Μερικά χαρακτηριστικά που βλέπουμε στα νεογέννητα

Γράφει ο Παναγιώτης Σπυρίδης-Αναπλ. Καθηγητής Παιδιατρικής-paidiatriki.gr

• Δεν βλέπει αντικείμενα και αντιδρά ελάχιστα σε πολύ δυνατό φως που πέφτει στα μάτια του. Από την αδυναμία του λοιπόν να εστιάσει κάπου, αλληθωρίζει συχνά και αυτό είναι φυσιολογικό.

• Ακούει θορύβους, ομιλία, μουσική και σιγά-σιγά πλουτίζει τις ακουστικές του εμπειρίες.

• Μυρίζει και γρήγορα αντιλαμβάνεται την οσμή του δέρματος της μητέρας του.

• Φταρνίζεται συχνά, καθώς επίσης συχνός είναι ο λόξιγκάς του.

• Το δέρμα του έχει αναπτυγμένη αίσθηση του πόνου, του ψυχρού ή του θερμού.

• Οι κενώσεις του μπορεί να είναι μία κάθε 2-3 ημέρες, αλλά και επτά–οκτώ την ημέρα, μπορεί να έχουν χρώμα πράσινο ή χρυσαφί, να περιέχουν βλέννη ή μικρά λευκά κοκκία. Όλα τα παραπάνω είναι φυσιολογικά. Φυσιολογικό είναι επίσης να κλαίει πριν κάνει κένωση ή να έχει κενώσεις θορυβώδεις με πολλά αέρια ή ακόμη να έχει κένωση στη διάρκεια κάθε γεύματος. Εκείνο που δεν είναι φυσιολογικό είναι να έχει αίμα στα κόπρανα.

• Συχνά σφίγγεται, μελανιάζει το πρόσωπό του, ενώ συγχρόνως ακούμε ένα βογκητό. Δεν πρόκειται για παθολογικό φαινόμενο, συνήθως γυμνάζει το μυϊκό του σύστημα και κάνει ενστικτώδεις διατατικές ασκήσεις.

• Το νεογέννητο είναι συνήθως υπερτονικό και ευερέθιστο. Συχνά παρατηρείται μικρός τρόμος στο σαγόνι, στα χέρια ή τα πόδια. Όταν θέλουμε να του αλλάξουμε πάνα προβάλλει αντίσταση και συχνά μας δυσκολεύει. Όταν κοιμάται είναι χαλαρό. Τα άκρα μπορεί να είναι ψυχρά, ιδιαίτερα όταν δεν κοιμάται.

• Τρομάζει εύκολα και το εκδηλώνει με ένα άνοιγμα των χεριών που καταλήγει σε εναγκαλισμό. Πιάνει με δύναμη ότι έλθει σε επαφή με την παλάμη του (μαλλιά, ρούχα). Προσπαθεί σπρώχνοντας με τα πόδια του να μετακινηθεί, κυρίως όταν είναι σε πρόσθια κατάκλιση και εξ αιτίας αυτής της συμπεριφοράς, συχνά το βρίσκουμε στις γωνίες του κρεβατιού.

• Γελάει, όταν είναι καθαρό, χορτάτο και ευτυχισμένο. Εκδήλωση ευδαιμονίας αποτελούν επίσης τα χασμουρητά του.

• Αναπνέει άλλοτε ήρεμα και άλλοτε με θόρυβο από την μύτη που οφείλεται στην ύπαρξη λίγης πηχτής βλέννης ή στη δόνηση της γλωττίδας, όταν η αναπνοή είναι στοματο- ρινική και δονεί τα μαλακά μόρια της ρινοφαρυγγικής κοιλότητας. Η άρρυθμη αναπνοή επίσης είναι φυσιολογική. Μην φοβόσαστε, δεν πνίγεται και δεν σταματάει η αναπνοή του. Μην σπεύδετε να εφοδιασθείτε με διαλύματα αλατόνερου για να αντιμετωπίσετε την «απόφραξη». Μάλλον του δημιουργείτε πρόβλημα, ιδιαίτερα αν βάζετε περισσότερες από 1-2 σταγόνες σε κάθε ρουθούνι και τις αφήνετε να κυλήσουν προς τα πίσω. Στις περιπτώσεις αυτές πνίγεται και συχνά βήχει.

