Κατευθυντήριες γραμμές για κοινό ύπνο βρεφών με γονείς
Κατευθυντήριες γραμμές της Διεθνούς Ακαδημίας Ιατρικής της Γαλουχίας για τον μητρικό θηλασμό και τον ύπνο μαζί με τους γονείς
Μερικές μορφές co-sleeping παρέχουν φυσική προστασία για το βρέφος ενάντια στο κρύο και επιμηκύνουν την διάρκεια μητρικού θηλασμού, επομένως βελτιώνοντας τις πιθανότητες επιβίωσης και καλύτερης υγείας στο αργά αναπτυσσόμενο ανθρώπινο βρέφος. Είναι γνωστό ότι το ανθρώπινο βρέφος, σε σύγκριση με άλλα θηλαστικά, ωριμάζει πολύ αργά, απαιτεί συχνά ταίσματα, και γεννιέται εξαιρετικά ανώριμο νευρολογικά. Το bed sharing και το co-sleeping έχουν επίσης από καιρό υποστηριχθεί ως μια μέθοδος για να ενισχυθούν οι γονεικές συμπεριφορές ή η γονεική δεσμού (attachment parenting) και επίσης για να επιτύχει ο μητρικός θηλασμός.
Οι ανησυχίες σχετικά με το μοίρασμα του κρεβατιού είναι επικεντρωμένες στην μηχανική ασφυξία και τον κίνδυνο αιφνίδιου βρεφικού θανάτου (SIDS).
Κίνδυνος ασφυξίας
Αρκετές έρευνες που χρησιμοποίησαν ωστόσο διαγνώσεις σε μη επιβεβαιωμένα πιστοποιητικά θανάτου συμπέραναν στο παρελθόν ότι ένας σημαντικός αριθμός βρεφών έπαθαν ασφυξία ενόσω κοιμόντουσαν σε επικίνδυνα περιβάλλοντα ύπνου ή πλακωμένα από ένα μεγαλύτερο παιδί ή ενήλικα που κοιμόταν μαζί. Όλες αυτές οι έρευνες δεν έχουν στοιχεία σχετικά με τυχόν κατανάλωση τοξικών ουσιών από τους γονείς στα περιστατικά, ενώ αποτυγχάνουν να πιστοποιήσουν την θέση ύπνου του βρέφους την ώρα του θανάτου του – ανάσκελα, μπρούμυτα, στο πλάι – , παρά το γεγονός ότι ο ύπνος μπρούμυτα έχει αποδειχθεί να είναι ένας από τους πιο σημαντικούς παράγοντες κινδύνου για SIDS.
Επιπλέον, Αρχές που έχουν χρησιμοποιήσει αυτά τα δεδομένα για να συνιστούν πλήρη αποφυγή ύπνου μαζί με τους γονείς – όπως η Επιτροπή για την Ασφάλεια Καταναλωτών στις ΗΠΑ (USCPSC) δεν κάνουν καμία διάκριση ανάμεσα στις διάφορες μορφές co-sleeping, βάζοντας τες όλες σε μια κατηγορία, μη διαχωρίζοντας γνωστά επικίνδυνα περιβάλλοντα ύπνου όπως ο καναπές, η πολυθρόνα, τα στρώματα νερού, και οι καρέκλες χωρίς μπράτσα, από άλλες λιγότερο επικίνδυνες επιφάνειες ύπνου. Επιπλέον, αυτές οι έρευνες παρουσιάζουν προβληματική ποιότητα στην συλλογή δεδομένων, μη συνεκτικούς ορισμούς, και μη εγκυρότητα στα συμπεράσματά τους. Προκατάληψη (bias) από την πλευρά των ιατροδικαστών μπορεί να παρερμηνεύσουν θανάτους βρεφών που συνέβησαν ενόσω βρίσκονταν σε κρεβάτι ενήλικα ως «πλάκωμα» από ενήλικα ακόμα και όταν δεν υπάρχουν αποδείξεις ότι αυτό το πλάκωμα έγινε πραγματικά. Συχνά στα περιστατικά δεν υπήρξε ούτε αναλυτική εξέταση του χώρου θανάτου ούτε λεπτομερής συνέντευξη όσων ήταν παρόντες κατά την ώρα του θανάτου.
