Πότε είναι απαραίτητη η ορθοδοντική θεραπεία;
H πρώτη ορθοδοντική εξέταση πρέπει να γίνεται όχι αργότερα από την ηλικία των 7. Η ορθοδοντική θεραπεία είναι απαραίτητη σε περιπτώσεις με οδοντικές, σκελετικές και λειτουργικές ανωμαλίες του στόματος. Ο ορθοδοντικός για την κάθε περίπτωση ξεχωριστά θα πρέπει να διευθετήσει τα δόντια και τις γνάθους σε αρμονικές θέσεις ώστε να επιτύχει ένα ή περισσότερους από τους πιο κάτω στόχους:
1. Βελτίωση της ικανότητας της μάσησης
2. Βελτίωση της ικανότητας για σωστή ομιλία
3. Βελτίωση των συνθηκών για σωστή στοματική υγιεινή
4. Βελτίωση της αισθητικής του προσώπου και ιδιαίτερα του χαμόγελου
5. Πρόληψη σοβαρότερων προβλημάτων που ταλαιπωρούν τους ασθενείς.
6. Απόδοση μιας σωστής σχέσης δοντιών που οδηγεί σε μια ιδεώδη λειτουργία του στοματογναθικού συστήματος. Αυτό συνεπάγεται πολύ λιγότερα οδοντιατρικά προβλήματα για το υπόλοιπο της ζωής του ατόμου.
Τύποι προβλημάτων που αντιμετωπίζει ο ορθοδοντικός
Υπάρχουν 3 βασικοί τύποι προβλημάτων με το γενικό όρο ανωμαλίες σύγκλεισης:
Πρώτος τύπος: Οδοντικά προβλήματα
Ανωμαλίες θέσης, μεγέθους και αριθμού των δοντιών (στραβά δόντια, συνωστισμένα δόντια, δόντια με λάθος θέση ανατολής, δόντια με διαστήματα μεταξύ τους. Συνήθως τα προβλήματα αυτά δε φαίνονται όταν το στόμα είναι κλειστό.
Δεύτερος τύπος: Σκελετικά προβλήματα
Σκελετικές δυσαρμονίες των γνάθων. H πάνω ή η κάτω γνάθος δεν εναρμονίζονται μεταξύ τους με αποτέλεσμα τη δημιουργία ανωμαλιών σύγκλεισης και την κακή αισθητική του προσώπου.
Τρίτος τύπος: Συνδυασμός Οδοντικών και Σκελετικών προβλημάτων
Προβλήματα σύγκλεισης των οδοντικών τόξων (όταν ένα ή περισσότερα δόντια δεν «δαγκώνουν» σωστά).
Ποιες είναι οι αιτίες ορθοδοντικών προβλημάτων;
Οι παράγοντες δημιουργίας ορθοδοντικών προβλημάτων είναι πολλοί με κυριότερους την κληρονομικότητα και τους περιβαλλοντικούς παράγοντες. Μια κληρονομική αιτία είναι όταν ένα παιδί κληρονομήσει μικρές γνάθους από τον ένα γονιό και μεγάλα δόντια από τον άλλο γονιό με αποτέλεσμα να έχει συνωστισμένα (στραβά) δόντια.
Περιβαλλοντικοί παράγοντες θεωρούνται, ο θηλασμός του δακτύλου, το δάγκωμα των νυχιών ή ξένων αντικειμένων και η στοματική αναπνοή. Αυτά επηρεάζουν αρνητικά τις θέσεις και τις σχέσεις των δοντιών καθώς και την αισθητική του προσώπου.
Άλλος ένας παράγοντας που συμβάλλει στην αναγκαιότητα ορθοδοντικής θεραπείας είναι η πρόωρη απώλεια των νεογιλών (παιδικών) δοντιών. Λόγω της μετακίνησης των παρακείμενων δοντιών προς τον χώρο του πρόωρα απολεσθέντος παιδικού δοντιού “χάνεται” ο χώρος ανατολής του αντίστοιχου μόνιμου δοντιού με αποτέλεσμα να δημιουργείται συνωστισμός δοντιών και άλλα παρόμοια προβλήματα.
