Όλα τα παιδιά μπορεί να έχουν κατά καιρούς τον πρώτο ή τον δεύτερο ρόλο. O νταής μπορεί να γίνει θύμα κάποιων ισχυρότερων. Tο θύμα μπορεί με τη σειρά του να γίνει νταής μόλις του δοθεί η ευκαιρία στην αντιπαράθεση με κάποιους ασθενέστερους.
Τα θύματα είναι
• ντροπαλά και μικρόσωμα παιδιά
• με χαμηλή αυτοπεποίθηση και υπερπροστατευτικούς γονείς
• εσωστρεφή, ήσυχα, ευαίσθητα
• μοναχικά
• παρουσιάζουν κάποια ιδιαιτερότητα ή χαρακτηριστικό που τα διαφοροποιεί από τον μέσο όρο (πολύ καλοί μαθητές, ή έχουν μαθησιακές δυσκολίες, παχουλά, πολύ ψηλά, φορούν γυαλιά κ.ά.)
• ευαίσθητα στα πειράγματα, αντιδρούν έντονα, θυμώνουν, κλαίνε, απομονώνονται
• αδιάλλακτα στις διαφωνίες, με εριστικό και επιθετικό πνεύμα
• ανήκουν σε μια ιδιαίτερη κοινωνική ομάδα – μετανάστες ή είναι άτομα με αναπηρία • πολλές φορές είναι οι καινούριοι μαθητές σε μια τάξη ή αυτοί που έρχονται στα μέσα της χρονιάς.
Oι νταήδες είναι
• παιδιά που δείχνουν αυτοπεποίθηση
• δεν πειθαρχούν σε κανόνες
• θέλουν να επιβάλλονται
• θεωρούν ότι η βία είναι κοινωνικά αποδεκτή
• θυμώνουν εύκολα
• δυσκολεύονται να δεχτούν τη ματαίωση των επιθυμιών τους
• εύκολα νιώθουν ότι οι άλλοι είναι απειλητικοί προς τα ίδια
• καταφεύγουν στη βία ή στον εκφοβισμό για να επιλύουν διαφορές
• έχουν την τάση να εξαιρούν παιδιά από την παρέα
• υιοθετούν τον ρόλο του αρχηγού στις παρέες ή φτιάχνουν κλίκες ενώ δεν είναι απαραίτητα μεγαλόσωμα.
Ορισμένες μελέτες δείχνουν ότι οι επιθετικοί μαθητές συχνά πάσχουν από κατάθλιψη ή από κάποια διαταραχή που δεν έχει διαγνωστεί. Σε κάποιες περιπτώσεις οι ίδιοι είχαν γίνει αποδέκτες βίαιης και επιθετικής συμπεριφοράς κατά το παρελθόν. Τα παιδιά που θυματοποιούνται αλλά και οι νταήδες μπορεί να έχουν υπερπροστατευτικούς ή αυταρχικούς ή αδιάφορους γονείς.
Ο ρόλος των θεατών
Η δράση του νταή ενισχύεται από τη σιωπηλή αποδοχή της πλειονότητας. Αρκετά παιδιά, παρότι διαφωνούν, δεν αντιστέκονται γιατί φοβούνται. Ωστόσο αυτή η διστακτικότητα ερμηνεύεται από τον νταή ως αποδοχή και στήριξη της δράσης του προς ανυπεράσπιστους συμμαθητές του. Σε κάποιες περιπτώσεις μάλιστα έχει διαπιστωθεί ότι οι θεατές καταλήγουν να μιμούνται τη συμπεριφορά των νταήδων και με τη σειρά τους και οι ίδιοι ενοχλούν το παιδί θύμα, είτε ενθαρρύνουν τον νταή λειτουργώντας σαν όχλος.
Αρκετές φορές αισθάνονται ανακούφιση που δεν είναι στη θέση του παιδιού θύματος και δεν αποτελούν τα ίδια στόχο, σκέφτονται λοιπόν ότι όσο επιτίθενται στους άλλους ξεφεύγουν τα ίδια. Κάποιες φορές νιώθουν και χαρά γιατί το στοχοποιημένο παιδί είναι αντιπαθές και στα ίδια. Πολλοί ερευνητές υποστηρίζουν ότι ίσως υπάρχει μια αυξανόμενη τάση τα παιδιά να υιοθετούν την άποψη «ο καθένας παίρνει ό,τι του αξίζει» και να αποδέχονται τη φιλοσοφία ότι έτσι είναι η ζωή, προσπερνώντας με αυτόν τον τρόπο τις αδικίες στις οποίες είναι τα ίδια μάρτυρες ή και θύματα.
Από το βιβλίο: Μεγαλώστε ευτυχισμένα παιδιά
