Διαταραχές επικοινωνίας στο παιδί – Τι πρέπει να κάνετε!

Διαταραχές επικοινωνίας στο παιδί – Τι πρέπει να κάνετε!

Η λογοπεδικός Χαρά Καραμήτσου εξηγεί πώς μπορούμε να βοηθήσουμε τα παιδιά μας από μικρή ηλικία να μάθουν να προσεγγίζουν άτομα που αντιμετωπίζουν τέτοια προβλήματα, στο πλαίσιο μιας ισότιμης αντιμετώπισης και μιας αξιοπρεπούς στάσης

Το να επικοινωνούμε με τον κοινωνικό μας περίγυρο προϋποθέτει ανεπτυγμένες τακτικές και προσεγγίσεις. Στην επι­κοινωνία με τα παιδιά μας αυτές οι τακτικές πρέπει να είναι ακό­μη πιο ανεπτυγμένες. Τι γίνεται όμως όταν στον οικογενεια­κό μας κύκλο ή σε μια κοινωνική μας στιγμή θέλουμε ή και οφείλουμε κάποιες φορές να επικοινωνήσουμε με ενήλικα άτομα με περιορισμένες επικοινωνιακές δυνατότητες; Κατα­στροφή; Αρνητικά συναισθήματα; Οίκτος; Υπερβολικός θαυμασμός; Και πώς μπορούμε να βοηθήσουμε  τα παιδιά μας από μικρή ηλικία να μάθουν να προσεγγίζουν αυτά τα άτομα στο πλαίσιο μιας ισότιμης αντιμετώπισης και αξιοπρεπούς στάσης;  Αυτό είναι εφικτό μόνο μέσα από μια ουσιαστική επικοινωνία γεμάτη μηνύμα­τα ανθρωπιάς και σεβασμού.

Πώς επικοινωνούμε με κωφά άτομα 

– Να σεβόμαστε την ελληνική νοηματική γλώσσα. Είναι η επίσημη γλώσσα των κωφών.
– Πρέπει να περιμένουμε μέχρι να βρεθούμε ακριβώς μπροστά από τον/τη συνομιλητή/τριά μας ώστε να μας βλέπει.
– Πολλοί από τους κωφούς φοράνε ακουστικά. Λειτουργούν; Τα φοράνε την ώρα που θέλουμε ή θέλουν να επικοινωνήσουν μαζί μας;
– Να περιμένουμε μέχρι ο συνομιλητής μας είναι σίγουρο ότι μας προσέχει. Μην ξεχνάμε ότι είναι δυσκολότερο γι’ αυτόν. Να του δίνουμε προτεραιότητα, λοιπόν!
– Να τον/την κοιτάμε στα μάτια – εί­ναι σημαντικό για ένα άτομο που δυ­σκολεύεται να συλλάβει αυτά που θέ­λουμε να πούμε.
– Να μην επικοινωνούμε με ένα άτομο που δεν ακούει αν την ίδια στιγμή τρώμε ή καπνίζουμε ή έχουμε το χέρι μας μπροστά από το στόμα μας. Κάνουμε έτσι την κατα­νόηση πιο δύσκολη.
– Αν ένα άτομο που ακούει κανονι­κά κάποια στιγμή κουράζεται, ας φα­νταστούμε ένα άτομο που έχει έλλει­ψη ακοής. Να ξέρουμε ότι τα άτομα αυτά καταβάλλουν υπερπροσπάθεια για να μας κατα­λάβουν.
– Να προσπαθούμε να επικοινωνού­με σε περιβάλλον χωρίς εξωγενείς θορύβους.
– Να μη φωνάζουμε. Να μιλάμε κα­νονικά.
– Πρέπει να βλέπουν τα πρόσωπό μας, τις εκφράσεις και τα χείλια μας καθώς μιλάμε. Γι’ αυτό ας καθίσουμε εμείς απέναντι στο ανοιχτό παράθυρο ή στο έντονο φως ώστε να διευκολύ­νουμε την κατάσταση.
– Να μην πλατειάζουμε. Αντιθέτως, να χρησιμοποιούμε σύντομες και ξεκάθαρες προτάσεις. Κι αν χρειαστεί, να τις γράφουμε.