Δυστυχώς δεν υπάρχουν μέθοδοι αυτοψίας που να μπορούν να διαχωρίσουν θανάτους προκαλούμενους από SIDS από θανάτους προκαλούμενους εσκεμμένα ή ως ατύχημα, ακόμα και ανθρωποκτονία του βρέφους από ασφυξία με μαξιλάρι. Επομένως, όσοι θάνατοι βρεφών συμβαίνουν σε ξεχωριστό βρεφικό κρεβάτι κατηγοριοποιούνται εύκολα ως SIDS, ενώ θάνατοι βρεφών σε καναπέ ή κρεβάτι ενήλικα συνήθως κατηγοριοποιούνται ως πλάκωμα και ασφυξία από ενήλικα. Επιπλέον, νεότερες έρευνες έχουν δείξει ότι είναι άλλος ο κίνδυνος για βρέφη που κοιμούνται μαζί με τους γονείς την ημέρα από ό,τι την νύχτα, ενώ διαφορετικός είναι και ο κίνδυνος εάν το βρέφος που μοιράζεται το κρεβάτι των γονιών θηλάζει ή όχι.
Πρόληψη και κίνδυνος SIDS
Πολλές μετα-αναλύσεις ερευνών έχουν βρει μια σημαντική συσχέτιση ανάμεσα στον μητρικό θηλασμό και χαμηλότερο κίνδυνο SIDS, ειδικά εάν πρόκειται για αποκλειστικό θηλασμό για τουλάχιστον τους πρώτους 4 μήνες της ζωής.
Αρκετές έρευνες έχουν δείξει αυξημένο κίνδυνο SIDS όταν τα βρέφη μοιράζονται το κρεβάτι της μαμάς τους που καπνίζει. Η έκθεση στο κάπνισμα και κατά την εγκυμοσύνη και μετά την γέννηση συνιστούν ανεξάρτητους παράγοντες κινδύνου για SIDS. Μεγάλη μετα-ανάλυση 40 μελετών έχει συμπεράνει ότι υπάρχουν σαφείς επιστημονικές αποδείξεις ότι το μοίρασμα κρεβατιού σχετίζεται με τον αιφνίδιο βρεφικό θάνατο σε γονείς καπνιστές, αλλά δεν υπάρχουν σαφείς αποδείξεις σχετικά για τους μη καπνιστές.
Εθνογραφικές διαφορές
Είναι σημαντικό να επισημανθεί ότι η συχνότητα θανάτων από SIDS σε Ασιατικούς πληθυσμούς, όπου η πρακτική του κοινού ύπνου co-sleeping είναι συχνή, είναι χαμηλή. Στην Αμερική έχει βρεθεί ότι πληθυσμοί έγχρωμων, Ασιατών και Ισπανόφωνων μοιράζουν το κρεβάτι τους με τα βρέφη πολύ συχνότερα από ό,τι ο λευκός πληθυσμός. Στην Αλάσκα βρέθηκε ότι σχεδόν όλοι οι θάνατοι SIDS που σχετίστηκαν με μοίρασμα κρεβατιού με τους γονείς συνέβησαν με ιστορικό χρήσης ουσιών των γονιών, ενώ τα υπόλοιπα περιστατικά είχαν να κάνουν με ύπνο σε καναπέ και σε κρεβάτια με νερό.
Όλα όσα πρέπει να γνωρίζετε για τη συγκοίμηση με τα παιδιά σας!
