Πρέπει ή δεν πρέπει να ενθαρρύνεται η χρήση πιπίλας και μπιμπερό;

Το ανθρώπινο βρέφος μέσω της εξέλιξης είναι προορισμένο να θηλάσει.

Το σχήμα του ουρανίσκου, η θέση και η κινητικότητα της γλώσσας είναι φτιαγμένα να δέχονται τον μαλακής σύστασης μαζικό ιστό με τέτοιο τρόπο ώστε να διευκολύνεται στο μέγιστο βαθμό η μεταφορά του γάλακτος και να επιτυγχάνει ο θηλασμός. Επί πλέον η στοματική κοιλότητα είναι πολύ ευαίσθητη και έχει περισσότερες νευρικές απολήξεις από τον ενήλικα.

Αν το νεογέννητο στερηθεί της δυνατότητας να πάρει αγάπη, να ευχαριστηθεί, να παρηγορηθεί και να νιώσει ασφάλεια στην αγκαλιά και το στήθος της μητέρας του, τότε μετακινείται για να βρει την αγάπη στο επόμενο αντικείμενο που είναι συνήθως ο αντίχειρας ή μία πιπίλα.

Τα μωρά δυσκολεύονται να πιάσουν το στήθος, όταν τους έχουν δοθεί μπιμπερό και πιπίλες. Παθαίνουν σύγχυση, εκνευρίζονται και δυσανασχετούν όταν τοποθετηθούν στο στήθος. Η σύγχυση προκαλείται με τη διαφορετική τεχνική που πρέπει να χρησιμοποιεί κάθε φορά.

Επί πλέον η ροή με το μπιμπερό είναι τόσο μεγάλη που δεν χρειάζονται θηλαστικές κινήσεις και το μωρό μαθαίνει να τοποθετεί τη γλώσσα του μπροστά από την τρύπα της πιπίλας για να σταματά τη ροή. Όταν λοιπόν τοποθετηθεί στο στήθος χρησιμοποιεί τον ίδιο επιφανειακό τρόπο θηλάσματος με αποτέλεσμα να σπρώχνει τη θηλή της μητέρας του έξω από το στόμα του.

Ο μητρικός θηλασμός απαιτεί ένα πιο δραστικό ρόλο εκ μέρους του μωρού και κάποια που θηλάζουν, όταν τους δοθεί πιπίλα ή μπιμπερό, αναγουλιάζουν.

Η σύγχυση πάνω στη θηλή προλαμβάνεται, όταν αποφεύγουν οι μητέρες να δίνουν στα μωρά που θηλάζουν, πιπίλες και μπιμπερό, ιδιαίτερα τις πρώτες 4-6 εβδομάδες.

Το μωρό δεν θηλάζει μόνο από τη θηλή αλλά και από το μεγαλύτερο τμήμα της θηλαίας άλω. Επομένως με τη σωστή τοποθέτηση στο στήθος, δεν θα υπάρξει πρόβλημα, οποιοδήποτε και αν είναι το σχήμα της θηλής. Το στήθος θα προσφέρεται στο μωρό πριν πεινάσει πολύ και εκνευριστεί, κάθε φορά που είναι ζωηρό και ανταποκρίνεται.

Οι σύγχρονες πιπίλες προσφέρονται στα βρέφη:

• Για να τα ηρεμήσουν
• Στην ώρα του ύπνου για να κοιμηθούν ευκολότερα και γρηγορότερα
• Για ανακούφιση από τον πόνο
• Στα πρόωρα για να διεγερθεί η λειτουργία του θηλάσματος
• Πιθανόν για να ελαττωθεί ο κίνδυνος SIDS

Επίδραση της πιπίλας και του μπιμπερό

     Στο θηλασμό

Η πιπίλα στη διάρκεια των πρώτων 4-6 εβδομάδων αντενδείκνυται, μέχρι να εγκατασταθεί με επιτυχία ο θηλασμός. 

Σε μελέτη βρέθηκε ότι η χρήση πιπίλας τις πρώτες 2 εβδομάδες οδηγούσε σε επιφανειακό και μη αποτελεσματικό θήλασμα σε αρκετά μωρά τα οποία είχαν αυξημένες πιθανότητες να εμφανίσουν προβλήματα θηλασμού.

