Συγχαρητήρια, να σας ζήσει!
Σημαντικά σημεία της πρώτης μας συνάντησης ήταν τα εξής:
Διατροφή του μωρού
Προσπαθήστε να θηλάσετε αποκλειστικά, κατά απαίτηση του μωρού και σύμφωνα με τα σημάδια πείνας και κορεσμού του, χωρίς επιβαλλόμενο ωράριο. Δεν υπάρχει λόγος να ξυπνάτε το μωρό σας, εκτός αν έχει εκείνο κάποιον ιατρικό λόγο (ίκτερος και ληθαργικότητα, απώλεια βάρους) ή εκτός εάν το στήθος σας πρήζεται και δεν αποσυμφορίζεται εύκολα στο ντους ή με μάλαξη με το χέρι.
Τσάι, χαμομήλι ή ζαχαρόνερο δεν έχουν θέση στην βρεφική διατροφή.
Φροντίδα θηλών
Για να μην τραυματιστούν οι θηλές της μητέρας, το πιο σημαντικό είναι η σωστή τοποθέτηση του παιδιού στο στήθος και σωστή σύλληψη του μαστού.
Κάνει καλό η έκθεση των θηλών στον αέρα, ώστε να μην έχουν συνεχή υπερβολική υγρασία (αποφυγή επαφής με ρούχα στο σπίτι). Επίσης, απλώστε 2-3 σταγόνες μητρικού γάλακτος στο τέλος κάθε θηλασμού. Κρέμα λανολίνης μπορεί να βοηθήσει. Αποφεύγετε την υπερβολική χρήση σαπουνιού (το πολύ μια φορά την ημέρα).
Θήλαστρα
Η χρήση θηλάστρου κατά τις πρώτες εβδομάδες εγκατάστασης της γαλουχίας είναι καλό να αποφεύγεται, εκτός αν υπάρχει συγκεκριμένος λόγος χρήσης. Αυτό ώστε να επέλθει φυσιολογικός συντονισμός μεταξύ μητέρας και βρέφους (συντονισμένη ζήτηση και προσφορά). Η επιλογή θηλάστρου δεν πρέπει να γίνεται προκαταβολικά, αλλά με την καθοδήγησή μας αν απαιτείται για συγκεκριμένη χρήση.
Διατροφή μητέρας/ υγρά
Δεν απαιτείται ιδανική διατροφή για θηλασμό. Από ποσότητα, λίγο παραπάνω από αυτήν ενός ενήλικα. Από ποιότητα, προτιμήστε τα ωφέλιμα λιπαρά (ελαιόλαδο, ξηροί καρποί, ψάρι, μαργαρίνη) που περνούν πολύ στο μητρικό γάλα και βοηθούν την ανάπτυξη του εγκεφάλου και των ματιών του παιδιού. Είναι λανθασμένο να αποφεύγονται ολόκληρες κατηγορίες τροφίμων «προληπτικά» – ένα παιδί μπορεί να αποδειχθεί αλλεργικό σε ο,τιδήποτε. Εφόσον η μητέρα διαπιστώσει ότι, μετά από κατανάλωση συγκεκριμένης τροφής, το βρέφος γίνεται στο επόμενο 24ωρο υπερβολικά ανήσυχο ή εκδηλώνει συμπτώματα αλλεργίας, και ιδιαίτερα εάν αυτό το μοτίβο επαναληφθεί μετά από ίδια κατανάλωση από την μητέρα σε λίγες μέρες, τότε και μόνο τότε δικαιολογείται η αποφυγή της συγκεκριμένης τροφής.
Συνιστάται η μητέρα να ακούει την δίψα της, που φυσιολογικά κατά τη γαλουχία είναι αυξημένη. Μια καλή ιδέα είναι να πίνετε νερό κάθε φορά που κάθεστε να θηλάσετε.
