«Μια φορά καισαρική, πάντα καισαρική», διατυπώθηκε για πρώτη φορά το 1916 από την Ένωση Μαιευτήρων & Γυναικολόγων της Νέας Υόρκης και έκτοτε καθόρισε τις μαιευτικές πρακτικές για τα επόμενα 50 – 60 χρόνια. Σήμερα η άποψη αυτή τείνει να αναθεωρηθεί, διότι τα στοιχεία δείχνουν πως υπό προϋποθέσεις ο φυσιολογικός τοκετός μετά από καισαρική τομή είναι ασφαλής διαδικασία.
Γιατί ενδείκνυται ο φυσιολογικός τοκετός μετά από καισαρική τομή;
Ένας επιτυχημένος κολπικός τοκετός μετά από καισαρική τομή είναι επωφελής για τη γυναίκα, καθότι ο χρόνος ανάρρωσης μετά από έναν κολπικό τοκετό είναι βραχύτερος από αυτόν μετά από μία καισαρική τομή.
Επίσης κάθε νέα καισαρική τομή γίνεται τεχνικά πιο περίπλοκη από την προηγούμενη. Αντίθετα, ένας επιτυχημένος κολπικό τοκετός μετά από καισαρική τομή, αυξάνει τις πιθανότητες επιτυχίας για κολπικό τοκετό στις κυήσεις, που θα ακολουθήσουν.
Υπάρχουν κίνδυνοι;
Φυσικά, τα πλεονεκτήματα του κολπικού τοκετού θα πρέπει να αντιπαραβληθούν με τους κινδύνους, που ενέχονται, αφενός και με τις πιθανότητες επιτυχίας αφετέρου.
Ο βασικός κίνδυνος στον κολπικό τοκετό μετά από καισαρική τομή είναι η αυξημένη πιθανότητα ρήξης της μήτρας. Η μήτρα είναι κατά βάση ένας ασκός, του οποίου τα τοιχώματα αποτελούνται κυρίως από μυϊκό ιστό. Κατά τη διάρκεια του τοκετού τα τοιχώματά της συσπώνται με μεγάλη ένταση. Έτσι, μια μήτρα, η οποία έχει «υποστεί» τη διαδικασία προηγούμενης καισαρικής τομής, είναι πιθανό στο σημείο της παλαιάς τομής να εμφανίζει μειωμένη αντοχή. Επομένως οι πιθανότητες οι ισχυρές συσπάσεις του τοκετού να προκαλέσουν ρήξη του μητρικού τοιχώματος στο σημείο της παλαιάς τομής είναι θεωρητικά αυξημένες. Οι πιθανότητες αυτές είναι πιο αυξημένες αν η γυναίκα έχει υποβληθεί σε πλέον της μίας καισαρικής τομής.
Ο κολπικός τοκετός μετά από καισαρική τομή αντενδείκνυται και σε γυναίκες, από την μήτρα των οποίων έχουν αφαιρεθεί ινομυώματα, τα οποία διέτρεχαν όλο το πάχος του τοιχώματος της μήτρας και έφθαναν μέχρι την κοιλότητα της μήτρας.
Η ενδεχόμενη ρήξη της μήτρας κατά τη διάρκεια του τοκετού μετά από καισαρική τομή καθιστούν αναγκαίο η διαδικασία αυτή να εξελιχθεί στα πλαίσια μίας πλήρους εξοπλισμένης και στελεχωμένης νοσοκομειακής δομής, η οποία θα είναι σε θέση να ανταπεξέλθει στις δυσκολίες, που μπορεί να ανακύψουν.
Η ρήξη μήτρας δεν είναι πάντα εύκολο να αναγνωριστεί κατά τη διάρκεια του τοκετού μετά από καισαρική τομή. Η έγκαιρη διάγνωση της επιπλοκής αυτής είναι όμως σημαντική, ώστε να αποτραπούν ενδεχόμενες δυσάρεστες συνέπειες τόσο για τη μητέρα, όσο και για το μωρό. Για το λόγο αυτόν η έγκυος καθώς και το μωρό είναι απαραίτητο να βρίσκονται υπό στενή παρακολούθηση κατά τη διάρκεια του τοκετού, ώστε να αυξηθούν οι πιθανότητες να αναγνωριστούν τα πρώιμα σημεία ρήξης της μήτρας και η επέμβαση να γίνει άμεσα.