Ελεγχόμενες έρευνες ύπνου στο εργαστήριο
O Dr McKenna με τους συνεργάτες του έχει μελετήσει με πλήρη επιστημονική λεπτομέρεια σε εργαστηριακό περιβάλλον το μοίρασμα του κρεβατιού, και έχει βρει ότι τα βρέφη που κοιμόντουσαν στο ίδιο κρεβάτι με τη μητέρα είχαν περισσότερα ενδιάμεσα ξυπνήματα και λιγότερο χρόνο στο βαθύ ύπνο σταδίου 3 και 4. Αυτό μπορεί να έχει προστατευτική επίδραση ενάντια στο SIDS, γιατί ο βαθύς ύπνος και τα μη συχνά ενδιάμεσα ξυπνήματα του βρέφους τη νύχτα θεωρούνται πιθανοί παράγοντες κινδύνου για SIDS.
Παρόμοια έρευνα συνέκρινε τον ύπνο βρεφών που κοιμόντουσαν στο κρεβάτι των γονιών τους και εκείνο βρεφών που κοιμόντουσαν σε βρεφικό κρεβάτι, στο φυσικό περιβάλλον του σπιτιού τους. Η έρευνα συμπέρανε ότι τα βρέφη που μοιραζόντουσαν το κρεβάτι της μητέρας τους και δεν είχαν γνωστούς παράγοντες κινδύνου για SIDS βιώνουν αυξημένο άγγιγμα από τη μητέρα και περισσότερα βλέμματά της, αυξημένο θηλασμό και πιο γρήγορες και συχνές αποκρίσεις μητρικής φροντίδας. Αυτή η αυξημένη αλληλεπίδραση μεταξύ βρεφών και μητέρων μπορεί να έχει προστατευτική επίδραση ενάντια στο SIDS και ευεργετική επίδραση στην ψυχοκινητική τους ανάπτυξη.
Παράγοντες σχετικά με τους γονείς
Άλλες έρευνες καταδεικνύουν ως παράγοντες κινδύνου για SIDS κατά την διάρκεια μοιράσματος του κρεβατιού την κατανάλωση από τους γονείς πάνω από δύο αλκοολούχων ποτών και την υπερβολική κούραση των γονιών. Άλλα στοιχεία δείχνουν αυξημένη πιθανότητα με παχυσαρκία της μητέρας. Τέλος πρέπει να επισημανθεί ότι το μοίρασμα του ίδιου δωματίου, δηλαδή ο ύπνος του βρέφους στο ίδιο δωμάτιο με τους γονείς του, σε αντίθεση με τον ύπνο του σε διαφορετικό, δικό του δωμάτιο, έχει αποδειχθεί πρακτική προστατευτική ενάντια στο SIDS.
Μητρικός θηλασμός και μοίρασμα κρεβατιού
Η έρευνα συνεχίζει να επιβεβαιώνει ότι ο θηλασμός συνδέεται θετικά και ισχυρά με το μοίρασμα του κρεβατιού και τον κοινό ύπνο (bed sharing, co-sleeping). Έρευνα στις ΗΠΑ έδειξε ότι βρέφη που τακτικά μοιράζονταν το κρεβάτι με τις μητέρες τους θήλαζαν περίπου 3 φορές συχνότερα κατά τη διάρκεια της νύχτας, σε σύγκριση με βρέφη που θήλαζαν αλλά τη νύχτα κοιμόντουσαν ξεχωριστά. Ο αριθμός επεισοδίων θηλασμού τη νύχτα ήταν διπλάσιος και η διάρκεια κάθε επεισοδίου ήταν κατά 39% μακρύτερη. Η εγγύτητα και η αισθητηριακή επαφή με τη μητέρα κατά τη διάρκεια της νύχτας ευοδώνει έγκαιρες αποκρίσεις της μητέρας στα σημάδια του βρέφους της για θηλασμό και παρέχει ψυχολογική ασφάλεια και ηρεμία τόσο στο εξαρτώμενο βρέφος όσο και στους γονείς. Μεγάλη προοπτική μελέτη στις ΗΠΑ με 10 χιλιάδες βρέφη βρήκε ότι το 22% των βρεφών ηλικίας 1 μηνός μοιράζονται το κρεβάτι της μητέρας και ότι οι μητέρες που θηλάζουν είναι 3 φορές πιο πιθανό να έχουν το μωρό τους στο ίδιο κρεβάτι, σε σύγκριση με μητέρες που δεν θηλάζουν. Και άλλες έρευνες από τη Βρετανία επιβεβαιώνουν ότι ο επιτυχημένος αποκλειστικός μητρικός θηλασμός συνδέεται ισχυρά με το μοίρασμα του κρεβατιού, τόσο στη γέννηση όσο και στους 3 μήνες της ζωής.
