Τι μπορεί πραγματικά να τα βοηθήσει;
Πολλές φορές γίνεται λόγος για την προβληματική συμπεριφορά του παιδιού μας που ταυτόχρονα μπορεί να είναι και μαθητής. Βέβαια, χρειάζεται να δείξουμε μεγάλη προσοχή πριν προβούμε σε τέτοιου είδους χαρακτηρισμούς.
Οι Zarkowska & Clements διατυπώνουν τα αντικειμενικά κριτήρια που πρέπει να διαθέτουμε, προκειμένου να αξιολογηθεί μια συμπεριφορά ως προβληματική.
Δύο από αυτά που κρίνουμε και βασικά, είναι τα εξής:
1.Η συμπεριφορά ενός παιδιού, είναι προβληματική, όταν καθίσταται επικίνδυνη για τη σωματική ακεραιότητα του ιδίου αλλά και των άλλων παιδιών, με τα οποία συναναστρέφεται ανεξάρτητα από την πρόθεσή του . Και τονίζουμε την πρόθεση, γιατί για παράδειγμα, ένα υπερκινητικό παιδί που εξαιτίας της αδεξιότητάς του και της βιασύνης του, μπορεί να τραυματίσει ή να τραυματιστεί , δεν έχει καμία κακή πρόθεση.
2. Προβληματική επίσης,χαρακτηρίζεται μια συμπεριφορά όταν εμποδίζει τη μάθηση. π.χ. ο Δημητράκης έχει εκδηλώσει προβληματική συμπεριφορά (λεκτικά ξεσπάσματα, επιθετικότητα,υπερκινητικότητα, διάσπαση) και αυτό έχει ως αποτέλεσμα οι συμμαθητές του να τον απομονώνουν , να τον απορρίπτουν και να μη συνεργάζονται μαζί του. Έτσι ο Δημητράκης δεν αξιοποιεί τις ευκαιρίες για μάθηση και κοινωνικοποίηση με αποτέλεσμα να δημιουργούνται μαθησιακά κενά που βέβαια συσσωρεύονται. Αλυσιδωτά λοιπόν ,τροφοδοτείται η αδιαφορία του Δημητράκη και τα κίνητρα συμμετοχής στο μάθημα εξασθενούν μέρα με τη μέρα. Και βέβαια πολλές φορές συμβαίνει σε τέτοιες περιπτώσεις απόρριψης και απομόνωσης το παιδί να αναπτύσσει άμυνες με τον τρόπο που μέχρι τώρα γνωρίζει και να γίνεται διπλά επιθετικό.
Η τιμωρία του παιδιού με βια και ξύλο είναι απαγορευτική και επικίνδυνη – Τι εναλλακτικές υπάρχουν;
Προσεγγίζουμε λοιπόν την προβληματική συμπεριφορά παρατηρώντας τις συνθήκες κάτω από τις οποίες εκδηλώνεται, για να κατανοήσουμε έτσι το σχήμα:
”Ερέθισμα-Αντίδραση-Αποτέλεσμα”
Ας πούμε πως το παιδί σηκώνεται διαρκώς από την καρέκλα του γιατί δεν μπορεί να λύσει τις ασκήσεις του επειδή του φαίνονται δύσκολες. Ζητά, λοιπόν, βοήθεια είτε από τους γονείς στο σπίτι , είτε από τους συμμαθητές του στην τάξη, πηγαίνοντας από θρανίο σε θρανίο.
Εφόσον παρατηρήσουμε πως το ερέθισμα που προκαλεί όλο αυτό, είναι οι πολλές και δύσκολες ασκήσεις, θα πρέπει να συνεργαστούμε γονείς και εκπαιδευτικοί και έτσι οι ασκήσεις να λιγοστέψουν και να γίνουν πιο απλές για τον συγκεκριμένο μαθητή ώστε το άγχος του παιδιού να λιγοστέψει και να τις εκτελεί πιο εύκολα.
Επίσης εδώ, βοηθά μια θετική διατύπωση κανόνων , όπως:
”Συγκεντρώνομαι στις εργασίες για να τελειώσω σύντομα.”
Και βέβαια η ανταμοιβή με θετικά σχόλια ως προς την εφαρμογή , διευκολύνει την αντιμετώπιση των προβλημάτων συμπεριφοράς.
Όταν και οι γονείς και οι εκπαιδευτικοί προσφέρουν ενίσχυση-ανταμοιβή (χαμόγελο,έπαινος,αστεράκι) συστηματικά, το παιδί καταλαβαίνει πως δεν περνάει αδιάφορα η εφαρμογή του σωστού κανόνα και όλοι από κοινού επιμένουν σ΄αυτήν.
Όμως τι κάνουμε όταν βρισκόμαστε μπροστά σε εκρήξεις θυμού ή σε λεκτικά ξεσπάσματα;
ΑΛΛΑΖΟΥΜΕ ΤΑ ΜΗΝΥΜΑΤΑ
Μια πρώτη λύση είναι να αλλάξουμε τα μηνύματα στον εγκέφαλο του θυμωμένου παιδιού μας. Πώς;
”Κι εδώ θα θυμηθώ το μικρό Στέλιο με στοιχεία αυτισμού που συνοδεύονταν από ανεξέλεγκτες εκρήξεις θυμού.
Σε μια από αυτές , που έγινε την ώρα του διαλείμματος, έτυχε να είμαι μπροστά καθώς είχα εφημερία στο προαύλιο του σχολείου. Ο Στέλιος κλοτσούσε με μανία τους κάδους, έφτυνε παντού έβριζε και κινδύνευε να τραυματίσει και να αυτοτραυματιστεί. Έδειχνε να μην ακούει κανέναν και τίποτα.
