Η Σκωτία έγινε η πρώτη χώρα στο Ηνωμένο Βασίλειο που καθιστά ποινικό αδίκημα το να χτυπάνε γονείς τα παιδιά τους.
Η απαγόρευση όλων των σωματικών τιμωριών υποστηρίχθηκε συντριπτικά με 84 ψήφους έναντι 29 από το Κοινοβούλιο της Σκωτίας την Πέμπτη το απόγευμα.
Η απαγόρευση αυτή όταν τεθεί σε ισχύ θα προσφέρει στα παιδιά στη Σκωτία την ίδια προστασία από κάθε επίθεση.
Στους γονείς και τους φροντιστές επιτρέπεται επί του παρόντος να χρησιμοποιούν «λογική» φυσική «δύναμη» για να πειθαρχούν τα παιδιά τους.
Το νομοσχέδιο για την απαγόρευση επιβολής βίας εισήχθη από τον Scottish Greens MSP John Finnie, πρώην αστυνομικό, ο οποίος κέρδισε την υποστήριξη του SNP, του Εργατικού Κόμματος και των Lib Dems καθώς και του ίδιου του κόμματος και πολλών φιλανθρωπικών οργανώσεων για παιδιά.
Ο κ. Finnie δήλωσε ότι η σωματική κακοποίηση διδάσκει στα παιδιά ότι «ίσως είναι σωστό» και ότι η απαγόρευση θα «στείλει ένα ισχυρό μήνυμα ότι η βία δεν είναι ποτέ αποδεκτή, σε καμία περίπτωση».
Είπε επίσης ότι υπήρχαν «αδιάψευστα» στοιχεία ότι η σωματική τιμωρία βλάπτει τα παιδιά, δεν είναι μια αποτελεσματική μορφή πειθαρχίας και μπορεί να κλιμακωθεί σε σωματική κακοποίηση. Η απαγόρευση αντιτάχθηκε από τους Σκωτσέζους Συντηρητικούς, οι οποίοι ισχυρίστηκαν ότι το νομοσχέδιο είναι κακή νομοθεσία που κινδυνεύει να ποινικοποιήσει τους «καλούς γονείς» για τη χρήση «λογικών πρακτικών».
Η Σουηδία έγινε η πρώτη χώρα στον κόσμο για να απαγορεύσει επικίνδυνες σωματικές πρακτικές πειθαρχίας-τιμωρίας στο σπίτι όταν έθεσε εκτός νόμου την σωματική τιμωρία το 1979 – με τη Σκωτία να γίνει το 58ο για να το πράξει.
Η Ουαλία βρίσκεται επίσης στα πρόθυρα της εισαγωγής απαγόρευσης – αλλά επί του παρόντος δεν υπάρχουν σχέδια για την Αγγλία ή τη Βόρεια Ιρλανδία να ακολουθήσουν το παράδειγμα.
Τι λέει η ελληνική νομοθεσία
Σύμφωνα με τις σύγχρονες αντιλήψεις των δικαιωμάτων του ανθρώπου, οι ανήλικοι είναι πλήρη υποκείμενα συνταγματικών δικαιωμάτων. Το άρθρο 2 παρ.1 του Συντάγματος ανάγει τον σεβασμό και την προστασία της αξίας του ανθρώπου σε πρωταρχική υποχρέωση της πολιτείας και το άρθρο 5 παρ. 2 κατοχυρώνει το δικαίωμα προστασίας της ζωής, της τιμής και της ελευθερίας όλων όσων βρίσκονται στην Ελληνική Επικράτεια.
Σχολείο, προσχολική φροντίδα και πλαίσια φιλοξενίας
Στο πλαίσιο της σχολικής πειθαρχίας, η σωματική τιμωρία απαγορεύεται ρητά στον χώρο της πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης με το άρθρο 13 παρ. 8 του Π.Δ. 201/1998. Στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση, ο νόμος 3328/2005, άρθρο 21 (ΦΕΚ 80Α/1-04-2005) απαγορεύει την επιβολή οποιασδήποτε μορφής σωματικής τιμωρίας σε μαθητές που παρεκκλίνουν από την προσήκουσα διαγωγή. Επιπλέον το Υπουργείο Παιδείας εξέδωσε την εγκύκλιο Γ2/22673/02.03.2006 με θέμα «επιβολή σωματικής τιμωρίας σε μαθητές».
