Μόλις ανακαλύψατε ότι έχετε καθυστέρηση. Έτσι συνήθως ξεκινάει το ταξίδι της εγκυμοσύνης. Όπως και όλα τα ταξίδια, έτσι και αυτό έχει διάφορες στάσεις, όπου «θαυμάζουμε τα αξιοθέατα», ήτοι ανάλογα με το στάδιο της κύησης εξετάζουμε και διάφορες παραμέτρους της εγκυμοσύνης τόσο σε ό,τι αφορά τη μητέρα, όσο και σε ό,τι αφορά το παιδί.
Φυσικά, εν πρώτοις, πρέπει να πιστοποιήσουμε την ύπαρξη εγκυμοσύνης. Αυτό γίνεται με τη μέτρηση των επιπέδων της «ορμόνης της κύησης», δηλαδή της λεγομένης βήτα χοριακήςγονιδοτροπίνης ή απλά βήτα χοριακής. Η ορμόνη αυτή ανιχνεύεται είτε ούρα με τα συνήθη tests εγκυμοσύνης, που βρίσκουμε στα φαρμακεία, είτε στο αίμα σε κάποιο μικροβιολογικό εργαστήριο.
Με το θετικό test κύησης, λοιπόν, επισκέπτεστε το γυναικολόγο σας. Η πρώτη ερώτηση, που θα σας κάνει είναι «πότε ήταν η πρώτη μέρα της τελευταίας σας περιόδου;». Αυτή η ημερομηνία είναι απαραίτητη για να υπολογιστεί η ηλικία της κύησης, δηλαδή το στάδιο της εγκυμοσύνης στο οποίο βρίσκεστε, ώστε να καταρτιστεί το πρόγραμμα παρακολούθησης της εγκυμοσύνης σας.
Μέσα στο πρώτο τρίμηνο της εγκυμοσύνης θα σας ζητηθεί να υποβληθείτε στο λεγόμενο προγεννητικό έλεγχο. Πρόκειται για μία σειρά αιματολογικών εξετάσεων, με τις οποίες ελέγχεται η γενική κατάσταση της εγκύου και αν αυτή έχει έρθει σε επαφή με μικρόβια ή ιούς, που θα μπορούσαν να βλάψουν το έμβρυο. Επίσης, εξετάζεται, αν η μέλλουσα μητέρα είναι φορέας μεσογειακής ή δρεπανοκυτταρικής αναιμίας, ενώ εξακριβώνεται και η ομάδα αίματός της. Φυσικά αιματολογικές εξετάσεις, που αποτυπώνουν την κατάσταση της εγκύου, επαναλαμβάνονται ανά τακτά χρονικά διαστήματα καθ’ όλη τη διάρκεια της κύησης.
Μεταξύ 11ης και 14ης εβδομάδας κύησης λαμβάνει χώρα η μέτρηση της αυχενικής διαφάνειας, η οποία σε συνδυασμό με τη μέτρηση συγκεκριμένων βιοχημικών δεικτών στο αίμα της εγκύου, μας δείχνει τι πιθανότητες υπάρχουν το έμβρυο να παρουσιάζει κάποιες γενετικές ανωμαλίες, με κυριότερη το σύνδρομο Down. Αν πάλι η έγκυος καθυστερήσει την επίσκεψη στο γυναικολόγο της και παρέλθει η 14η εβδομάδα, τότε υπάρχει το λεγόμενο A-test (άλφα τεστ), που περιλαμβάνει υπερηχογραφικό έλεγχο σε συνδυασμό με τη μέτρηση συγκεκριμένων βιοχημικών δεικτών στο αίμα της εγκύου και επίσης μας δείχνει την πιθανότητα παρουσίας γενετικών ανωμαλιών στο έμβρυο. Το Α-test είναι λιγότερο ακριβές από την αυχενική διαφάνεια και λαμβάνει χώρα μεταξύ 16ης και 20ης εβδομάδας κύησης.