Τον πλησίασα και τον έπιασα απαλά από το χέρι.Του ζήτησα να μου πεί τι έχει συμβεί ενώ ταυτόχρονα κατευθυνόμαστε προς το κυλικείο του σχολείου. Ζήτησα να μου δώσουν μία τσιχλόφουσκα, από εκείνες που τρώγαμε όταν είμαστε παιδιά και ….μας έκαναν να νιώθουμε καλά. Την έδωσα στο Στέλιο, ο οποίος ακόμα φώναζε και …έβριζε. Την πήρε θυμωμένος και την έβαλε στο στόμα. Αυτό ήταν. Κάθισε στα σκαλοπάτια ,μάσαγε την τσίχλα και κοιτούσε πέρα….Τα μηνύματα είχαν αλλάξει ,μόνο από τη γεύση και ο Στέλιος είχε γλιτώσει από το θυμό του.
”Ξέρεις, με πείραξε ο Βασίλης ”, μου είπε, μετά από λίγο.
Ήταν πολύ σημαντικό, λοιπόν, το ότι με έναν ήρεμο τρόπο απομακρύνθηκε από το χώρο και καθάρισε το μυαλό του, σε σημείο που ένιωσε την ανάγκη να απολογηθεί και να δικαιολογηθεί για την άσχημη συμπεριφορά.Άρα όταν ηρέμησε αναγνώρισε το πρόβλημα και γιατί όχι και την αιτία του. (Άλλη φορά, έβρεξα το χέρι μου με νερό, και του δρόσισα το κατακόκκινο από το θυμό πρόσωπο και άλλη φορά τον πήρα και ζωγραφίσαμε μαζί ό,τι εκείνος ζήτησε επάνω στο θυμό του π.χ. μία τίγρη. Διοχετεύαμε, δηλαδή, το θυμό αλλού.)
Φυσικές και Λογικές Συνέπειες Vs. Τιμωρία και επιβράβευση
ΑΠΟΣΒΕΣΗ
Σε άλλες περιπτώσεις , που δε χαρακτηρίζονται επικίνδυνες, μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε την τεχνική της απόσβεσης που σημαίνει πως προσπαθούμε να είμαστε ψύχραιμοι και να μη δίνουμε σημασία την ώρα που λέγεται ή γίνεται κάτι άσχημο . Όταν το παιδί αντιλαμβάνεται ότι δεν αποκτά την προσοχή,συνήθως και σταδιακά, μειώνει την ανεπιθύμητη συμπεριφορά.
ΚΑΘΡΕΦΤΙΣΜΑ
Σημαντικό είναι και το καθρέφτισμα.Με αυτήν την τεχνική προσπαθούμε να κατανοήσουμε τα συναισθήματα ή το πραγματικό μήνυμα που εκφράζει το παιδί επαναλαμβάνοντας τις φράσεις του, ώστε εκείνος να το ξανασκεφτεί και να το επαληθεύσει ή να το διαψεύσει. Δηλαδή αναπαράγουμε τα λόγια του παιδιού με ακρίβεια. Έτσι,”στεκόμαστε”σε αυτά που το παιδί διηγείται και τον παρακινούμε να επεξεργαστεί πιο βαθιά τα λόγια του.
Ακολουθεί ένα παράδειγμα καθρεφτίσματος:
Παιδί: «Αυτό το σχολείο δεν μου αρέσει καθόλου.»
Μητέρα:«Δεν σου αρέσει καθόλου.»
Παιδί: «Ναι, γιατί όλα τα άλλα παιδιά με κοροιδεύουν.»
Είναι σημαντικό να τονίσουμε ότι η χρήση του καθρεφτίσματος, όπως και η χρήση κάθε τεχνικής άλλωστε, βασίζεται στην κρίση μας να παρεμβαίνουμε επιλεκτικά σε σημεία, ώστε το παιδί να περιγράψει πιο διεξοδικά τις σκέψεις και τα συναισθήματά του. Το πλεονέκτημα είναι ότι δίνει την ευκαιρία στο παιδί να αναπτύξει πιο αναλυτικά τις σκέψεις και τα συναισθήματά του.
ΑΝΤΑΝΑΚΛΑΣΗ
Τέλος αναφέρεται ως τεχνική και η αντανάκλαση όπου παρατηρούμε προσεκτικά το παιδί και διαμορφώνουμε την απάντησή μας ανάλογα με το συναίσθημα που εκείνο εκφράζει . Το ουσιαστικό χαρακτηριστικό αυτής της δεξιότητας είναι να δίνεται προσοχή στο συναισθηματικό μέρος του μηνύματος που διατυπώνει το παιδί.
Στο ακόλουθο παράδειγμα η δασκάλα αντανακλά το συναίσθημα του μαθητή .
Μαθητής:«Ο Bασίλης με χτυπάει και με κοροϊδεύει συνέχεια στο διάλειμμα!» Δασκάλα: «Φαίνεται πως αυτό σε πληγώνει πολύ.»
Ένα άλλο σημαντικό στοιχείο στην αντανάκλαση είναι η ακριβής αναγνώριση των συναισθημάτων από τη δασκάλα ή τη μητέρα.
Πάντως, όπως και να έχει οι τεχνικές αντιμετώπισης εφαρμόζονται σύμφωνα με τη διακριτική ευχέρεια που πρέπει να διαθέτουμε και ως γονείς και ως εκπαιδευτικοί,όχι μόνο γιατί κάποτε σπουδάσαμε είτε θεωρητικά είτε εμπειρικά αυτές τις τεχνικές, μα γιατί… πάντα θα τις υπαγορεύει η Αγάπη προς το παιδί.
Πηγή: dafnoula.com
Το διαβάσαμε στο faysbook.gr