Δεν είναι αναγκαίο η μητέρα να πάρει σίδηρο ή/ και ασβέστιο μόνο και μόνο επειδή θηλάζει. Η χορήγηση αυτών των συμπληρωμάτων γίνεται μόνο αν υπάρχει ένδειξη στη μητέρα, πχ αναιμία.
Ξεκούραση
Η μητέρα πρέπει να συγκεντρώνεται κατά το δυνατόν μόνο στον θηλασμό και την φροντίδα του μωρού και του εαυτού της. Χρειάζεται την φροντίδα του περιβάλλοντός της για το μαγείρεμα, τις δουλειές του σπιτιού, δουλειές εκτός σπιτιού κλπ. Είναι σημαντικό η μητέρα να κοιμάται και να ξεκουράζεται ευκαιριακά, όποτε κοιμάται και το μωρό, μέρα και νύχτα.
Ούρα/ κόπρανα μωρού
Τα ούρα του μωρού πρέπει να είναι διαυγή, να γεμίζουν τις πάνες και να μην έχουν κρυστάλλους (πορτοκαλί – κόκκινα). Τα μωρά με αποκλειστικό θηλασμό κατά τις πρώτες εβδομάδες έχουν τουλάχιστον 3 κενώσεις την ημέρα, κίτρινου, λαχανί ή κιτρινοπράσινου χρώματος.
Ρέψιμο
Μετά το τάισμα είναι καλό να κρατάτε το μωρό για λίγα λεπτά με το κεφάλι πιο πάνω από το στομάχι. Μην το κουνάτε πολύ μετά το φαγητό και μην πιέζετε την κοιλιά του, πχ στον ώμο σας. Πολύ συχνά, όταν η σίτιση στο στήθος γίνεται ήσυχα και η σύλληψη του στήθους άμεση, τα μωρά που θηλάζουν δεν ρεύονται. Συχνά εάν παραμένουν ανήσυχα μετά το φαγητό, μπορούμε να προσπαθήσουμε να τα ρέψουμε για λίγο περισσότερο χρόνο, αν πάλι παραμένουν ήσυχα, τα αφήνουμε κάτω.
Οι μικρές αναγωγές, ο λόξυγγας, τα φταρνίσματα είναι υγιείς εκδηλώσεις συνήθως της ηλικίας αυτής. Εάν ο λόξυγγας επιμένει παρά το ελαφρύ χτύπημα στην πλάτη με το μωρό ανασηκωμένο, μπορούμε να βάλουμε το μωρό πίσω στο ίδιο στήθος, ώστε ο λόξυγγας να σταματήσει.
Αλλαγές πάνας
Θα ήταν καλό κατά τον πρώτο μήνα τουλάχιστον να μην κάνετε υπερβολική χρήση σε μαντηλάκια εμπορίου. Καλύτερος καθαρισμός γίνεται με νερό, είτε στο μπάνιο στην βρύση είτε πιο βολικά με βαμβάκι εμποτισμένο σε νερό.
Διαβάστε επίσης: Πώς θα αλλάξετε την πάνα στο μωρό σας (vid)
Φροντίδα του σώματος του μωρού
Τα τελειόμηνα βρέφη έχουν αρχικά ένα φυσιολογικό ξεφλούδισμα στο δέρμα. Δεν είναι απαραίτητο να χρησιμοποιείται ενυδατική αλοιφή, αλλά μπορεί να χρησιμοποιηθεί αν θέλετε μετά το μπάνιο του μωρού για μασάζ και εφόσον το μωρό είναι δεκτικό και του αρέσει.
Μην βάζετε μπατονέτα μέσα στον ακουστικό πόρο του μωρού. Το πτερύγιο του αυτιού μπορείτε να το καθαρίζετε με μπατονέτα βρεγμένη σε νερό. Αποφεύγετε να ρίχνετε νερό μέσα στο αυτί, αλλά αν κατά λάθος μπουν μερικές σταγόνες δεν πειράζει, γιατί το εξωτερικό αυτί έχει μηχανισμό να ωθεί προς τα έξω οτιδήποτε μπει μέσα του.