Θεραπεία σε μικρές ηλικίες
Θεραπεία σε μικρές ηλικίες μπορεί να ξεκινήσει σε συγκεκριμένους τύπους οδοντικών ή σκελετικών προβλημάτων. Αυτή η θεραπεία, συνήθως αρχίζει όταν εμφανιστούν τα άνω τέσσερα μόνιμα μπροστινά δόντια, (ηλικίες 7-9 χρονών) και είναι αναγκαία όταν:
☺ Τα πάνω μπροστινά δόντια προεξέχουν
☺ Τα κάτω μπροστινά δόντια προεξέχουν
☺ Τα πάνω & κάτω μπροστινά δόντια είναι συνωστισμένα
☺ Η άνω ή η κάτω γνάθος είναι πολύ στενές
☺ Τα πίσω δόντια δεν έχουν σωστή σύγκλειση (σταυροειδής σύγκλειση)
Σε περιπτώσεις σταυροειδούς σύγκλεισης η θεραπεία μπορεί να αρχίσει και πριν την ανατολή των μονίμων δοντιών. Η προληπτική ορθοδοντική μπορεί να εφαρμοστεί στη φάση της νεογιλής οδοντοφυίας πριν την ηλικία των έξι ετών και αντιμετωπίζει προβλήματα όπως πρόωρες απώλειες παιδικών δοντιών, παρατεταμένο θηλασμό του δακτύλου και προώθηση της γλώσσας.
Πλεονεκτήματα έγκαιρης θεραπείας !
☺ Μετακινεί τα προεξέχοντα μπροστινά δόντια πίσω ώστε να είναι λιγότερο επιρρεπή στους τραυματισμούς.
☺ Οι ασθενείς είναι πολύ συνεργάσιμοι σε αυτή την ηλικία.
☺ Μειώνει την πιθανότητα για μακρόχρονη θεραπεία στο μέλλον.
☺ Βελτιώνει τη σχέση της πάνω με την κάτω γνάθο, επιτρέποντας πιο φυσιολογική ανάπτυξη στο μέλλον.
☺ Μειώνει την πιθανότητα εξαγωγής μόνιμων δοντιών.
☺ Βελτιώνει την εμφάνιση και αυξάνει την αυτοπεποίθηση.
Είδη ορθοδοντικών μηχανισμών.
Ακίνητοι Μηχανισμοί
Ελαστικοί δακτύλιοι, ελαστικές αλυσίδες ή ειδικά ελατήρια, τα οποία τοποθετούνται σε συνδυασμό με τα σύρματα, που συνδέουν τα μεταλλικά ή τα κεραμικά άγκιστρα, προκαλούν μετακίνηση ακριβείας στα δόντια προς την επιθυμητή κατεύθυνση.
Λειτουργικά Μηχανήματα
Είναι κινητοί ή ακίνητοι μηχανισμοί που χρησιμοποιούνται για διόρθωση σκελετικών προβλημάτων σε περίπτωση που ο ορθοδοντικός επιδιώκει καθοδήγηση, διέγερση ή και αναστολή της αύξησης των γνάθων. Ενδείκνυται σε μικρά παιδιά αλλά κυρίως στην προεφηβική και εφηβική ηλικία.
Μηχανισμοί Διεύρυνσης
Είναι μηχανισμοί που χρησιμοποιούνται για διεύρυνση της υπερώας (ουρανίσκου), δίνοντας χώρο στα συνωστισμένα δόντια να ανατείλουν φυσιολογικά, ή διευρύνουν την άνω γνάθο ώστε να εφαρμόζει ορθότερα με την κάτω.
Εξωστοματικό
Συνήθως χρησιμοποιείται για να μετακινήσει τους άνω γομφίους πίσω ή για να συγκρατήσει την αύξηση της άνω γνάθου, αφήνοντας την κάτω γνάθο να αναπτυχθεί προς τα εμπρός.
Μάσκα Προσώπου
Χρησιμοποιείται όταν η άνω γνάθος ή και τα δόντια πρέπει να μετακινηθούν προς τα εμπρός.
Γλωσσικό Τόξο
Εφαρμόζεται εσωτερικά των κάτω δοντιών από γομφίο σε γομφίο για διατήρηση χώρου σε περιπτώσεις πρόωρης απώλειας παιδικών δοντιών.
Σημαντική προϋπόθεση για τη χρήση των πιο πάνω μηχανισμών είναι η τέλεια στοματική υγιεινή, η οποία αν δεν υπάρχει μπορεί να απειλήσει την υγεία των δοντιών και των ούλων.
Συγκρατητικοί Μηχανισμοί
Μετά την ολοκλήρωση της ορθοδοντικής θεραπείας και την αφαίρεση των ορθοδοντικών μηχανισμών είναι απαραίτητη η διατήρηση του αποτελέσματος πράγμα το οποίο επιτυγχάνεται με τους κινητούς ή ακίνητους συγκρατητικούς μηχανισμούς. Η συνέπεια του ασθενή στη φάση αυτή είναι καθοριστική γιατί διασφαλίζει τη θεραπεία από πιθανές υποτροπές.