• To δέρμα του είναι ιδιαίτερα ευαίσθητο, απολεπίζεται κατά τόπους, εμφανίζει μικρά φευγαλέα εξανθηματικά στοιχεία με κόκκινη βάση και λευκό κέντρο ή επίσης μικρά σκληρά στοιχεία στο πρόσωπο με μονιμότερη από τα προηγούμενα παρουσία (τοξικό ερύθημα, κεχρία, ιδρώα).

• Όταν το ντύσιμο είναι υπερβολικό και το νεογνό υπερθερμαίνεται, μπορεί να εμφανίσει στο λαιμό ή στο στήθος μικρά ερυθρά εξανθηματικά στοιχεία (δρωτσίλα).

• Υπάρχει η αντίληψη ότι το νεογνό κρυώνει. Στην ουσία κρυώνει και ζεσταίνεται με την ίδια ευκολία και αυτό εξαρτάται από την θερμοκρασία του περιβάλλοντος. Είναι γεγονός ότι δεν έχει ικανότητα θερμορύθμισης, τόσο σε ότι αφορά την παραγωγή, όσο και την αποβολή θερμότητος. Για τους παραπάνω λόγους πρέπει να υπάρχει πρόνοια ώστε η θερμοκρασία του περιβάλλοντος να ευρίσκεται μεταξύ 21-23ο C και τα ρούχα του να είναι ελαφρά και άνετα. Ήδη έχει αναφερθεί ότι τα κρύα χέρια και πόδια δεν υποδηλώνουν ότι το μωρό κρυώνει.

• Τα κοριτσάκια μπορεί να έχουν έκκριση βλέννης από τον κόλπο, καθώς επίσης βλέννης κόκκινης, διότι περιέχει αίμα. Είναι ορμονικό φαινόμενο, χωρίς σημασία.

• Τα αγοράκια εμφανίζουν φίμωση στην πλειοψηφία τους και για το θέμα αυτό δεν πρέπει να προβαίνετε σε καμία ενέργεια διάνοιξης.

• Οι μαστοί εμφανίζουν συχνά μια διόγκωση που μπορεί να είναι συμμετρική ή ασύμμετρη , στους δύο μαστούς. Μην τους πιέζετε γιατί και αυτό το φαινόμενο είναι καλόηθες, ορμονικής αιτιολογίας. Η πίεση (έκθλιψη) μπορεί να οδηγήσει σε φλεγμονή.

• Ο ομφαλός αποτελεί, όπως πολύ καλά γνωρίζετε, την είσοδο του «τροφοδοτικού σωλήνα», του λεγόμενου ομφάλιου λώρου, στο έμβρυο. Πρέπει να αποσπασθεί κάποια στιγμή το σκληρό τμήμα που βλέπετε. Για να το πετύχετε αυτό, πιάνετε με το δείκτη και τον αντίχειρα τον ομφαλό και τον τραβάτε σε βαθμό που να αποκαλυφθεί η νωπή βάση του. Τη νωπή αυτή βάση καθαρίζετε πολύ καλά με μια σφιχτή «μπάλα» βαμβακιού που έχει διαβραχεί ελαφρά με λευκό οινόπνευμα. Η διαδικασία αυτή γίνεται δύο φορές την ημέρα, καθώς και κάθε φορά που για κάποιο λόγο ο ομφαλός έχει διαβραχεί από ούρα ή νερό.

• Όταν πέσει ο ομφαλός, τη νωπή υποκίτρινη επιφάνεια που θα δείτε, συνεχίζετε να την καθαρίζετε με οινόπνευμα, έως ότου γίνει δέρμα. Τότε σταματάει η φροντίδα και αρχίζει το ολόσωμο μπάνιο του παιδιού. Από τη στιγμή που θα πέσει το περιφερικό στεγνό τμήμα, απαιτούνται 2-3 ημέρες για την δημιουργία δέρματος. Αν παραταθεί πέρα του 3ημέρου, δεν έχει τάσεις επούλωσης και βγάζει ένα υποκίτρινο υγρό, επικοινωνήστε με τον παιδίατρό σας. Πιθανόν θα απαιτηθεί μικρός ανώδυνος καυτηριασμός με μολυβάκι νιτρικού αργύρου.

• Όταν με την επούλωση διαπιστώσετε ότι προβάλλει το δέρμα στην θέση του ομφαλού σε μέγεθος μικρής μπίλιας, ιδιαίτερα όταν το μωρό σας κλαίει, να μην ανησυχήσετε γιατί πρόκειται για μικρή, άνευ σημασίας, ομφαλοκήλη.