Κόβετε τα νύχια του μωρού όταν εκείνο είναι ήρεμο (πχ όταν κοιμάται), χρησιμοποιώντας το ειδικό ψαλιδάκι. Κόβετε αδρά και ευθεία γραμμή. Τα νύχια των χεριών μπορεί να χρειαστεί να κόβονται από πολύ νωρίς, από τις πρώτες ημέρες, ενώ αυτά των ποδιών συνήθως αργούν να μεγαλώσουν. Σε περιόδους μεγάλης αύξησης μπορεί να χρειάζεται και καθημερινό κόψιμο των νυχιών των χεριών.
Αποφεύγετε να βάζετε γάντια στα χέρια του μωρού, γιατί τα χέρια του είναι ένα σημαντικό μέσο εξερεύνησης και έκφρασης.
Αποφεύγετε να ανοίγετε προς τα κάτω το πετσάκι από το πέος του παιδιού.
Αποφεύγετε να σκαλίζετε την περιοχή των μικρών χειλέων και το άνοιγμα του κόλπου. Συχνά υπάρχει μια φυσιολογική, προστατευτική βλέννα την οποία δεν πρέπει να απομακρύνετε. Πλένετε το κοριτσάκι με άφθονο τρεχούμενο νερό από πάνω προς τα κάτω.
Τα νεογέννητα είναι φυσιολογικό συχνά να ρουθουνίζουν. Αναπνέουν υποχρεωτικά από την μύτη και η δίοδος αέρα είναι αρχικά μικρή. Φυσιολογικά ρουθουνίζουν όταν αναπνέουν γρήγορα, όπως όταν κλαίνε, έχουν καινούργιο ερέθισμα, ή βλέπουν όνειρο στον ύπνο. Στον βαθύ ύπνο το ρουθούνισμα συνήθως παύει. Δεν απαιτείται «προληπτική» χρήση φυσιολογικού ορού. Βάλτε φυσιολογικό ορό στην μύτη μόνο εάν το ρουθούνισμα είναι έντονο και φαίνεται να εμποδίζει το μωρό να φάει ή να κοιμηθεί. Χρησιμοποιείτε αμπούλες και με το μωρό σχεδόν οριζόντιο βάζετε μισή αμπούλα σε κάθε ρουθούνι, αμέσως μετά το ανασηκώνετε όρθιο ή σε πλάγια θέση.
Το κολόβωμα του ομφαλού συνήθως πέφτει μέχρι 10-14 ημερών. Είναι χρήσιμο να ενσταλάζετε λίγο αντισηπτικό μία φορά τη μέρα, μέχρι και 2 ημέρες αφότου πέσει. Σκουπίζετε προσεκτικά τον ομφαλό, μην αφήνετε υγρασία, αφήστε τον αρκετή ώρα σε έκθεση στον αέρα. Επικοινωνήστε αν σας φαίνετε κόκκινος, αν έχει οροπυώδη έκκριση, αν μυρίζει άσχημα ή αν δεν πέφτει μετά από 18 μέρες.
Μπάνιο μωρού
Είναι καλό να βάλετε το μωρό από νωρίς σε μια ρουτίνα μπάνιου και ύπνου. Βάλτε σαμπουάν όχι κάθε μέρα. Αν αρχικά το μωρό ή εσείς αγχώνεστε με την διαδικασία, δεν είναι απαραίτητο να του κάνετε μπάνιο κάθε μέρα, αλλά ανά 2-3 μέρες. Βάλτε το μωρό σε μπανιερό ή σε tummytab, με το νερό κοντά στην θερμοκρασία σώματος (37 βαθμούς), περίπου 5 δάχτυλα, να μην σκεπάζει την κοιλιά του. Μην κάνετε στο μωρό μπάνιο νηστικό, δεν θα το χαρεί. Προτιμήστε να είναι χαλαρό έχοντας φάει μισή με μία ώρα πριν.