Με βάση όλες τις παραπάνω πληροφορίες, η Διεθνής Ακαδημία Ιατρικής της Γαλουχίας εξέδωσε το 2008 τις παρακάτω οδηγίες και κατευθυντήριες γραμμές προς επαγγελματίες υγείας.
ΣΥΣΤΑΣΕΙΣ
Α. Επειδή ο μητρικός θηλασμός είναι η καλύτερη μορφή θρέψης για τα βρέφη, όλες οι συστάσεις σχετικά με τη βρεφική φροντίδα που εμποδίζουν την έναρξη ή την συνέχιση του μητρικού θηλασμού πρέπει να ζυγίζονται προσεκτικά ενάντια στα πολλά γνωστά οφέλη του θηλασμού για τα βρέφη, τις μητέρες και την κοινωνία.
Β. Δεν πρέπει να υποθέτουμε ότι όλες οι οικογένειες εφαρμόζουν την ίδια πρακτική και τον ίδιο τύπο διακανονισμού ύπνου όλες τις νύχτες και σε όλη τη νύχτα και κατά τη διάρκεια της ημέρας. Οι επαγγελματίες υγείας πρέπει να λαμβάνουν υπόψη τους εθνολογικές, κοινωνικο-οικονομικές και άλλες περιστάσεις, όπως και τον τρόπο διατροφής του βρέφους, όταν εξετάζουν τις πρακτικές ύπνου των βρεφών.
Γ. Οι γονείς πρέπει να παροτρύνονται να διατυπώνουν τις γνώμες τους και να λαμβάνουν πληροφόρηση και υποστήριξη από τους επαγγελματίες υγείας. Είναι αναγκαίο να υπάρχει ευαισθησία σε πολιτισμικές διαφορές.
Δ. Μέχρι τώρα ΔΕΝ υπάρχουν επαρκή επιστημονικά στοιχεία για να υποστηρίξουν καθολικές συστάσεις ενάντια στον κοινό ύπνο των βρεφών με τους γονείς τους (co-sleeping). Οι γονείς θα πρέπει να εκπαιδεύονται σχετικά με τους κινδύνους και τα οφέλη του co-sleeping και θα πρέπει να αφήνονται να παίρνουν σχετικά δικές τους αποφάσεις μετά από ενημέρωση (informed decisions).