Επικοινωνία με άτομα που έχουν προβλήματα ακοής

– Να ελέγχουμε τα ακουστικά σε τακτά διαστήματα αλλά και τις κατάλληλες μπαταρίες.
– Να είμαστε υπομονετικοί και να διαθέτουμε ώρα για την επικοινωνία μας.
– Αν χρειαστεί, γράφουμε σε ένα χαρτί αυτό που θέλουμε να πούμε.
– Παίρνουμε μια εικόνα ή ένα αντι­κείμενο, αν αυτό μας διευκολύνει, για να περάσουμε το μήνυμα που θέλου­με.
– Το πιο σημαντικό είναι να είμαστε ακριβείς στο τι λέμε ή ζητάμε.
– Μην υποτιμούμε τη γλώσσα του σώματος. Να μην ξεχνάμε ότι τα νοή­ματα και οι χειρονομίες μάς έβγαλαν πολλές φορές από μια δύσκολη επικοινωνιακή κατάσταση.

Επικοινωνία με άτομα που πάσχουν από Αλτσχάιμερ

– Να μην αντιμετωπίζουμε τον συνομιλητή μας σαν κάτι διαφορετικό.
– Πάντα να πλησιάζουμε το άτομο με Αλτσχάιμερ από μπροστά ώστε να μας βλέπει.
– Να βεβαιωθούμε ότι τόσο η όραση όσο και η ακοή του δεν έχουν εκπέσει. Ελέγχουμε γυαλιά και ακουστικά.
– Να μη φωνάζουμε και να διασφαλίζουμε ότι μας προσέχει πριν μιλήσουμε.
– Να σεβόμαστε τον χώρο του, δη­λαδή να μην το πλησιάζουμε πέρα από το φυσιολογικό, στην προσπάθειά μας να επικοινωνήσουμε μαζί του.
– Να μην επικοινωνούμε μαζί του σε τεράστια δωμάτια όπου «χάνεται». Να τον/την παρακολουθούμε με ενδιαφέρον και με ευχάριστη διάθεση κατά τη συζήτηση.
– Χρησιμοποιούμε εναλλακτικούς τρόπους επικοινωνίας. Τα νεύματα, οι χειρονομίες κ.λπ. θα βοηθήσουν να καταλαβαίνει καλύτερα.
– Αν περπατάμε μαζί του, να φροντίζουμε να περπατάμε δίπλα του όταν μιλάμε – ούτε μπροστά, ούτε πίσω.
– Να μιλάμε ήρεμα και αργά.
– Να κάνουμε μία ερώτηση τη φορά, όχι πολλές μαζί.
– Να επαναλαμβάνουμε τις λέξεις-κλειδιά του νοήματός μας.
– Χρησιμοποιούμε βοηθήματα για να ενισχύσουμε τη μνήμη του και να αποφύγουμε τυχόν σύγχυση. Τοποθετούμε ετικέτες με διάφορους χρωματιστούς μαρκαδόρους για να σηματοδοτήσουμε με λέξεις ή/και εικόνες τους χώρους που χρησιμοποιεί συχνά, τα αντικείμενα, τις φωτογραφίες των οικείων του κ.λπ.

Είμαι μαμά και κάτι ξέρω και εγώ….

