«Είμαι έγκυος ή νέα μητέρα, έχω ενημερωθεί για τα οφέλη του θηλασμού και το μόνο που επιθυμώ είναι να θηλάσω το νεογέννητο μου και να του προσφέρω το καλύτερο που μπορώ».
Αυτό είναι το σενάριο για τις πιο πολλές νέες μητέρες. Δεν είναι όμως όλες οι μητέρες που στο τέλος θα καταφέρουν να θηλάσουν το μωράκι τους για όσο καιρό το επιθυμούν. Ποιες είναι οι δυσκολίες του μητρικού θηλασμού που μας οδηγούν να εγκαταλείψουμε την προσπάθεια και πώς μπορούμε να τις αντιμετωπίσουμε;
1“Θηλάζω αρκετή ώρα το μωρό μου αλλά δεν φαίνεται να χορταίνει”
Αυτό είναι το συχνότερο πρόβλημα που έχουμε να αντιμετωπίσουμε, το οποίο οδηγεί τη μητέρα να επιλέξει πολύ νωρίς να δώσει συμπλήρωμα στο μωρό της. Ένα μωρό δεν χορταίνει είτε γιατί δεν “παίρνει” είτε γιατί δεν “βρίσκει “αρκετή ποσότητα γάλακτος. Μειωμένη παραγωγή γάλακτος μπορεί να υπάρχει σε παθολογικές καταστάσεις που αφορούν τη μητέρα, οι οποίες δεν είναι συχνές και μπορούν να εντοπιστούν από τον γιατρό σας. Εκτός από αυτές τις πολύ ελάχιστες περιπτώσεις, η παραγωγή του μητρικού γάλακτος εξαρτάται μόνο από το σωστό και συχνό τάισμα του μωρού.
Τι λέμε όμως σωστό και συχνό τάισμα;
Το «άλφα και το ωμέγα» στο θηλασμό είναι το νεογνό να «πιάνει» σωστά τη θηλή (latch-on). Αν το μωρό δεν πιάσει σωστά τη θηλή δεν θα μπορεί να αντλήσει επαρκή ποσότητα γάλακτος και ταυτόχρονα θα την τραυματίσει προκαλώντας πόνο στη μητέρα. Πριν λοιπόν από οτιδήποτε άλλο, καλό είναι να βεβαιωθείτε ότι το μωρό σας έχει στο στόμα του όχι μόνο τη θηλή αλλά και το μεγαλύτερο τμήμα της θηλαίας άλω (η κυκλική περιοχή γύρω από τη θηλή), και παρακολουθώντας την κίνηση του πηγουνιού, μπορείτε να ξεχωρίσετε το σωστό κράτημα από το “πιπίλισμα”. Στο σωστό κράτημα η κίνηση του πηγουνιού θα έχει μεγαλύτερο εύρος. Αν εξακολουθείτε να μην είστε σίγουρη μην διστάσετε να ζητήσετε βοήθεια από τον παιδίατρο ή τις μαίες. Όσο πιο νωρίς εντοπίσετε αυτό το πρόβλημα τόσο περισσότερες οι πιθανότητες για επιτυχημένο θηλασμό.
Εξίσου σημαντικό είναι να γνωρίζετε ότι ο θηλασμός δεν έχει ωράριο. Επιπλέον, όσο περισσότερο θηλάζει μια μητέρα, τόσο περισσότερο γάλα παράγει. Ο μητρικός θηλασμός είναι μια διαδικασία που φυσιολογικά χρειάζεται 4-6 εβδομάδες για να εγκατασταθεί πλήρως (πλήρης εναρμόνιση του παιδιού με τη μητέρα). Το χρονικό αυτό διάστημα μέχρι την εγκατάστασή του, τα μεσοδιαστήματα μεταξύ των γευμάτων είναι ακανόνιστα και η διάρκεια κάθε γεύματος παρατεταμένη. Μπορεί για παράδειγμα ένα μωρό να τρώει ανά δίωρο αλλά και να κοιμηθεί 5 ώρες συνεχόμενα μέσα στο ίδιο 24ωρο. Εσείς το μόνο που έχετε να κάνετε είναι να ακολουθήσετε την επιθυμία του και να το ταΐσετε όποτε αυτό θέλει. Θα πρέπει όμως να θυμάστε πως κάθε κλάμα δεν σημαίνει πείνα. Τις πρώτες μέρες ίσως είναι δύσκολο να ερμηνεύσετε τι σημαίνει κάθε κλάμα του μωρού σας αλλά αυτό που έχει σημασία είναι να παραμείνετε ψύχραιμη και ακολουθώντας το ένστικτο σας μέρα με τη μέρα θα γίνεται πιο εύκολο. Τα μωρά δίνουν συνήθως σημάδια ότι πεινούν προτού αρχίσουν να κλαίνε (άνοιγμα στόματος, χέρια προς το στόμα), και αυτή είναι και η καταλληλότερη στιγμή για να αρχίσετε το θηλασμό.
Ένα υγιές νεογνό που δεν κλαίει και έχει 5 – 6 βρεγμένα πανάκια ή 2 – 3 κενώσεις ημερησίως κατά πάσα πιθανότητα χορταίνει. Παρόλα αυτά, η επαρκής πρόσληψη γάλακτος- θερμίδων πρέπει να αξιολογείται από τον παιδίατρο με τακτικό ζύγισμα. Όλα τα νεογέννητα που θηλάζουν χάνουν φυσιολογικά περίπου 7% του βάρους γέννησης το οποίο ανακτούν την 7η με 10η μέρα ζωής. Νεογνό που έχασε πιο πολύ βάρος από το προβλεπόμενο ή που δεν άρχισε να κερδίζει βάρος μετά τη 5η μέρα θα πρέπει να αξιολογηθεί από τον παιδίατρο του.