Θερμοκρασία
Μια καλή θερμοκρασία περιβάλλοντος είναι 20 με 22 βαθμοί Κελσίου τον χειμώνα, έως 25 με 27 βαθμούς το καλοκαίρι. Είναι καλό να έχετε σταθερή, μη μεταβαλλόμενη χρονικά ή από χώρο σε χώρο θερμοκρασία στο σπίτι. Καλή υγρασία είναι στο 50 με 70%. Αν η θέρμανσή σας ξεραίνει την ατμόσφαιρα (πχ καλοριφέρ, τζάκι), μπορείτε να χρησιμοποιείτε υγρές πετσέτες στον χώρο ή μπρίκι με νερό στο μάτι της κουζίνας.
Ντύσιμο του μωρού
Μια καλή ιδέα είναι κατά τον πρώτο μήνα να βάζουμε στο μωρό μια στοιβάδα ρούχου επιπλέον από ότι εμείς. Στο σπίτι δεν χρειάζεται σκουφάκι. Έξω βάζουμε σκουφάκι σε θερμοκρασία κάτω των 20 βαθμών Κελσίου, καπελάκι για πάνω από 25 βαθμούς και στον ήλιο.
Μην βάζετε υπερβολικά ρούχα ή κουβέρτες σε μωρό όταν θηλάζει. Μπορεί να εμποδίσει την σωστή τοποθέτηση του μωρού και εξάλλου η θερμοκρασία του έρχεται στα επίπεδα της θερμοκρασίας της μαμάς ακόμα και γυμνό.
Θερμόμετρο
Αποφεύγετε τα υδραργυρικά θερμόμετρα. Χρησιμοποιείτε ηλεκτρονικό θερμόμετρο, καλύτερα σε μεμβράνη του σώματος (πρωκτό, στόμα, αυτί). Δεν χρειάζεται να μετράτε την θερμοκρασία του μωρού «προληπτικά», παρά μόνο αν έχει κάποια συμπτώματα, ή σας φαίνεται ζεστό.
Φάσκιωμα
Αποφεύγετε το φάσκιωμα κατά τον θηλασμό, εκτός εάν υπάρχουν σημάδια υπερπαραγωγής γάλακτος ή έντονη ανησυχία στην πρόσληψη του στήθους.
Αποφεύγετε το φάσκιωμα με ζεστές κουβέρτες που μπορεί να υπερθερμάνει το παιδί, ιδιαίτερα το καλοκαίρι.
Αισθήσεις νεογέννητου
Τα μωρά γεννιούνται με ώριμες τις αισθήσεις της όσφρησης και της ακοής. Παρατηρείτε ότι το μωρό ξαφνιάζεται σε έντονο θόρυβο, πχ χτύπημα πόρτας.
Είναι απαραίτητο να γίνεται προληπτικός έλεγχος ακοής σε όλα τα νεογέννητα με ωτο-ακουστικές εκπομπές (OAE). Αν αυτό δεν έγινε στο μαιευτήριο, μπορεί να γίνει αργότερα σε εξωτερικό ιατρείο ΩΡΛ.
Η όραση αρχικά είναι φτωχή, με τα μωρά να διακρίνουν τα ανθρώπινα πρόσωπα 30 εκατοστά μακριά από τα μάτια τους – την απόσταση που έχει το πρόσωπο της μητέρας όταν θηλάζουν. Πολύ γρήγορα η όραση ωριμάζει, έτσι που από 4 μηνών βλέπουν καλά.
Ύπνος του μωρού
Η συνιστώμενη θέση ύπνου για τα μωρά είναι ανάσκελα, σε σχετικά σκληρό στρώμα, χωρίς μαξιλάρι ή ότιδήποτε άλλο κοντά του.