• Επίσης δεν πρέπει να σας ανησυχήσει η παρουσία μικρής ποσότητας υγρού στο όσχεο του αγοριού σας, στη θέση του ενός ή και των δύο όρχεων. Πρόκειται για παροδική, κατά πάσα πιθανότητα,υδροκήλη.

• Κάποιο μωρό που γεννήθηκε με φυσιολογικό τοκετό και υπήρξε κάποια δυσκολία στην έξοδο ή ακόμη περισσότερο αν χρησιμοποιήθηκε εμβρυουλκία με αναρρόφηση (βεντούζα), μπορεί να εμφανίσει σε κάποια θέση του κρανίου μία μαλακή διόγκωση (κεφαλαιμάτωμα). Μην ανησυχείτε θα απορροφηθεί, μόνο που μπορεί να παρατείνει λίγο τον ίκτερο. Αυτή η διόγκωση έχει όρια τα οποία προσδιορίζονται με την ψηλάφηση.

• Ένα διάχυτο πρήξιμο στην κορυφή του κεφαλιού μπορεί να προκληθεί από την πίεση επάνω στο κεφάλι κατά τη δίοδο από τον πυελογεννητικό σωλήνα και λέγεται προκεφαλή. Υποχωρεί συντομότερα από το κεφαλαιμάτωμα και είναι απλό οίδημα χωρίς αιμορραγία.

• Ο χαλινός της γλώσσας μπορεί να είναι βραχύς και να μην επιτρέπει στη γλώσσα να βγαίνει έξω από τα χείλη. Δεν χρειάζεται να προβείτε σε άμεση επέμβαση (κόψιμο), αν περιμένετε μερικούς μήνες, μπορεί να μην χρειασθεί.

• Τα επίπεδα αιμαγγειώματα (κοκκινίλες) που μπορεί να βλέπετε στα άνω βλέφαρα και στο κάτω μέρος του τριχωτού του κεφαλιού στο πίσω μέρος, είναι άνευ σημασίας και σιγα-σιγά θα χαθούν.

• Κατακόκκινα προεξέχοντα αιμαγγειώματα που μπορεί να δείτε κατά τη γέννηση σε διάφορα μέρη του σώματος ή να δημιουργηθούν μετά, θα τα συζητήσετε με τον Παιδίατρο σας. Συνήθως είναι αιμαγγειώματα που κάποια στιγμή (μετά από μήνες) θα αρχίσουν να ασπρίζουν στη μέση και θα εξαφανισθούν. Αν είναι ιδιαίτερα μεγάλα ή βρίσκονται στη γλώσσα ή αλλού (πρόσωπο), απαιτείται άλλος χειρισμός.

• Ένα από τα δύο μάτια μπορεί να είναι συνεχώς δακρυσμένο ή και να κάνει τσίμπλες. Πρόκειται γιαστένωση ή απόφραξη του δκτύου παροχέτευσης των δακρύων. Πλύσιμο με χαμομήλι ή με βρασμένο νερό και μαλάξεις στη συνένωση του ματιού με τη μύτη μπορεί να οδηγήσει σε αποκατάσταση, τουλάχιστον προσωρινή. Συμβουλευθείτε τον Παιδίατρο σας ή και Παιδοοφθαλμίατρο. Συνήθως αποφεύγουμε τη χειρουργική παρέμβαση (διάνοιξη) νωρίτερα από τον 8ο και κατ’ άλλους τον 12ο μήνα.

• Ο ίκτερος αποτελεί κανόνα για όλα τα νεογέννητα, απλά ο χρόνος εμφάνισης και η ένταση, διαφέρουν κάθε φορά. Είναι φυσιολογικό φαινόμενο και οφείλεται στην αθρόα καταστροφή της εμβρυικής αιμοσφαιρίνης, που σιγά-σιγά αντικαθίσταται από την αιμοσφαιρίνη-Α, του ενηλίκου. Αυτή η μαζική καταστροφή σε συνδυασμό με το ανώριμο ήπαρ, οδηγεί στη δημιουργία του ικτέρου.

• Όταν ο ίκτερος είναι παθολογικός από ασυμβατότητα ομάδας αίματος παιδιού-μητέρας, από ασυμβατότητα Rhesus (RH) και ευαισθητοποημένη μητέρα, και από έλλειψη ενζύμου, τότε έχει κάποια χαρακτηριστικά που ήδη έχουν κινητοποιήσει τους Παιδιάτρους του μαιευτηρίου.