2“Οι θηλές μου είναι πληγωμένες και πονάω όταν θηλάζω”
Είναι αναμενόμενο τις πρώτες μέρες να αισθάνεστε κάποια ενόχληση, ή ένα αίσθημα σαν τσίμπημα στις θηλές την ώρα που το μωρό προσκολλάται στο στήθος σας και κάνει τις πρώτες θηλαστικές του κινήσεις. Το αίσθημα αυτό σταδιακά γίνεται ηπιότερο και εξαφανίζεται τελείως μέχρι το τέλος της πρώτης βδομάδας. Επώδυνες και πληγωμένες θηλές είναι συνήθως αποτέλεσμα λανθασμένης προσκόλλησης του μωρού στη θηλή και θηλαία άλω. Πρόληψη αυτής της κατάστασης με σωστή τοποθέτηση του μωρού είναι η καλύτερη αντιμετώπιση. Σε ήδη πληγωμένες θηλές η αποφυγή της υγρασίας, ο αερισμένος τους μετά το θηλασμό και η επάλειψη με μητρικό γάλα βοηθούν σε πιο γρήγορη επούλωση. Σε κάποιες περιπτώσεις είναι πιθανόν ανατομικά χαρακτηριστικά του νεογνού όπως ο βραχύς χαλινός της γλώσσας, το ραιβόκρανο και οι σχιστίες να εμποδίζουν την σωστή προσκόλληση. Σε κάθε περίπτωση αυτό που πρέπει να κάνετε είναι να ζητήσετε βοήθεια. Ο παιδίατρος ή μια έμπειρη μαία μπορούν να διαγνώσουν αυτές τις καταστάσεις.
3“Σπάργωμα μαστών, αποφραγμένοι πόροι, μαστίτιδα”
Σπάργωμα ονομάζουμε την κατάσταση εκείνη που αισθάνεστε το στήθος σας γεμάτο, σκληρό και ενδεχομένως επώδυνο. Αυτό μπορεί να συμβεί σε 2 περιπτώσεις.
Την 3η με 5η μέρα μετά την γέννηση όταν γίνεται η μετάβαση από το πρωτόγαλα στην παραγωγή του άφθονου γάλακτος, λόγω ορμονικών αλλαγών που γίνονται στο σώμα της μητέρας μαζεύεται υγρό στο μαστό. Αυτό διαρκεί φυσιολογικά 24-36 ώρες. Η δεύτερη περίπτωση συμβαίνει αργότερα όταν για οποιοδήποτε λόγο (όχι συχνό τάισμα, λάθος κράτημα της θηλής) ο μαστός δεν αδειάζει, με αποτέλεσμα το γάλα να συσσωρεύεται.
Με τον ίδιο μηχανισμό, λίμναση-στάση δηλαδή του γάλακτος, μπορεί να αποφραχθεί κάποιος πόρος, όποτε θα ψηλαφάτε μια περιοχή πιο σκληρή και επώδυνη σε σχέση με τον υπόλοιπο μαστό. Η μαστίτιδα προκαλεί επιπλέον συμπτώματα όπως κακουχία, πυρετό, και ερυθρότητα στο μαστό.
Τι πρέπει να κάνετε;
Πρώτον, μην πανικοβάλλεστε.
Δεύτερο, συνεχίστε το θηλασμό. Αν βάζετε στο μωρό να τρώει συχνά από τη μεριά που έχετε το πρόβλημα ενώ ταυτόχρονα κάνετε μαλάξεις με το χέρι σας, είναι πιθανότερο να αντιμετωπιστεί χωρίς να χρειαστεί άλλη θεραπεία και θα νιώσετε το στήθος σας πιο μαλακό σε 1-2 μέρες το πολύ.
Πριν το θηλασμό, θα σας βοηθήσει να κάνετε ζεστές κομπρέσες ή μασάζ και ντους με ζεστό νερό, ιδιαίτερα αν το στήθος είναι τόσο σκληρό και τεντωμένο που δυσκολεύει το μωρό να πιάσει τη θηλή. Αν αυτό δεν είναι αρκετό για να μαλακώσει λίγο και να βοηθήσει το μωρό να το πιάσει πιο εύκολα, μπορείτε να βγάλετε λίγο γάλα είτε με το χέρι σας είτε με θήλαστρο. Προσοχή όμως με τη χρήση του θήλαστρου καθώς αυτό μπορεί να αυξήσει την παραγωγή. Όταν τελειώσετε το θηλασμό χρησιμοποιήστε κρύες κομπρέσες. Για όσο αισθάνεστε δυσφορία ή πόνο μπορείτε να παίρνετε παυσίπονα όπως παρακεταμόλη ή ιβουπροφένη.
Αν παρόλα αυτά τα συμπτώματα επιμένουν για περισσότερο από 48 ώρες ή παρουσιάζετε ρίγος, πυρετό, ή τοπική ερυθρότητα επικοινωνήστε άμεσα με το γιατρό σας.
Να είστε ήρεμη και συνεχίστε το θηλασμό!
Πάνω απ’ όλα να μην απογοητεύεστε. Οι δυσκολίες είναι για να τις ξεπερνούμε. Αν είστε αποφασισμένη, με υπομονή και λίγη βοήθεια θα τα καταφέρετε.
Καλή επιτυχία!