Σε άλλες εργασίες έχει βρεθεί ότι η χορήγηση πιπίλας πριν από την 4η εβδομάδα συνδέεται σε μεγάλο βαθμό με μικρότερη διάρκεια θηλασμού, αραιότερα και μικρότερης διάρκειας γεύματα εφόσον είναι μία ανάγκη του μωρού που χρησιμοποιείται συχνά για να καθυστερήσει το γεύμα.

Η ορμόνη χολοκυστοκινίνη απελευθερώνεται από το έντερο του μωρού σε δύο αιχμές, μία 10 λεπτά από την αρχή του γεύματος και η άλλη μετά από 30 λεπτά, λόγω της παρουσίας των λιπαρών του γάλακτος στο έντερο.

Η χολοκυστοκινίνη προκαλεί κορεσμό, καταστολή και υπνηλία κατά το θηλασμό, αλλά  μπορεί να συμβεί και με το πιπίλισμα μιας πιπίλας. Το γεγονός αυτό πρέπει να λαμβάνουν υπόψη τους οι γονείς εφόσον η κατάχρηση της πιπίλας με τον μηχανισμό αυτό οδηγεί σε παράλειψη γευμάτων και ανεπαρκή πρόσληψη βάρους.

Τόσο στο τελειόμηνο όσο και στο πρόωρο, η σταθερή χρήση πιπίλας ή η χορήγηση συμπληρωμάτων ξένου γάλακτος με μπιμπερό, έχει αποδειχθεί ότι είναι από τους προγνωστικούς παράγοντες που μειώνουν τη διάρκεια του αποκλειστικού θηλασμού, όπως είναι οι τραυματισμένες θηλές και τα προγραμματισμένα σχήματα θηλασμού.

Στο σύνδρομο αιφνίδιου θανάτου (SIDS)
Δεν υπάρχουν επαρκείς γνώσεις αν η χρήση πιπίλας μειώνει το σύνδρομο SIDS. H Αμερικάνικη Παιδιατρική Ακαδημία στηρίζει τη χρήση της πιπίλας για το σκοπό αυτό υπό τον όρο να αναβάλλεται η χρήση της μέχρι να εγκατασταθεί ο θηλασμός και να μη ξαναδίνεται στη διάρκεια του ύπνου στην περίπτωση που πέσει από το στόμα του μωρού.

Θηλασμός και κοινός ύπνος έχει αποδειχθεί ότι ελαττώνουν τον κίνδυνο SIDS και η χρήση πιπίλας ελαττώνει την επίπτωση του θηλασμού.

Ο μητρικός θηλασμός συνδέεται με μείωση κατά 36% του κινδύνου για το σύνδρομο αιφνίδιου θανάτου του βρέφους.

Αν ληφθεί υπ΄όψιν στα τεχνητώς διατρεφόμενα βρέφη:

• ο βραδύτερος ρυθμός ωρίμανσης και πολλαπλασιασμού των κυττάρων του κεντρικού νευρικού συστήματος,
• η αύξηση του κινδύνου για κάθε είδους λοίμωξη και
• η αλλοίωση του σχήματος της στοματικής κοιλότητας και της ανάπτυξης των αναπνευστικών οδών,

δεν είναι δύσκολο να γίνει αντιληπτό γιατί ο αυξημένος αριθμός βρεφών με SIDS αφορά αυτά τα βρέφη.

Ο θηλασμός προάγει τη άριστη ανάπτυξη των μυών προσώπου – στόματος και την ανάπτυξη της γνάθου. Δημιουργεί ευρύχωρο ουρανίσκο και ανεμπόδιστη αναπνευστική οδό. Η προστασία από το SIDS οφείλεται τόσο στον τρόπο θηλάσματος όσο και στις πολλαπλές προστατευτικές και αναπτυξιακές ιδιότητες του μητρικού γάλακτος.

Ως παυσίπονο
Σε εργασίες βρέθηκε ότι η χορήγηση διαλύματος γλυκόζης που ακολουθείται με πιπίλα ελαττώνει την επίδραση του πόνου σε επώδυνες μικροεπεμβάσεις όπως είναι η φλεβοπαρακεντήσεις και η λήψη αίματος από τη φτέρνα.