To μοίρασμα του κρεβατιού και ο κοινός ύπνος συνιστούν πολύπλοκες πρακτικές. Η συμβουλευτική προς τους γονείς σχετικά με τα περιβάλλοντα ύπνου των βρεφών τους θα πρέπει να περιλαμβάνει τις ακόλουθες πληροφορίες:
1. Έχουν ταυτοποιηθεί κάποιες δυνητικά επικίνδυνες πρακτικές σχετικά με το μοίρασμα του κρεβατιού και τον κοινό ύπνο και είναι οι εξής:
• Έκθεση του βρέφους σε παθητικό κάπνισμα και το κάπνισμα της μητέρας
• Μοίρασμα καναπέ, πολυθρόνας, ράντσων ή καρεκλών
• Μοίρασμα κρεβατιών με νερό ή άλλου υλικού που δημιουργεί μαλακή επιφάνεια
• Μοίρασμα κρεβατιού με παρακείμενους χώρους όπου ένα βρέφος μπορεί να παγιδευθεί
• Τοποθέτηση του βρέφους στο κρεβάτι του ενήλικα σε πλάγια ή σε πρηνή θέση – μπρούμυτα
• Η χρήση αλκοόλ ή άλλων τοξικών ουσιών που αλλάζουν τη διαύγεια του ενήλικα κατά τον κοινό ύπνο
• Το μοίρασμα κρεβατιού ανάμεσα σε βρέφος και μεγαλύτερα παιδιά
• Το μοίρασμα κρεβατιού μικρότερων βρεφών κάτω των 8 εβδομάδων μπορεί να σχετίζεται πιο ισχυρά με SIDS
2. Στις οικογένειες πρέπει ακόμα να δίδονται όλες οι γνωστές πληροφορίες σχετικά με ασφαλή περιβάλλοντα ύπνου των βρεφών, που είναι:
• Να τοποθετούνται τα βρέφη για ύπνο σε θέση ανάσκελα
• Να χρησιμοποιείται μια σταθερή, επίπεδη επιφάνεια και να αποφεύγονται στρώματα νερού, καναπέδες, πολυθρόνες, μαξιλάρια, μαλακά αντικείμενα ή χαλαρά μη στερεωμένα σκεπάσματα
• Αν χρησιμοποιούνται κουβέρτες, θα πρέπει να στερεώνονται γύρω από το στρώμα ώστε να είναι λιγότερο πιθανό να καλυφθεί το κεφάλι του βρέφους
• Να αποφεύγεται η χρήση παπλωμάτων, μαξιλαριών, μαλακών παιχνιδιών – αρκουδάκια κλπ – κοντά στο περιβάλλον ύπνου του βρέφους
• Να μην τοποθετείται ποτέ το βρέφος πάνω σε μαξιλάρι ή πολύ κοντά σε μαξιλάρι
• Να μην αφήνονται τα βρέφη μόνα τους πάνω σε κρεβάτι ενήλικα
• Να ενημερώνονται οι οικογένειες ότι τα κρεβάτια των ενηλίκων έχουν δυνητικούς κινδύνους και δεν είναι σχεδιασμένα για να καλύπτουν τις προοπτικές ασφάλειας για βρέφη
• Να διασφαλίζεται ότι δεν υπάρχει κενός χώρος ανάμεσα στο στρώμα και το πάνω μέρος του κρεβατιού, ή τα πλάγια μέρη του, όπου μπορεί ένα βρέφος να παγιδευτεί και να οδηγηθεί σε ασφυξία
• Μια ασφαλής εναλλακτική επιλογή είναι η τοποθέτηση ενός σταθερού στρώματος κατευθείαν πάνω στο πάτωμα. Άλλη ασφαλής εναλλακτική επιλογή μπορεί να είναι η χρήση ενός βρεφικού κρεβατιού που προσκολλάται στην μια πλευρά του κρεβατιού της μητέρας, παρέχοντας έτσι από τη μια εγγύτητα και πρόσβαση του βρέφους αλλά και μια ξεχωριστή επιφάνεια ύπνου.
• Ο ύπνος στο ίδιο δωμάτιο με τους γονείς φαίνεται να είναι προστατευτικός ενάντια στο σύνδρομο αιφνιδίου θανάτου βρεφών.
Η Διεθνής Ακαδημία Ιατρικής της Γαλουχίας επισημαίνει ότι είναι απαραίτητη περισσότερη έρευνα στο ζήτημα, φτιαγμένη με μεθοδικό και σωστό επιστημονικά τρόπο. Στην τελική ανάλυση των μελετών, είναι πολύ κρίσιμο να διαχωρίζονται συγκεκριμένοι επικίνδυνοι παράγοντες κινδύνου που σχετίζονται με το μοίρασμα του κρεβατιού από το μοίρασμα του κρεβατιού γενικά και να μην θεωρούνται ταυτόσημα.
Πηγή: Academy of Breastfeeding Medicine Clinical Protocol 6: Guideline on Co-sleeping and Breastfeeding. March 2008, Breastfeeding Medicine, Vol 3, Number 1, 2008.
Το διαβάσαμε στο pediatros-thes.gr