• Ο μητρικός θηλασμός, ιδιαίτερα όταν το γάλα της μητέρας είναι πυκνό σε λίπος, μπορεί να παρατείνει τον φυσιολογικό ίκτερο για μερικ΄ρες εβδομάδες. Ο Παιδίατρος σας θα σας δώσει οδηγίες για αυτό.

• Τα ισχία, ιδιαίτερα σε παιδιά με ισχιακή προβολή ή και για λόγους «κληρονομικούς» ή μάλλον οικογενείς, μπορεί να μην είναι καλά διαμορφωμένα και στη θέση τους. Αυτό θα φανεί από την πρώτη εξέταση ή την επανεξέταση μέσα στον πρώτο μήνα. Μερικά μαιευτήρια έχουν θεσπίσει υπερηχογράφημα ισχίων σε όλα τα παιδιά πριν από την έξοδο. Δεν ξέρουμε αν αυτό αποτελεί ανάγκη ή έχει ένα στοιχείο υπερβολής.

• H στροφή του άκρου ποδός (πέλμα) προς τα έσω, στην ήπια μορφή της είναι χωρίς σημασία και η φύση θα αποκαταστήσει την ατέλεια. Αν όμως ο Παιδίατρος κρίνει ότι πρέπει να κάνει κάτι περισσότερο, θα ζητήσει τη βοήθεια παιδοορθοπεδικού.

• Σε φυσιολογικούς τοκετούς όπου γίνεται οξεία (απότομη-βίαια) έξοδος του εμβρύου ή το έμβρυο είναι ιδιαίτερα μεγάλο ή ο πυελογεννητικός σωλήνας είναι στενός, μπορεί να προκληθεί κάταγμα κλείδας. Συχνά είναι αναπόφευκτο. Στο σημείο του κατάγματος υπάρχει μικρή διόγκωση που τρίζει κατά την ψηλάφηση σαν χιόνι ανάμεσα στα δάκτυλα μας. Θα επουλωθεί μόνο του, αρκεί να προσέχουμε τις κινήσεις του άνω άκρου που αντιστοιχεί στη σπασμένη κλείδα. Κινήσεις που φέρνουν τον ώμο προς το λαιμό είναι αρκετά επώδυνες επί 2-3 εβδομάδες. Στη θέση της επούλωσης σε 1 μήνα θα υπάρχει μία σκληρή διόγκωση που οφείλεται στη επούλωση. Μην ανησυχείτε, σιγά-σιγά θα λειανθεί και δεν θα είναι αντιληπτό.

• Κατάγματα στα άνω άκρα, στα κάτω άκρα ή στο κρανίο έχουν ανάγκη από ειδική φροντίδα που ξεκινάει από το Μαιευτήριο.

• Κάποιες μπλε-μαύρες κηλίδες στο δέρμα της οπίσθιας επιφάνειας, στους γλουτούς ή τη γλουτιαία σχισμή (μογγολοειδείς κηλίδες) είναι χωρίς σημασία.

• Φεύγοντας από το Μαιευτήριο, έχει ληφθεί εξέταση αίματος για μερικά νοσήματα όπως το ένζυμο G6PD, η φαινυλοκετονουρία και ο συγγενής υποθυρεοειδισμός. Σε κάποια Μαιευτήρια της Αττικής λαμβάνεται και εκτενής έλεγχος για πολλά μεταβολικά νοσήματα, αυτό όμως δεν αποτελεί τον κανόνα.

Αγαπητές νέες μητέρες, αφεθείτε στο μητρικό σας ένστικτο, συμβουλευθείτε τον Παιδίατρο σας και μην γιγαντώνετε τα μικροπροβλήματα ρωτώντας δεξιά και αριστερά. Η λοχεία αποτελεί κακό σύμμαχο και κάποια στιγμή πρέπει να αλλάζετε παραστάσεις, οπτικές και ακουστικές. Αν κάθε στιγμή ασχολείστε μόνο με το παιδί σας ή η συζήτηση σας αφορά μόνο αυτό, θα λυγίσετε πολύ γρήγορα.

Το μωρό ήρθε για να γλυκάνει και να γεμίσει τη ζωή μας και όχι να την κάνει ανυπόφορη

Διαβάστε ακόμα: Λεχώνα. Γιατί η λεχώνα πρέπει να σαραντήσει για να βγει από το σπίτι