Τα μωρά είναι πιο ασφαλή και συνιστάται να βρίσκονται κοντά στους γονείς – στο ίδιο δωμάτιο ή σε έγκαιρη πρόσβαση– για όλον τον πρώτο χρόνο.
O θηλασμός με το μωρό και τη μαμά ξαπλωτά προσφέρει ποικιλία και άνεση στην δυάδα και είναι καλό να μαθαίνεται.
Γυμναστική
Αλλάζετε συχνά θέσεις στο μωρό – ανάσκελα, μπρούμυτα σε σταθερή επιφάνεια τακτικά όταν είναι ξυπνητό, όρθιο ή ημικαθιστό πάνω σας. Χρησιμοποιείτε πάντα το χέρι σας πίσω από το κεφάλι του μωρού για τους πρώτους 3-4 μήνες. Μπορείτε να κάνετε τακτικό εκτάσεις – κάμψεις στα χέρια και πόδια του μωρού, εφόσον αυτό του αρέσει.
Ερεθίσματα
Δώστε ερεθίσματα στο παιδί σας ήδη από τις πρώτες ημέρες. Όταν το μωρό είναι δεκτικό, του μιλάτε, με άφθονες εκφράσεις του προσώπου και ηχόχρωμα στην φωνή. Το κύριο «παιχνίδι» των βρεφών είναι τα πρόσωπα και το δέρμα των γονιών τους τουλάχιστον για τους πρώτους 3 μήνες. Εκθέστε το μωρό σε μουσική.
Περίπου από το μήνα και έπειτα μπορείτε να βάζετε για λίγη ώρα το μωρό σε ευθύ ρηλάξ. Ερεθίσματα όπως κρεμαστά παιχνίδια πάνω από το μωρό, γυμναστήριο, κουδουνίστρες αρέσουν στα βρέφη συνήθως μετά τις πρώτες 40 με 60 ημέρες.
Μπορείτε να βάζετε το μωρό από την αρχή σε μάρσιπο αγκαλιάς, στην εμβρυική στάση.
Guthrie test
Αυτό γίνεται συνήθως στο μαιευτήριο, 3-4 μέρες μετά την γέννηση και εξετάζει για υποθυρεοειδισμό, φαινυλκετονουρία, έλλειψη ενζύμου G6PD και γαλακτοζαιμία.
Επαφές
Η άμυνα του μωρού είναι πεσμένη ιδιαίτερα στους 2 με 6 μήνες. Αποφύγετε τις υπερβολικές επισκέψεις κατά τις πρώτες εβδομάδες. Αποφεύγετε ιδιαίτερα επαφή του μωρού με μικρά παιδιά που πηγαίνουν στον παιδικό σταθμό ή στο νηπιαγωγείο. Μεγαλύτερα παιδιά και ενήλικες χωρίς συμπτώματα ασθένειας μπορούν να έρχονται σε λογική επαφή με το νεογέννητο.
Βάλτε τα μεγαλύτερα αδέρφια να συμμετέχουν ενεργά στην καινούργια ζωή του σπιτιού και μην τα απομονώνετε. Η μητέρα πρέπει να βρει χρόνο έστω και μισή ώρα κάθε μέρα να έρχεται σε αποκλειστική επαφή με το μεγαλύτερο παιδί. Όταν συμβαίνει αυτό, να το κάνει σαφές, «τώρα είμαι εδώ για σένα».
Αποφύγετε χώρους κλειστούς ή συγχρωτισμού με το μωρό σας. Αυτό ισχύει ιδιαίτερα κατά τις περιόδους ιώσεων.
Κατοικίδια υγιή και εμβολιασμένα επιτρέπονται. Ακολουθείτε λογικούς κανόνες υγειινής (να μην γλύφουν το μωρό, να μην τρώει το μωρό τρίχες κλπ). Έρευνες δείχνουν ότι η από νωρίς έκθεση σε κατοικίδια μπορεί να ωφελεί και στην πρόληψη λοιμώξεων και αλλεργιών.