Ποιοι παράγοντες επηρεάζουν θετικά και ποιοι αρνητικά;
Το ποσοστό επιτυχίας κολπικού τοκετού μετά από καισαρική κυμαίνεται σήμερα μεταξύ του 70% και 75%. Υπάρχουν κάποιοι παράγοντες, που επηρεάζουν με ευνοϊκό τρόπο τις πιθανότητες αυτές, ενώ άλλοι παράγοντες τις επηρεάζουν δυσμενώς.
Οι πιθανότητες επιτυχίας αυξάνονται, όταν η γυναίκα έχει στο ιστορικό της τουλάχιστον έναν κολπικό τοκετό σε προηγούμενη κύηση. Επίσης οι πιθανότητες επιτυχίας του κολπικού τοκετού μετά από καισαρική τομή αυξάνονται και όταν ο τοκετός ξεκινήσει αυτόματα.
Μια άλλη συνθήκη, που ευνοεί την εξέλιξη του κολπικού τοκετού μετά από καισαρική τομή είναι η επαρκής ωρίμανση του τραχήλου της μήτρας κατά την έναρξη του τοκετού. Ο τράχηλος είναι η δίοδος, από την οποία θα διέλθει το νεογνό κατά τον τοκετό και ως ωρίμανσή του ορίζουμε το βαθμό ετοιμότητάς του προκειμένου να επιτρέψει τη δίοδο αυτή. Όσο πιο έτοιμος είναι ο τράχηλος στην έναρξη του τοκετού, τόσο πιο πολλές είναι οι πιθανότητες να επιτύχει η προσπάθεια κολπικού τοκετού.
Υπάρχουν όμως και συνθήκες, οι οποίες μειώνουν τις πιθανότητες επιτυχίας του κολπικού τοκετού μετά από καισαρική τομή, όπως η αποτυχημένη προσπάθεια για φυσιολογικό τοκετό σε προηγούμενη εγκυμοσύνη. Επίσης οι πιθανότητες επιτυχίας μειώνονται, όταν η μητέρα είναι παχύσαρκη ή έχει παρουσιάσει διαβήτη κύησης καθώς και όταν το μωρό έχει εκτιμώμενο βάρος λίγο πριν τον τοκετό μεγαλύτερο των τεσσάρων κιλών. Τέλος επιδρά αρνητικά στις πιθανότητες επιτυχίας του κολπικού τοκετού μετά από την καισαρική τομή η ηλικία της μητέρας μεγαλύτερη από τα 40 έτη, αλλά και η παράταση της εγκυμοσύνης πέραν των 40 εβδομάδων.
Υπάρχουν και άλλοι ανασταλτικοί παράγοντες, όπως η εμφάνιση έρπητος των γεννητικών οργάνων ή ο πρόδρομος πλακούντας.
Για μια γυναίκα που κυοφορεί δίδυμα και έχει ήδη υποβληθεί σε προηγούμενη καισαρική τομή, ισχύουν όσον αφορά τον κολπικό τοκετό οι ίδιες προϋποθέσεις, που ισχύουν και σε μία γυναίκα, που κυοφορεί δίδυμα και δεν έχει υποβληθεί προηγούμενη καισαρική τομή. Η επισκληρίδιος αναισθησία μπορεί να χορηγηθεί και σε μία γυναίκα, η οποία βρίσκεται στη διαδικασία του κολπικού τοκετού, ενώ έχει ήδη στο ιστορικό της τοκετό με καισαρική τομή.
Ο κολπικός τοκετός λοιπόν μετά από καισαρική τομή είναι μία ασφαλής διαδικασία, η οποία μπορεί να ωφελήσει τη γυναίκα, αλλά και να δώσει την ευκαιρία και στο σύντροφό της να μοιραστεί μαζί της τη συναρπαστική εμπειρία του τοκετού, αρκεί βέβαια η διαδικασία αυτή να πραγματοποιηθεί στο ασφαλές περιβάλλον μιας κατάλληλα εξοπλισμένης νοσοκομειακής δομής και υπό την παρακολούθηση άρτια εκπαιδευμένου μαιευτήρα, ο οποίος θα επικουρείται από έμπειρο νοσηλευτικό προσωπικό.
Αληθινή ιστορία! Μία μαμά εξομολογείται πώς γέννησε φυσιολογικά μετά από καισαρική (Vbac)!
