1 στα 8 κορίτσια και 1 στα 10 αγόρια μπορεί να είναι θύμα σεξουαλικής κακοποίησης πριν την ενηλικίωση τους!

Το φαινόμενο του εκφοβισμού μεταξύ των παιδιών δεν είναι κάτι καινούριο.Είναι τόσο παλιό όσο και το οργανωμένο εκπαιδευτικό σύστημα. Ωστόσο, εκείνο που το διαφοροποιεί με το παρελθόν αφορά τόσο τα ποιοτικά όσο και τα ποσοτικά του χαρακτηριστικά.

Πιο συγκεκριμένα, η ειδοποιός διαφορά με το παρελθόν επικεντρώνεται στην συχνότητα και στην  ένταση με την οποία εμφανίζεται καθώς επίσης στις μορφές που λαμβάνει.Επιπλέον, ένα άλλο σημείο που το διαφοροποιεί με το παρελθόν είναι το γεγονός πως εμείς, ως κοινωνία πλέον και ως άτομα, είμαστε πιο ευαίσθητοι απέναντι σε αυτό το θέμα, εξαιτίας των τραγικών συνεπειών, που όλοι μας, άλλοτε περισσότερο άλλοτε λιγότερο, έχουμε παρακολουθήσει τα τελευταία χρόνια, με πρόσφατο το σοβαρότατο περιστατικό της σεξουαλικής κακοποίησης ανηλίκου, που έλαβε χώρα στο Βόλο.

Η σεξουαλική κακοποίηση ανηλίκων είναι ένα παγκόσμιο φαινόμενο που πάνω από το 85% των δραστών είναι άτομα οικεία προς τα παιδιά.Είναι χαρακτηριστικό πως όσο κατεβαίνουν οι ηλικιακές ομάδες το παραπάνω ποσοστό ξεπερνάει το 95%.

Σύμφωνα με τον D.Finkelhor (1997), 1 στα 8 κορίτσια και 1 στα 10 αγόρια μπορεί να είναι θύμα σεξουαλικής κακοποίησης πριν την ενηλικίωση τους. Είναι δύσκολο να καταγραφεί στο μέγεθός του το συγκεκριμένο πρόβλημα και αυτό σχετίζεται, κυρίως, με την ειδική θυματοποίηση (ανήλικοι), τις συνθήκες διάπραξης και τις πολύ προβληματικές οικογένειες που εμφανίζεται. Ο πραγματικός αριθμός των περιστατικών σεξουαλικής κακοποίησης είναι, πράγματι, πολύ δύσκολο να υπολογιστεί, καθώς τόσο η ντροπή όσο και ο φόβος εμποδίζει τα παιδιά να μιλήσουν.

Αυτό που σοκάρει, περισσότερο, την Ελληνική, και όχι μόνο, κοινωνία, είναι το γεγονός ότι μια τέτοια επονείδιστη κακοποιητική πράξη πραγματώνεται από ανήλικα, εξίσου, άτομα. Καταρχήν και καταρχάς, ουσιαστική και συστηματική βοήθεια χρειάζονται και οι δύο εμπλεκόμενες πλευρές (θύτης και θύμα).

Δε μπορούμε να οδηγηθούμε στην  πρόληψη και αποφυγή τέτοιων, πραγματικά, δυσάρεστων και αποτρόπαιων πράξεων με το να στοχοποιηθεί, απλά, ο θύτης και να λάβει την όποια παραδειγματική τιμωρία.

Οι παράγοντες κινδύνου για την εκδήλωση τέτοιων σοβαρών, παραβατικών συμπεριφορών εκ μέρους των ανηλίκων είναιείτε ο τύπος της οικογένειας, που μπορεί να θεωρηθεί ως εκκολαπτήριο παραβατικής συμπεριφοράς, και αναφερόμαστε στον τύπο εκείνο, στον οποίο επικρατεί η νοοτροπία του «όλα επιτρέπονται», όταν δηλαδή η πειθαρχία είναι ιδιαίτερα χαλαρή ή ανύπαρκτη είτε το μοντέλο της πολύ αυστηρής οικογένειας , το οποίο και αυτό με την σειρά του, επιφέρει τα ίδια αποτελέσματα, διαμέσου άλλης οδού. Στην περίπτωση αυτής της οικογένειας, οι γονείς θέτουν σιδηρούς κανόνες πειθαρχίας, τους οποίους και επιβάλλουν με αυστηρές ποινές και στις οποίες η σωματική τιμωρία και η έντονη βία (οποιασδήποτε μορφής-λεκτικής, σωματικής, σεξουαλικής) που υφίστανται τα παιδιά δύναται να προκαλέσει ανταποδοτική επιθετικότητα στο πλαίσιο του σχολείου. Παιδιά 11χρονα, λοιπόν, (για να συσχετίσουμε το παρόν  άρθρο με το πρόσφατο τραγικό γεγονός στο Βόλο) τα οποία μεγαλώνουν σε υγιή και ισορροπημένα οικογενειακά περιβάλλοντα είναι πραγματικά απίθανο να προβούν σε τέτοιες παραβατικές συμπεριφορές.