Διάταξη ρητής απαγόρευσης της σωματικής τιμωρίας διέπει τη λειτουργία των δημοτικών παιδικών-βρεφονηπιακών σταθμών, η παραβίαση της οποίας μάλιστα αποτελεί «σοβαρότατο πειθαρχικό παράπτωμα», σύμφωνα με το αρ. 14, παρ. 1 της ΚΥΑ 16065/2002 (ΦΕΚ Β 497/22-4-2002). Επίσης, οι σωματικές ποινές «απαγορεύονται αυστηρά» στο πλαίσιο λειτουργίας των Κέντρων Παιδικής Μέριμνας (αρ. 23, παρ. 2 ΥΑ Γ 2β/1984 ΦΕΚ Β 860).
Οικογένεια
Στον χώρο της οικογένειας, το άρθρο 1518 του Αστικού Κώδικα, το οποίο προσδιορίζει ενδεικτικά το περιεχόμενο της επιμέλειας (μέρος της γονικής μέριμνας), δεν εξαιρεί ρητά τη σωματική τιμωρία από τα σωφρονιστικά μέτρα που επιτρέπεται να επιβάλλουν οι γονείς στα παιδιά τους για τη διαπαιδαγώγησή τους. Συγκεκριμένα η διάταξη προβλέπει ότι «η λήψη σωφρονιστικών μέτρων επιτρέπεται μόνο εφόσον αυτά είναι παιδαγωγικώς αναγκαία και δεν θίγουν την αξιοπρέπεια του τέκνου». Η υπέρβαση των ορίων που επιβάλλει το άρθρο 1518 συνιστά κακή άσκηση της γονικής μέριμνας και επισύρει τις συνέπειες του άρθρου 1532 του Αστικού Κώδικα, σύμφωνα με το οποίο το δικαστήριο μπορεί να διατάξει οποιοδήποτε πρόσφορο μέτρο (αφαίρεση γονικής μέριμνας ή επιμέλειας).
Ωστόσο, ο νέος Νόμος 3500/06 για την αντιμετώπιση της ενδοοικογενειακής βίας που ψηφίστηκε πρόσφατα, απαγορεύει την άσκηση σωματικής βίας σε βάρος ανηλίκου ως μέσο σωφρονισμού στο πλαίσιο της ανατροφής του, με τη ρητή διευκρίνιση – στην αιτιολογική έκθεση- ότι η σωματική τιμωρία δεν περιλαμβάνεται στα επιτρεπτά μέτρα σωφρονισμού του άρθρου 1518 του Αστικού Κώδικα και ότι η χρήση της επισύρει για τους γονείς τις συνέπειες της κακής άσκησης της γονικής μέριμνας.
Συγκεκριμένα στο άρθρο 4 προβλέπεται ότι η σωματική βία σε βάρος ανηλίκων ως μέσον σωφρονισμού στο πλαίσιο της ανατροφής τους επιφέρει τις συνέπειες του άρθρου 1532 του Αστικού Κώδικα. Στην αιτιολογική έκθεση ως προς το συγκεκριμένο άρθρο αναφέρεται μεταξύ άλλων: «Με τη ρύθμιση του άρθρου 4 καθίσταται σαφές ότι η σωματική τιμωρία σε βάρος τέκνων δεν περιλαμβάνεται στα επιτρεπτά μέτρα σωφρονισμού του άρθρου 1518 του Αστικού Κώδικα σύμφωνα άλλωστε και με τις σύγχρονες παιδαγωγικές απόψεις. Συνιστά περίπτωση κακής άσκησης της επιμέλειας και για το λόγο αυτόν επιφέρει την εφαρμογή του άρθρου 1532 του Αστικού Κώδικα. Σύμφωνα με το άρθρο αυτό, σε μια τέτοια περίπτωση, το δικαστήριο μπορεί να διατάξει οποιοδήποτε πρόσφορο μέτρο. Ως σωματική βία πρέπει να αντιμετωπίζεται κάθε πράξη επιβολής πόνου ή σωματικής δυσφορίας σε ανήλικο, με σκοπό το σωφρονισμό ή τον έλεγχο της συμπεριφοράς του».