Αν οι πιθανότητα ύπαρξης γενετικών ανωμαλιών είναι υψηλή, τότε μπορεί να προταθεί η λήψη τροφοβλάστης (ή αλλιώς λήψη χοριακών λαχνών), η οποία λαμβάνει χώρα μεταξύ 11ης και 14ης εβδομάδας, ή η αμνιοπαρακέντηση, η οποία λαμβάνει χώρα μεταξύ 16ης και 20ης εβδομάδας κύησης. Με αυτές τις εξετάσεις λαμβάνεται γενετικό υλικό του εμβρύου και καθίσταται έτσι δυνατός ο απευθείας έλεγχος για τυχόν ύπαρξη γενετικών ανωμαλιών.
Ένα ορόσημο στην παρακολούθηση της κύησης είναι το υπερηχογράφημα β επιπέδου. Πρόκειται για ένα ιδιαίτερα λεπτομερές υπερηχογράφημα, που λαμβάνει χώρα μεταξύ 21ης και 25ης εβδομάδας και ελέγχει την ανατομία του εμβρύου. Ιδανικά καλό είναι το υπερηχογράφημα αυτό να εκτελείται μεταξύ 23ης και 24ης εβδομάδας κύησης.
Μετά την 20η εβδομάδα της εγκυμοσύνης συνετό είναι να μετράται τακτικά και η αρτηριακή πίεση της εγκύου.
Μία άλλη εργαστηριακή παράμετρος που κατά την εγκυμοσύνη παρακολουθούμε στενά είναι τα επίπεδα της γλυκόζης, δηλαδή του σακχάρου στο αίμα. Η παρακολούθηση αυτή γίνεται τόσο με το πρωινό σάκχαρο νηστείας, που μετράται τακτικά κατά τη διάρκεια της κύησης, όσο και με τη λεγομένη καμπύλη σακχάρου η οποία εκτελείται μεταξύ 24ης και 28ης εβδομάδας. Η εξέταση αυτή γίνεται σε κάποιο μικροβιολογικό εργαστήριο και περιλαμβάνει διαδοχικές μετρήσεις των επιπέδων σακχάρου στο αίμα της εγκύου. Η πρώτη μέτρηση λαμβάνει χώρα ενόσω η γυναίκα είναι νήστις και οι επόμενες γίνονται σε προκαθορισμένα χρονικά διαστήματα και αφού η έγκυος λάβει συγκεκριμένη ποσότητα γλυκόζης από του στόματος. Ανάλογα με τις τιμές που θα προκύψουν, μπορούμε να εντοπίσουμε τις εγκύους, που έχουν την τάση να παρουσιάσουν το λεγόμενο διαβήτη κύησης, αν και μέχρι τη στιγμή της εξέτασης είχαν φυσιολογικές τιμές στο πρωινό σάκχαρο.
Μεταξύ 32ης και 34ης εβδομάδας κύησης λαμβάνει χώρα το υπερηχογράφημα Doppler. Πρόκειται για έναν υπερηχογραφικό έλεγχο κατά τη διάρκεια του οποίου ελέγχεται η ροή του αίματος σε συγκεκριμένα αγγεία και η εν γένει σωματική ανάπτυξη του εμβρύου. Τα αγγεία αυτά είναι τα αγγεία του ομφαλίου λώρου, που συνδέουν το έμβρυο με τον πλακούντα, η μέση εγκεφαλική αρτηρία του εμβρύου και οι μητριαίες αρτηρίες (που τροφοδοτούν τη μήτρα) της εγκύου. Με το υπερηχογράφημα αυτό, βγάζουμε χρήσιμα συμπεράσματα σχετικά με το αν το έμβρυο τρέφεται επαρκώς.
Τέλος η ημερομηνία συμπλήρωσης 40 εβδομάδων από την πρώτη ημέρα της τελευταίας περιόδου είναι και η πιθανή ημερομηνία τοκετού (Π.Η.Τ.). Φυσικά η ημερομηνία αυτή είναι ενδεικτική και δεν αποτελεί προκαθορισμένο ραντεβού, κάτι που θα έκανε τη ζωή μου αρκετά πιο εύκολη και τις μέρες μου και ειδικά τις νύχτες μου πιο προβλέψιμες…..
Φυσικά το πρόγραμμα παρακολούθησης της εγκυμοσύνης δεν είναι σε καμία περίπτωση άκαμπτο, αλλά προσαρμόζεται στις ανάγκες της κάθε εγκύου.
Δρ. Μενέλαος Κων. Λυγνός, MSc, PhD – odigosgiatopaidi.gr