Σε άλλες εργασίες δεν βρέθηκε διαφορά ανάμεσα στα μωρά που θήλαζαν από εκείνα που τους δόθηκαν ξένες ουσίες και πιπίλες εφόσον θήλαζαν αποκλειστικά.

Ο θηλασμός πρέπει να συνιστάται και να χρησιμοποιείται όπου είναι δυνατόν για να προσφέρει αναλγησία στη διάρκεια επώδυνων μικροεπεμβάσεων.

Στα πρόωρα έχει βρεθεί ότι το ππιπίλισμα μειώνει τον πόνο στη διάρκεια οφθαλμολογικής εξέτασης. Σε αυτές τις περιπτώσεις ο θηλασμός πριν από την εξέταση αποτελεί την καλύτερη υποστηρικτική επιλογή εφόσον είναι δύσκολο να γίνει κατά τη διάρκεια της εξέτασης.

Σε λοιμώξεις
Οι πιπίλες είναι εν δυνάμει δεξαμενές μετάδοσης λοιμώξεων. Στις πιπίλες (καουτσούκ ή σιλικόνης) αναπτύσσεται εύκολα ο μύκητας μονίλια (candida Albicans) και ιδιαίτερα στις πιπίλες σιλικόνης οι αποικίες εμφανίζουν μεγαλύτερη ανθεκτικότητα στη θεραπεία. Η συνεχής χρήση πιπίλας συνδέεται επίσης με 50% περισσότερα επεισόδια οξείας μέσης ωτίτιδας.

Στην οδοντοφυΐα
Η εμφάνιση ορθοδοντικών προβλημάτων (πρόσθια χασμοδοντία, οριζόντια παράταξη και οπίσθια σταυροειδής σύγκλειση) των νεογιλών δοντιών συνδέεται με μικρότερη διάρκεια θηλασμού και επιδεινώνονται με τη χρήση πιπίλας ή με το βύζαγμα του δακτύλου.

Αντίθετα ο θηλασμός έχει προστατευτική επίδραση στην οδοντοφυΐα του παιδιού, προάγει τη σωστή κατασκευή του προσώπου, μειώνει τα ορθοδοντικά προβλήματα, την επίπτωση της τερηδόνας και ενισχύει τη άρθρωση και την ομιλία.

Στην τερηδόνα
Η ανάπτυξη τερηδόνας συνδέεται στενά με:

• τη χρήση πιπίλας τους πρώτους 18 μήνες
• παρατεταμένη διάρκεια σίτισης με μπιμπερό
• την προσθήκη ζάχαρης στο γάλα ή σε υγρά που δίνονται με μπιμπερό

Στην ανάπτυξη προσώπου
Ο θηλασμός και η σίτιση με κούπα προκαλούν το ίδιο εύρος κινήσεων της κάτω γνάθου και τον ίδιο τρόπο σύσπασης του μασητήρα και του κροταφικού μυός.

Σημαντικά ευρήματα από την έρευνα είναι ότι:

1. Το θήλασμα με τεχνητή θηλή δημιουργεί προέχοντες άνω τομείς
2. Ο θηλασμός είναι ζωτικής σημασίας για την υγεία της στοματικής κοιλότητας, γιατί οι κινήσεις της γλώσσας διευκολύνουν:

• τη φυσιολογική ανάπτυξη του ουρανίσκου,
• την άριστη απόσταση των δοντιών μεταξύ τους και τη σωστή τοποθέτησή τους,
• τη δημιουργία ευρύχωρου και ανοιχτού αεραγωγού και
• την ελάττωση της νυχτερινής άπνοιας.

Συστάσεις: Η χρήση της πιπίλας δεν πρέπει να ενθαρρύνεται. Στους γονείς που θα επιλέξουν τη χρήση της συνιστάται:

• Να μη τη δίνουν πριν από την 4-6 εβδομάδα
• Να περιορίζουν τη χρήση της μόνο κατά τον ύπνο
• Να τηρούν τους κανόνες υγιεινής για την πρόληψη λοιμώξεων
• Σταδιακή διακοπή της μέχρι να συμπληρωθεί ο πρώτος χρόνος