Από την άλλη επειδή το προφίλ των θυμάτων (της όποιας εκφοβιστικής ή/και κακοποιητικής συμπεριφοράς) περιλαμβάνει άτομα ντροπαλά, συνεσταλμένα, πολύ ευαίσθητα, ήσυχα, με πολλές ανασφάλειες, μοναχικά, με λίγους φίλους (υπολείπονται εν ολίγοις ως προς τις κοινωνικές τους δεξιότητες), οι γονείς είναι καλό και απαραίτητο να εκπαιδεύουν τους ανηλίκους αυτούς, από πολύ μικρές ηλικίες, να σέβονται το σώμα τους, να το προφυλάσσουν κατά συνέπεια και να λένε όχι σε κάτι που δεν τους κάνει να νιώθουν ευχάριστα.

Η σεξουαλική διαπαιδαγώγηση, λοιπόν, είναι ένα καίριο θέμα που πρέπει να το προσεγγίσουμε με σοβαρότητα και χωρίς προκαταλήψεις γιατί αφορά σε μια σειρά από προβληματικές καταστάσεις, που σχετίζονται με την σωματική και την ψυχική υγεία. Δε χρειάζεται να είσαι ειδικός ψυχικής υγείας για να μιλήσεις γι αυτά τα θέματα με το παιδί σου. Αντιθέτως, ο βασικός παίκτης σε αυτό το σκάκι είναι ο γονιός, στην σχέση ασφάλειας που έχει αναπτύξει με το παιδί του. Το βασικό και κομβικό όφελος της σεξουαλικής  διαπαιδαγώγησης είναι πως συνιστά πολέμιο της σεξουαλικής κακοποίησης και αποπλάνησης.

Με δεδομένη, ωστόσο, τη δυσκολία καταγγελίας ενός περιστατικού σεξουαλικής βίας από το παιδί-θύμα, κρίνεται απαραίτητο, τόσο για τους ειδικούς στις υπηρεσίες υγείας, που έρχονται σε επαφή με τα παιδιά όσο και για τους ίδιους τους γονείς ή και δασκάλους, η δυνατότητα αναγνώρισης ενδείξεων σεξουαλικής κακοποίησης. Συμπεριφορές που καλό είναι να μας κινητοποιούν είναι οι εξής: οποιεσδήποτε διαφορές στην συμπεριφορά όπως απώλεια όρεξης, εφιάλτες, αϋπνία, οπισθοδρόμηση σε νηπιακή συμπεριφορά όπως ενούρηση, θηλασμός αντίχειρα, πλήρης αποχή από τις συνήθεις δραστηριότητες, το παιδί ζωγραφίζει παραστάσεις σεξουαλικών πράξεων, παρουσιάζει ξαφνικό και χωρίς εμφανή λόγο, φόβο ή άρνηση να συναντήσει κάποιους συγκεκριμένους ανθρώπους, φόβος ή έντονο αίσθημα εγκατάλειψης ή παραμέλησης, ασυνήθεις σεξουαλικές γνώσεις ή συμπεριφορά ασυμβίβαστη προς την ηλικία και την ανάπτυξη, απροθυμία αλλαγής ρούχων για τη φυσική αγωγή ή πλυσίματος μπροστά σε συνομηλίκους, δυσκολία συγκέντρωσης στο σχολείο και φυσικά, σε ότι αφορά σε φυσικές ενδείξεις, εδώ περιλαμβάνονται αιματώματα, δαγκωνιές, μώλωπες σε στήθος, στα οπίσθια, στους εσωτερικούς μηρούς ή στα γεννητικά όργανα, εξωτερική αιμορραγία των γεννητικών οργάνων, κολπικών ή πρωκτικών περιοχών, πρήξιμο, πόνος, φαγούρα ή εκδορές σε κολπικές ή πρωκτικές περιοχές, γεννητικά υγρά, κηλίδες ή αίμα στα εσώρουχα ή σχισμένα εσώρουχα, δυσκολία στο βάδισμα ή στο κάθισμα, υποτροπιάζουσες ουρολοιμώξεις, πόνος κατά την ούρηση, εμφάνιση αφροδίσιου νοσήματος, κ.α.

Επιλογικά, μόνο συλλογικά μπορούμε να αντιμετωπίσουμε αυτή τη μορφή βίας… γονείς από τη μια και εκπαιδευτικοί από την άλλη… Πρέπει και οφείλουμε να είμαστε σύμμαχοι και συνοδοιπόροι σε αυτόν το αγώνα για μια καλύτερη και ασφαλέστερη ζωή, που είμαστε υποχρεωμένοι να προσφέρουμε στα παιδιά μας…

Εμείς είμαστε υπεύθυνοι γι αυτά τα παιδιά, δικές μας συμπεριφορές και συνήθειες αναπαράγουν στα πλαίσια της μιμητικής μάθησης. Οι εκπαιδευτικοί, πιο συγκεκριμένα, να αυξήσουν την επίβλεψη στον σχολικό χώρο, να επιδιώκουν συνεργασία με τους γονείς, να συζητούν μέσα στην σχολική τάξη για τον ορισμό του εκφοβισμού και της βιαιότητας, για τις επιπτώσεις, να ενημερώνουν ότι η βία δεν είναι αποδεκτή στο σχολείο, να ενθαρρύνουν τα παιδιά να συζητήσουν για τα συναισθήματα τους, είτε είναι φόβος είτε θυμός και να τα διδάξουν τρόπους/εναλλακτικές για το πώς θα τα εκφράζουν υγιώς. Οι γονείς από την άλλη, να ρίξουμε όλο το βάρος στη δημιουργία μιας ουσιαστικής σχέσης με τα παιδιά μας και να μη λησμονούμε πως η ειλικρίνεια είναι το μεγάλο μας όπλο.