Επικοινωνία με αφασικούς (γλωσσική διαταραχή μετά από εγκεφαλικό επεισόδιο – κρανιοεγκεφαλική κάκωση)

– Δεν ξεχνάμε ότι είναι ενήλικας και τον αντιμετωπίζουμε ανάλογα.
– Μπορεί να κατανοεί περισσότερα απ’ όσα νομίζουμε.
– Να μιλάμε για συγκεκριμένα πράγμα­τα και όχι αφηρημένα.
– Να προτείνουμε εναλλακτικές λέξεις όταν δυσκολεύεται να εκφραστεί.
– Να περιορίζουμε τους γύρω θορύβους όταν μιλάμε.
– Οταν μιλάμε, ταυτόχρονα δείχνουμε με τα χέρια μας αυτό που θέλουμε να πούμε.
– Να είμαστε υπομονετικοί. Κάποιοι από τους αφασικούς είναι σε θέση να καταλάβουν τι τους λέμε, αλλά κάποιοι άλλοι όχι.
– Να μην ξεχνάμε ότι η αφασία σημαί­νει ολική ή μερική απώλεια της δυνατότητας χρήσης ή κατανόησης των λέξεων.
– Να αφήνουμε τον συνομιλητή μας με υπομονή να ολοκληρώνει τα νοή­ματα που θέλει να πει.
– Να επιβραβεύουμε τις προσπάθειές του.
– Να χρησιμοποιούμε χειρονομίες και τη γλώσσα του σώματος.
– Να μη διστάζουμε να δείξουμε ότι δεν καταλάβαμε τι θέλει να μας πει.
– Να μην επιμένουμε όταν δυσκολεύ­εται έντονα είτε να καταλάβει, είτε να μιλήσει.

Επικοινωνία με άτομα με προβλήματα όρασης

– Αν το άτομο είναι σε ξένο για εκείνο χώρο, να του τον περιγράψουμε, να του πούμε ποιοι άλλοι είναι εκεί και τι διαδραματίζεται σε αυτό τον χώρο. Να του πούμε ποιοι φεύγουν, ποιοι έρχονται και κυρίως να τον/την ενημερώσουμε αν εμείς έχουμε σκοπό να φύγουμε. Είναι δυσάρεστο να διαπιστώσει ότι μιλάει μόνο του.
– Αν θέλουμε να προχωρήσουμε μαζί με το άτομο που αντιμετωπίζει προβλήματα δράσης, να μη διστάσουμε να του προσφέρουμε τον αγκώνα μας και να μας πει το ίδιο τον τρόπο που θέλει να το συνοδεύσουμε.
– Πάντα να ρωτάμε πώς μπορούμε να βοηθήσουμε, π.χ. να διαβάσουμε το πρόγραμμα της συναυλίας ή τον κατάλογο του εστιατορίου. Οι πληροφορίες μας είναι η χαμένη του όραση.
– Να μη διστάσουμε να ακουμπήσουμε τον συνομιλητή μας ή να αφήσουμε να μας ακουμπήσει: κάτι τέτοιο τον βοηθά να κατανοήσει ότι επικοινωνούμε μαζί του.
– Αν ο συνομιλητής μας δεν έχει χάσει τελείως την όρασή του/της, να χρησιμοποιούμε έντονες χειρονομίες ώστε να γίνονται αντιληπτές.
– Να μη φοβόμαστε να χρησιμοποιούμε τις  λέξεις «δες» και «κοίτα». Δεν είναι ταμπού.
– Να περιγράφουμε τι κάνουμε κάθε στιγμή, π.χ., «Τώρα βάζω το CD στο player».
– Αν είμαστε σε έναν χώρο όπου του/της είναι οικείος, να αφήνουμε τα πράγματα στη θέση τους, εκτός αν μας ζητήσει να μετακινήσουμε κάτι.
– Μη ρωτάμε τον συνοδό του για κάτι που αφορά τον συνομιλητή σας γιατί απλά δεν είναι ανήλικος.

Χαρά Καραμήτσου (λογοπεδικός, M.R.C.S.L.T.)

Πηγή: protothema.gr

Διαβάστε ακόμη:

Διαταραχές λόγου στο παιδί: Πού οφείλονται και τι συμπτώματα εμφανίζουν

Λογοθεραπεία και παιδί – Τι είναι και πότε έχουμε την αναγή του ειδικού .