Οι μηχανισμοί που χρησιμοποιούνται κατά την ορθοδοντική θεραπεία μπορεί να είναι και κινητοί μηχανισμοί, όταν το παιδί μπορεί να τους βγάλει από μόνο του από το στόμα ή ακίνητοι, όταν μένουν σταθεροί στα δόντια κατά τη θεραπεία και αφαιρούνται μόνο από τον ορθοδοντικό. Μια ενόχληση μικρού βαθμού θεωρείται φυσιολογική και είναι αναμενόμενη κατά τα πρώτα 24ωρα μετά την τοποθέτηση των καινούργιων ορθοδοντικών μηχανισμών.
Εξαγωγές δοντιών στα πλαίσια της ορθοδοντικής θεραπείας.
Στη διάρκεια της θεραπείας είναι δυνατόν να χρειαστούν εξαγωγές κάποιων δοντιών, παιδικών ή μόνιμων. Οι εξαγωγές ή όχι δοντιών είναι μια απόφαση που πρέπει να πάρει ο ορθοδοντικός όταν διαπιστώνεται δυσαναλογία μεγέθους δοντιών και γνάθων ή όταν οι εξαγωγές επιβάλλονται από τη σκελετική διάπλαση του προσώπου.
Βλαβερές συνήθειες
Διάφορες συνήθειες των παιδιών είναι συχνά οι αιτίες για ανωμαλίες της ανάπτυξης των δοντιών και του στόματος. Αυτές οι συνήθειες είναι η στοματική αναπνοή (η οποία σχετίζεται με μεγάλες αμυγδαλές, αδενοειδείς εκβλαστήσεις (κρεατάκια), χρόνιο άσθμα, αλλεργίες), το τρίξιμο των δοντιών, η πίεση της γλώσσας, το δάγκωμα του κάτω χείλους, των νυχιών ή ξένων αντικειμένων (μολύβια, πέννες κλπ), η μονόπλευρη μάσηση, ο θηλασμός του δακτύλου κ.α.
Ο θηλασμός του δακτύλου πρέπει να διακόπτεται το αργότερο μέχρι την ηλικία των 18-24 μηνών. Στη φάση αυτή οποιεσδήποτε μικρές βλάβες διορθώνονται από μόνες τους. Εάν η συνήθεια συνεχίζεται ο ορθοδοντικός μπορεί να παρέμβει μετά την ηλικία των 4 (όπου υπάρχει και η σχετική συνεργασία) είτε με ψυχολογική υποστήριξη είτε με τη χρήση μηχανισμών που βοηθούν στη διακοπή της συνήθειας αυτής. Απαραίτητη προϋπόθεση θεωρείται η συνεργασία των γονιών.
Στοματική υγιεινή και φροντίδα ορθοδοντικών μηχανισμών
Επιπλέον καλή φροντίδα του στόματος είναι απαραίτητη κατά τη διάρκεια της θεραπείας. Όλοι οι ορθοδοντικοί μηχανισμοί είναι πολύ ευάλωτοι (αν και αρκετά δυνατοί για να κάνουν τη δουλειά τους) και δεν αντέχουν την αδικαιολόγητη κατάχρηση ή παραμέληση.
Ο ασθενής πρέπει να είναι πολύ προσεκτικός με τις τροφές που καταναλώνει.
Σκληρές και κολλώδεις τροφές, όπως οι καραμέλες και οι τσίχλες, προκαλούν μεγάλη ζημιά στα σιδεράκια Τα σιδεράκια και τα δόντια πρέπει να είναι πάντα πολύ καθαρά. Άσχετα με το πόσο προσεκτικά καθαρίζει τα δόντια ο οδοντίατρος στο ιατρείο του, μόνο η συχνή φροντίδα από τον ασθενή στο σπίτι θα τα διατηρήσει καθαρά. Ο ασθενής πρέπει να βουρτσίζει τα δόντια όπως του έχει υποδειχθεί δηλαδή τρεις φορές την ημέρα, μετά από κάθε γεύμα.
☺ Μόνο όταν υπάρχει συνεργασία μεταξύ του ορθοδοντικού και του ασθενή επιτυγχάνονται πιο σύντομα και τα καλύτερα αποτελέσματα.
☺ Γερά δόντια αυξάνουν τις προϋποθέσεις για μια επιτυχημένη και ευχάριστη ορθοδοντική Θεραπεία
☺ Πραγματικά εξαρτάται από τον ασθενή κατά πόσον η ορθοδοντική θεραπεία θα είναι μια ευχάριστη εμπειρία.
☺ Στόχος είναι να δώσουμε στους μικρούς ασθενείς μας ένα όμορφο και υγιές χαμόγελο για μια ζωή.
