν υπάρχει λόγος, και ειδικά αν αυτό είναι απασχολημένο εκείνη την ώρα με κάτι, εκτός κι αν πρόκειται για έκτακτη ανάγκη (π.χ. να αποφευχθεί ένα ατύχημα). Επίσης, θα πρέπει να σέβεστε ένα θυμωμένο παιδί που δεν θέλει να το αγγίζουν. Τα παιδιά προσκαλούν πάντα με τον τρόπο τους το άγγιγμά σας.
2Ποτέ μη μιλάτε άσχημα για το παιδί, είτε είναι παρόν είτε όχι.
Με τον τρόπο αυτόν δείχνετε ότι δεν το σέβεστε, αλλά και προκαταλαμβάνετε τους γύρω σας αρνητικά για το παιδί σας. Αν, μάλιστα, σας ακούει, έχετε βάλει τα θεμέλια για να καταστρέψετε την σχέση σας.
3Επικεντρωθείτε στο να δυναμώσετε και να ενισχύσετε την ανάπτυξη όλων των θετικών στοιχείων του παιδιού, ώστε η παρουσία τους να αφήνει όλο και λιγότερο χώρο στα αρνητικά του στοιχεία.
Αν επικεντρώνεστε στις αρνητικές συμπεριφορές των παιδιών, εκείνα θα νιώθουν διαρκώς ανεπαρκή και θα διαιωνίζουν αυτές τις συμπεριφορές. Αντίθετα, αν επικεντρώνεστε στα θετικά του, το παιδί θα νιώθει ασφαλές και με αυτοπεποίθηση. Τα παιδιά πρέπει να μάθουν τι είναι αποδεκτό και τι όχι, χωρίς τιμωρίες ή επιβραβεύσεις, παρά με σωστά πρότυπα.
4Προετοιμάστε το περιβάλλον μέσα στο οποίο θα αναπτυχθεί το παιδί, με προσοχή και συνέπεια. Βοηθήστε το παιδί να δημιουργήσει εποικοδομητικές σχέσεις με αυτό. Δείξτε του το σωστό μέρος όπου βρίσκονται τα μέσα της ανάπτυξής του και επιδείξτε την σωστή χρήση τους.
Ένα παιδί το οποίο μεγαλώνει σε ένα ισορροπημένο περιβάλλον, ενθαρρύνεται να το διατηρήσει ισορροπημένο. Ένα παιδί που στο σπίτι του ακούει διαρκώς «όχι, μην πιάνεις αυτό» και «όχι, μην πειράζεις το άλλο» θα μεγαλώνει υπό περιορισμούς, με έναν μόνιμο φόβο. Η κουζίνα αποτελεί ιδανικό μέρος για το παιδί, εκεί μπορεί να απασχοληθεί για ώρες, με δραστηριότητες που έχει ανάγκη για να γίνει ανεξάρτητο.
5Να είστε πάντα έτοιμοι να απαντήσετε στο κάλεσμα του παιδιού που σας χρειάζεται, να ακούτε πάντα και να ανταποκρίνεστε στο παιδί που απευθύνεται σε εσάς.
Δεν υπάρχει τίποτα χειρότερο για ένα παιδί από το να νιώθει ανασφαλές και παραμελημένο. Τα παιδιά που νιώθουν ότι έχουν πάντα το ενδιαφέρον και την προσοχή των γονιών τους, έχουν περισσότερες πιθανότητες να νοιαστούν για τους άλλους στο μέλλον. Η τιμωρία και ο περιορισμός στο δωμάτιό του, είναι επίσης εκφράσεις εγκατάλειψης για ένα παιδί.
6Σεβαστείτε το παιδί που κάνει ένα λάθος και μπορεί αργότερα να το διορθώσει μόνο του, αλλά σταματήστε άμεσα και οριστικά κάθε πράξη του που κάνει κατάχρηση του περιβάλλοντός του και που βάζει σε κίνδυνο το παιδί, την ανάπτυξή του, ή αυτή των άλλων.
Δηλαδή, μη βιάζεστε να διορθώνετε τα λάθη των παιδιών, εκτός κι αν με αυτά βλάπτει το περιβάλλον και τους γύρω του. Εξηγήστε του, όμως, γιατί εμποδίσατε μια τέτοια πράξη. Προσπαθήστε να καταλάβετε γιατί το παιδί έχει κακές συμπεριφορές και ξεσπάσματα, χωρίς να το τιμωρείτε.
7Σεβαστείτε το παιδί που ξεκουράζεται ή που παρακολουθεί ανθρώπους γύρω του να δουλεύουν ή που συλλογίζεται όσα έκανε ή όσο θα κάνει. Εκείνες τις στιγμές μην το καλείτε ούτε να το πιέζετε να ασχοληθεί με κάποια άλλη δραστηριότητα.
Τα παιδιά χρειάζονται χώρο και χρόνο για να αποφασίσουν τι θέλουν να κάνουν. Μόνο έτσι θα κάνουν αυτό που θέλουν με πάθος.
8Βοηθήστε το παιδί που αναζητά μια δραστηριότητα και δεν μπορεί να την βρει.
Δείξτε ευαισθησία στις ανάγκες του παιδιού και προσπαθήστε να καταλάβετε αν όταν είναι αδρανές εκτελεί μία εσωτερική δραστηριότητα ή είναι απλά «χαμένο».
9Να είστε ακούραστοι ως προς την επανάληψη όλων αυτών που αρνήθηκε το παιδί να μάθει νωρίτερα.
Να το βοηθάτε να κατακτά όσα δεν έχει ακόμα μάθει και να ξεπερνά τις ατέλειές του. Αυτό μπορείτε να το κάνει δημιουργώντας ένα περιβάλλον με φροντίδα, με σκόπιμη αυτοσυγκράτηση και ησυχία, χρησιμοποιώντας ήπια λόγια και την γεμάτη αγάπη παρουσία σας. Κάντε αισθητή την παρουσία σας στο παιδί που ψάχνει και διακριτική στο παιδί που έχει βρει.
Ένα παιδί μπορεί να χρειάζεται να δει ή να ακούσει πολλές φορές κάτι, μέχρι να το κάνει σωστά. Μην κουράζεστε να το επαναλαμβάνετε. Το να είστε πάντα διαθέσιμοι, αλλά όχι επεμβατικοί αποτελεί τέχνη που πρέπει να κατακτήσετε.
10Πάντα να φέρεστε στο παιδί σας με τον καλύτερο δυνατό τρόπο και να του προσφέρετε τον καλύτερό σας εαυτό.
Τα παιδιά που εισπράττουν σεβασμό, θα μάθουν να σέβονται και τους άλλους. Εξάλλου, τα παιδιά έχουν την δύναμη να «βγάζουν» τον καλύτερο εαυτό των γονιών.