Κολικοί
Κολικούς ονομάζουμε την περίοδο προσαρμογής του νεογέννητου στην εξωμήτρια ζωή. Έχουν ένα κύριο στοιχείο από το γαστρεντερικό (πονάκια όταν έρχεται το γάλα στο έντερο, όταν γουργουρίζει το στομάχι ή όταν κάνουν αέρια ή κακά) και ένα στοιχείο νευρολογικό (ευερεθιστότητα, νευρολογική κόπωση προς το βράδυ). Υπάρχει διαβάθμιση από μωρό σε μωρό, έτσι που κάποια τους περνούν πολύ ελαφριά (απλό σφύξιμο ή μούγκρισμα περιστασιακό) και κάποια πολύ έντονα (απαρηγόρητο κλάμα για ώρες). Συνήθως ξεκινούν μετά τις πρώτες 10-14 ημέρες της ζωής, εντείνονται στις 30 με 40 ημέρες και υποχωρούν στους 2 με 2 ½ μήνες.
Διαβάστε ακόμα: Κολικοί βρεφών | Όλα όσα πρέπει να ξέρει ΚΑΘΕ μαμά
Ήλιος
Σε περίπτωση έντονου ικτέρου η έκθεση στο φως της ημέρας βοηθάει να απορροφηθεί η ουσία χολερυθρίνη που τον προκαλεί. Σε αυτήν την περίπτωση βάλτε το μωρό κοντά στο παράθυρο απευθείας στο φως για 10 λεπτά, με χέρια και πόδια γυμνά.
Για να διατηρήσει το μωρό σωστά επίπεδα βιταμίνης D χρειάζεται έκθεση στο φως της ημέρας περίπου 1 ώρα κάθε εβδομάδα. Εάν αυτό δεν γίνεται ή δεν είναι εφικτό, ιδιαίτερα κατά τους χειμερινούς μήνες, συνιστάται πρόσληψη καθημερινά βιταμίνης D.
Αποφεύγουμε την έκθεση στον ήλιο για περισσότερο από μερικά λεπτά κάθε μέρα, και αποφεύγουμε την χρήση αντιηλιακών κατά τους πρώτους μήνες.
Διαβάστε επίσης: Νεογνικός ίκτερος | Όλα όσα πρέπει να ξέρετε
Εκτός σπιτιού
Οι 40 πρώτες ημέρες στο σπίτι είναι μια παραδοσιακή οδηγία που μπορεί να βοηθήσει μια νέα μητέρα να συγκεντρωθεί στο μωρό της, δεν έχει όμως αυστηρή ιατρική βάση και μπορεί και να βλάψει, εφόσον η μητέρα περιοριστεί και συμβάλλει σε επιλόχεια κατάθλιψη.
Μια καθημερινή βόλτα για λίγο σε ανοιχτό χώρο με προσεκτικό ντύσιμο μπορεί να βοηθήσει και τους κολικούς του μωρού, και την ψυχολογία της μητέρας. Αποφύγετε την έξοδο σε κλειστούς χώρους με πολυκοσμία ή πολλά παιδιά.
Επόμενη συνάντηση
Μετά την έξοδο από το μαιευτήριο και σύμφωνα με τις συστάσεις της Αμερικανικής Παιδιατρικής Ακαδημίας, απαιτείται να δείτε επαγγελματία υγείας που γνωρίζει από θηλασμό μέσα σε 48 με 72 ώρες. Έπειτα, και εφόσον δεν υπάρχουν προβλήματα που να απαιτούν συχνότερη παρακολούθηση, η επόμενη συνάντηση γίνεται στις 30 με 40 ημέρες ζωής του μωρού.
Εμβόλια
Το πρώτο εμβόλιο του μωρού προγραμματίζεται όταν κλείσει δύο μήνες ζωής. Πλήρης συζήτηση με τους γονείς για τα εμβόλια θα γίνει στην επίσκεψη στις 30 με 40 ημέρες.
